به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از
تجارت نیوز: ظاهرا دولت سیزدهم دو طرح کلی برای نظام ارزی کشور دارد. یکی تلاش برای حذف دلار از مبادلات و جایگزینی با تهاتر، دیگری استفاده از دلارهای خانگی مردم و زنده کردن دوباره حساب های ارزی. دو طرحی که در دولت احمدی نژاد کم و بیش امتحان خود را پس دادند و هر دو شکست خوردند.
در همین چند روز گذار از دولت روحانی به دولت سیزدهم، نرخ دلار آمریکا بیش از سه هزار تومان افزایش یافته است. حالا همه منتظرند تا ببینند دولت جدید برای تقویت ارزش پول ملی چه می کند؟
به زودی قرار است تیم اقتصادی ابراهیم رئیسی با برنامه های جدیدی برای نظام ارزی کشور از راه برسند؛ برنامه هایی که از دلارزدایی تا تشکیل صندوق سرمایه گذاری ارزی را در برمی گیرد اما نکته اینجاست که تمام این طرح ها پیش از این امتحان شده و شکست خورده اند.
مبارزه با دلاریزه شدن امکان پذیر است؟
«مسیر دلار زدایی از اقتصاد ایران سهل الوصول است». این را سید رضا فاطمی امین، وزیر صنعت و معدن پیشنهادی رئیسی گفته بود.
او در ویدئویی که در تارنمای سایت ستاد ابراهیم رئیسی منتشر شده بود، درباره پرهیز از دلاریزه شدن اقتصاد گفته و اظهار کرده بود:« ما با دست خودمان اقدام به دلاری کردن اقتصاد کرده ایم و یکی از راهکارهای اقتصادی دولت رئیسی برای خروج از فضای شرطی اقتصاد، عدم دلاریزه کردن اقتصاد کشور است».
البته ظاهرا او تنها عضو تیم اقتصادی نیست که چنین نظری دارد. احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد پیشنهادی نیز پیش از این درباره حذف دلار از مبادلات کشور حرف زده بود. اما این مسئله در شرایط فعلی چه کمکی به وضعیت اقتصاد ما می کند؟
سید کمال سیدعلی، معاون ارزی سابق بانک مرکزی، در پاسخ عنوان می کند: به نظر می رسد اطلاعات این عزیزان از شرایط کشور و این که چرا اقتصاد ما دلاریزه شده نواقصی دارد.
او به تجارت نیوز می گوید که عمده دلاریزه شدن اقتصاد ما به خاطر فروش نفتی است که به دلار می فروشیم و اگر قرار باشد پرداخت ارز نفت با ارز دیگری باشد باید از قبل در معاملات ذکر شود و این مساله هزینه تبدیل دارد.
سیدعلی بیان می کند که ظاهرا ایده دولت جدید برای حذف دلار از مبادلات به پیشنهاد تهاتر ختم شده است.
او توضیح می دهد: یکی از برنامه های وزرای دولت سیزدهم استفاده از معاملات تهاتری است. از ابتدای دولت احمدی نژاد یعنی از ۱۵ سال پیش مطرح شد و از رئیس مجلس تا معاون اول و همه وزرا هم قراردادهای تهاتری با تمام کشورها امضا کرده اند، اما حتی یک مورد هم اجرا نشده است.
این کارشناس می افزاید: اگر کابینه آقای رئیسی به سابقه تصمیمات اقتصادی رجوع کنند و این موارد را ببینند، متوجه می شوند که معاملات تهاتری در نهایت به دلار تسویه می شوند و هیچ کشوری هم حاضر به تهاتر با ما نیست. چون بانک ها در دنیا خصوصی شده اند و تحت اختیار دولت و رئیس جمهورشان نیستند و دولت ها نمی توانند آن ها را مجبور کند که حتما تهاتر با بانک های ایران را بپذیرند. پس ما یک طرفه نمی توانیم ادعا کنیم که دلار را از مبادلات حذف می کنیم.
به باور او برای حل این مشکل به جای ارائه گزاره های کلی باید شرایط را سنجید و ریشه مشکل را پیدا کرد. معاون سابق ارزی بانک مرکزی توضیح می دهد: مثلا وقتی چین را می بینید که در معاملات تهاتری موفق بوده علتش این بوده که آسیای جنوب شرقی معاملات را بر مبنای یوان انجام می دهد اما ما و کشورهای منطقه این شرایط را نداریم.
او ادامه می دهد: ما اگر بخواهیم با سایر کشورها تهاتر کنیم اولین سوال بانک ها این است که آیا شما عضو fatf هستید؟ و همین جا بحث تمام می شود. اگر دولت ها هم بپذیرند و قرارداد تهاتر ببندند بانک های سایر کشورها به خاطر بسیاری از مشکلات بانک های ما از جمله fatf، کفایت سرمایه، ترازنامه و… با ما کار نمی کنند.
او در نهایت تمرکز بر حذف دلار را تمرکز دولت بر موضوعی فرعی می خواند و تاکید می کند: در ارتباط با مسائل ارزی کشور نباید بخش های فرعی را مورد توجه قرار داد و باز هم مسیرهای انتخاب کنیم که بارها امتحان کردیم و ناموفق بوده است. ما با انواع ارز در معاملات سروکار داریم و تمرکز روی حذف دلار اصلا معنایی ندارد.
افتتاح حساب بانکی با دلار!
صندوق سرمایه گذاری ارزی یکی دیگر از برنامه های دولت سیزدهم است. اقدام دیگری که پیش تر یک بار شکست خورده است. ظاهرا برنامه این است که با ایجاد این صندوق مردم در عوض سپرده گذاری ریالی در بانک ها، دارایی های خود را به صورت ارز در حساب ارزی قرار دهند. بر این اساس سودی که این صندوق ها به سرمایه گذاران یا مردم می دهند هم به صورت ارزی باشد.
سیدعلی خاطر نشان می کند که ما در دولت نهم و دهم پیشینه تلخی از حساب های ارزی داریم؛ چرا که قرار بود سود ارزی به صورت حواله و اسکناس به مردم بازگردد اما در نهایت برخی بانک ها به شکل ریالی با مردم تسویه کردند.
او می گوید: این برنامه ها برای شرایط فعلی کشور ما مناسب نیست. بلکه زمانی خوب است که در کشور ثبات ارزی داشته باشیم، مردم به شبکه بانکی اعتماد داشته باشند و بانک مرکزی امنیت سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران فراهم کند.
او ادامه می دهد: ضمنا اگر این سرمایه ها صرف خریدهای خارجی شود در نهایت کالاهای وارداتی به صورت ریالی در داخل فروخته می شود و به عبارت بهتر این ارز مصرف می شود و اگر شرایط طوری شود که بالای دو میلیون بشکه نفت بفروشیم و بتوانیم با ارزهای فروش نفت جایگزین کنیم، ممکن است که این طرح اجرایی شود اما الان چون برجام چشم انداز موفقی ندارد، طرح قابل اجرا نیست.
سید علی معتقد است در حال حاضر اولین اولویت دولت باید مدیریت بازار ارز باشد. بعد هم مالیات، فروش نفت و…. درچنین شرایطی پرداختن به فرعیات مسائل ارزی کشور به جای مشