کبد، بزرگترین اندام داخلی بدن گربه است. درک نقش کبد در سلامتی و اینکه وقتی به درستی کار نمی کند، چه اتفاقی می افتد بسیار اهمیت دارد. وظیفه مهم کبد در بدن گربه، تنظیم سطح بیشتر مواد شیمیایی موجود در خون می باشد. همچنین کبد، پروتئین هایی را برای پلاسمای خون تولید می کند و مواد زائد حاصل از تجزیه پروتئین (آمونیاک) را به ماده ای تبدیل می کند که می تواند توسط کلیه ها از بدن دفع شود، سطح طبیعی گلوکز (قند) خون را حفظ می کند، به تنظیم توزیع چربی در بدن کمک می کند، صفرا را برای کمک به هضم غذا تولید می کند و گلیکوژن را ذخیره می کند که در مواقع نیاز به عنوان منبع انرژی استفاده می شود. علاوه بر این، کبد سطح اسید آمینه را تنظیم و به پاکسازی خون از سموم خاص کمک می کند.
بیماری های کبدی در گربه ها
بیماری های کبدی در گربه ها کاملا رایج است اما درمان آن ها دشوار است. علت این بیماری می تواند آماس، سرطان، عفونت ها یا کبد چرب باشد. علایم بیماری شامل زردی، کم شدن اشتها، ادرار نارنجی رنگ، کاهش انرژی و موارد بیشتری ست. درمان بیماری بر روی درمان پشتیبان و مدیریت کردن علایم متمرکز است. کبد اندام بسیار مهمی برای گربه هاست. کبد همه کار برای آنان می کند، از گرفتن انرژی از غذا تا بند آوردن خون ریزی. بیماری های کبدی در گربه ها کاملا رایج است و می توانند به عواقب ویرانگری ختم شوند. متاسفانه درمان بیماری های کبدی دشوار است. آگاهی زودهنگام از بیماری، بهترین روش برای کمک به گربه ی شماست. برای این که بفهمید چه چیز منجر به بیماری های کبدی می شود، چگونه علائم را تشخیص بدهیم و چه چیزهایی برای درمان گربه ی شما نیاز است، بیشتر بخوانید.
انواع بیماری کبدی در گربه ها
چهار زیرمجموعه برای انواع بیماری کبدی در گربه ها وجود دارد. آن ها شامل موارد زیر هستند:
- آماس
- کبد چرب
- سرطان (نوبافت)
- عفونت ها
تمام این گونه های بیماری کبدی گربه سان، علایم بسیار مشابهی دارند. بنابراین شما نمی توانید براساس حال گربه تان علایم را از یکدیگر تشخیص دهید. آماس بدان معناست که جایی در کبد دچار التهاب شده است. آماس می تواند اولیه یا ثانویه باشد. آماس اولیه بدان معناست که خودِ کبد دلیل التهاب آن است. گرچه ممکن است کبد به علت بیماری های دیگری یا حتی التهاب اندام دیگری که در مجاورت یا مرتبط با کبد است، دچار آماس شود. رایج ترین بیماری آماس کبد در گربه ها، تورم کبد و مجاری صفراوی نامیده می شود که جز آماس اولیه است و کیسه ی صفرا را درگیر می کند. گستره ی این بیماری از خفیف تا شدید است.
کبد چرب زمانی اتفاق می افتد که سلول های کبد، چربی زیادی را ذخیره کنند که باعث می شود کبد قادر به سوزاندن غذا برای انرژی نباشد. در حالی که گربه های دارای اضافه وزن ریسک بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند (به علت داشتن چربی بدنی بیشتر)، گربه هایی با وزن سالم نیز می توانند به کبد چرب دچار شوند. وقتی که این بیماری تشخیص داده شود، معمولا از متعادل تا شدید در نظر گرفته می شود. سرطان علت احتمالی بیماری کبدی در گربه هاست و اغلب شدید است.بیماری کبدی عفونی می تواند توسط پاتوژِن های گوناگونی ایجاد شود (ویروس ها، انگل ها و قارچ ها). عفونت کم ترین علت رایج برای بیماری های کبدی در گربه هاست. عفونت می تواند از خفیف تا شدید باشد.
علایم بیماری های کبدی در گربه ها
معمولا بیماری های کبدی علائم مبهمی را در گربه ها به وجود می آورند، مانند تغییر اشتها و تغییر رفتار. لیستی قابل فهم از علایم احتمالی شامل موارد زیر است:
- کاهش وزن
- کاهش (یا نداشتن) اشتها
- کاهش سطح فعالیت
- جاری شدن بزاق یا استفراغ
- اسهال
- تغییر رفتار با جعبه های کوچک
- تغییر رفتار (مانند مخفی شدن)
- ردهای زرد بر روی پوست و سفیدی چشم ها
- ادرار نارنجی رنگ
- بزرگ شدن شکم (بطن)
- افزایش تشنگی یا ادرار کردن
یکی از شاخص ترین علایم بیماری های کبدی در گربه ها، زردی ست که به آن یرقان نیز می گویند. زردی هنگامی اتفاق می افتد که پوست و هم چنین سفیدی چشم ها کمی به زردی می گرایند. تایید اینکه آیا این زردی توسط کبد گربه ی شما ایجاد شده است، نیاز به انجام آزمایش دارد.
علت بیماری کبد در گربه ها
یکی از شایع ترین علل بیماری کبد در گربه ها کلانژیت است که به آن کلانژیوهپاتیت هم گفته می شود. همانطور که قبلا هم گفتیم این بیماری به خاطر التهاب ایجاد می شود و 25 درصد از تمام بیماری های کبدی گربه ها را شامل می شود. در خصوص علت بروز التهاب می توان به باکتری شک کرد. باکتری هایی که از سیستم گوارشی به مجاری صفراوی می رسند و به کیسه صفرا و درخت صفراوی نفوذ می کنند. چندین بیماری هم وجود دارد که ممکن است در نهایت باعث بروز التهاب ثانویه در کبد شود.برای مثال کبد می تواند به خاطر پانکراتیت یا بیماری التهابی روده ملتهب شود. لوزالمعده و معده و روده ها از نظر فیزیکی به کبد در داخل بدن گربه نزدیک هستند. لیپیدوز کبدی در اثر هر شرایطی که باعث کاهش اشتها در گربه ها می شود. این بدان معنا است که تقریبا هر بیماری از نظر فنی می تواند زمینه سازی لیپیدوز شود چرا که گربه ها معمولا زمانی که احساس خوبی ندارند دچار کاهش اشتها می شوند. این وضعیت در گربه های چاق شایع تر است چرا که آن ها ذخایر چربی بیشتری در بدن شان دارند.
علل شایع لیپیدوز عبارتند از دیابت شیرین، چاقی، پانکراتیت، بیماری کلیوی یا استرس شدید. رژیم غذایی با بسیاری از این شرایط مرتبط است و نقش مهمی هم در سلامت کلی گربه شما دارد. سرطان کبد در گربه ها کمتر به چشم می خورد. شایع ترین سرطانی که روی کبد تاثیر می گذارد لنفوم یا کارسینوم مجرای صفراوی است. بعضی از این ها گزینه های شیمی درمانی دارند اما این بستگی به شرایط خاص هر گربه دارد.بیماری های عفونی در گربه ها هم می تواند زمینه ساز بیماری کبدی شود. پاتوژن های زیادی هستند که می توانند روی کبد مؤثر باشند از جمله:
- قارچ مانند هیستوپلاسموز
- انگل هایی مانند توکسوپلاسموز
- تک یاخته هایی مانند سیتااکسونوزیس
- ویروس هایی مانند پریتونیت عفونی گربه
- تشخیص گربه های مبتلا به بیماری کبدی
تشخیص گربه های دچار بیماری کبدی
بیماری کبدی اغلب با انجام آزمایش خون تشخیص داده می شود. بعد از اینکه دام پزشک گربه ی شما را معاینه می کند و به توضیحات شما از علایمی که در خانه می بینید گوش فرا می دهد، به طور قطع برای ارزیابی سلامت کلی گربه آزمایش خون را توصیه می کند. در آزمایش خون چندین نشانه ی افشاگر برای اینکه کبد دچار آماس شده است وجود دارد. اگر چه آزمایش روتین خون دلیل بیماری را اعلام نخواهد کرد.
آزمایش های خاصی برای دلایل عفونی وجود دارند و ممکن است پزشک، این آزمایش ها را توصیه کند. بافت برداری رایج ترین آزمایش پیشنهادی برای مشخص شدن دلیل بیماری کبدی ست. بافت برداری یعنی هنگامی که جراح، بخش بسیار کوچکی از اندام را بازیابی می کند تا آن را به یک متخصص (بافت آسیب شناس) ارسال کند. آن بخش زیر میکروسکوب بازبینی می شود. آن ها می توانند سلول های کبد را از این طریق ببینند.
بافت برداری نیازمند نوعی از جراحی ست. لاپاروسکوپی یا استفاده از دوربینی کوچک که به وسیله ی بریدگی کوچکی وارد بطن می شود، می تواند در بافت برداری مورد استفاده قرار گیرد. بسیاری از دام پزشکان چنین ابزاری را در اختیار ندارند پس آن ها، بریدگی کوچکی در وسط شکم گربه ی شما ایجاد می کنند تا تکه ی بسیار کوچکی از کبد را بردارند. در طول جراحی، با کشت کبد یا صفرا، مشخص می شود که چه نوعی از باکتری می تواند علت تورم کبد و مجاری صفراوی باشد. این کار به انتخاب آنتی بیوتیک مناسب کمک می کند.
سونوگرافی روشی برای بازبینی ظاهر کبد بدون انجام جراحی ست. سونوگرافی می تواند به تشخیص این که آیا توده ای در کبد وجود دارد یا اینکه چه قسمت های از کبد گربه ی شما تحت تاثیر قرار گرفته است، کمک کند. سونوگرافی برای ارزیابی دیگر اندام های مجاور کبد که می توانند دلیل آماس آن باشند نیز استفاده می شود. اگرچه سونوگرافی لزوما نمی تواند دلیل خاص بیماری کبدی را به ما بدهد. مگر اینکه بیماری به دلیل آماس ثانویه و توسط اندام های مجاور به وجود آمده باشند.
گربه مبتلا به بیماری کبدی یا هپاتیک چه چیزهایی باید بخورد؟
درمان بیماری کبدی با هدف استراحت کبد و به حداقل رساندن عملکردهایی است که با متابولیسم چربی ها، پروتئین ها، کربوهیدرات ها و داروها مرتبط هستند. رژیم درمانی، می تواند به عملکرد بهتر کبد کمک کند و آسیب بیشتر به آن را کاهش دهد. هنگامی که گربه شما بیماری کبدی دارد، تغذیه با مواد و ترکیبات مناسب اهمیت بیشتری دارد. در دوره بیماری، مصرف کربوهیدرات های با کیفیت و با قابلیت هضم بالا، برای تامین انرژی مورد نیاز گربه توصیه می شود. مصرف غذاهایی با کربوهیدارت های دیر هضم، باعث افزایش باکتری در روده بزرگ می شوند. سپس این باکتری ها پروتئین های غذایی را تجزیه می کنند و آمونیاک اضافی تولید می کنند که جذب بدن شده و به افزایش سم در بدن گربه مبتلا به بیماری کبدی منجر می گردد. همچنین پروتئین یکی دیگر از مواد حیاتی است که تغذیه گربه با مقدار نرمال آن در طول دوره بازسازی کبد از اهمیت زیادی برخوردار است. پروتئین موجود در رژیم غذایی گربه مبتلا به بیماری هپاتیک می بایست ارزش بیولوژیکی بالایی داشته باشد تا تولید آمونیاک (ناشی از هضم پروتئین) را کاهش دهد.
اولین قدم این است که رژیم غذایی گربه خود را به فرمولی تغییر دهید که ویژگی های برشمرده فوق را برآورده کند. انواع مختلفی از برندها بسته به نیازهای خاص گربه شما وجود دارد. شما همچنین می توانید از یک رژیم غذایی خانگی مطابق با نظر یک متخصص تغذیه دامپزشکی استفاده کنید. بنابراین رژیم درمانی، نقش مهمی درکمک به بازسازی کبد دارد و برای کنترل آسیب مداوم کبد و بهبود عملکرد آن، می بایست غذاهایی را انتخاب کنید که شامل مواد زیر باشد:
- پروتئین های قابل هضم بالا برای کاهش بار کاری بر کبد ضروری است. ترکیبات بسیار قابل هضم، کاهش فعالیت آنزیمی روده را جبران کرده و از دریافت بهینه مواد مغذی توسط بدن اطمینان حاصل می کنند؛
- محتوای مس کم و زینک (روی) بالا، تجمع مس در سلول های کبدی را به حداقل می رساند؛
- مصرف محدود سدیم، فشار خون سیاهرگ باب که یک سیاهرگ اصلی است و به کبد منتهی می شود، را کاهش می دهد؛
- آنتی اکسیدان ها (مانند ویتامین E، ویتامین C و سلنیوم) هم افزایی رادیکال های آزاد را خنثی و به سلامت سلول های کبدی کمک می کنند؛
- مواد غذایی با محتوای انرژی بالا باعث کاهش حجم وعده های غذایی و کم شدن فعالیت روده می گردد که از تجزیه بیش از حد پروتئین(کاتابولیسم)، که عاملی خطرناک برای شروع یا پیشرفت آنسفالوپاتی کبدی (انسفالوپاتی کبدی زمانی ایجاد می شود که سمومی که به طور معمول توسط کبد از بدن دفع می شوند در خون تجمع یافته و در نهایت به مغز می رسند.) است، جلوگیری می نماید. در صورت بروز انسفالوپاتی کبدی، رژیم غذایی با سطوح پروتئین پایینتر می تواند به کاهش تولید آمونیاک کمک کند؛
- مصرف فیبر محلول باعث کاهش بازجذب آمونیاک (و تولید آمونیاک) در روده می شود؛
- کربوهیدرات های با کیفیت و قابل هضم برای تامین انرژی مورد نیاز گربه؛
- چربی های با کیفیت بالا
همیشه مهم است که تغییرات رژیم غذایی را به آرامی انجام دهید تا شانس پذیرش غذای جدید توسط گربه افزایش یابد. اگر گربه تمایلی به خوردن چیزی ندارد، باید از یک لوله تغذیه برای جلوگیری از ضعف بیشتر گربه و بدتر شدن لیپیدوز کبدی آن استفاده کنید. نهایتا اینکه برای تشخیص دقیق و دریافت توصیه های درمانی، همیشه با دامپزشک خود مشورت کنید و از او بخواهید بهترین غذا را برای سلامت کبد گربه تان به شما توصیه کند.
علائم زخم بستر در گربه ها و روش های درمان
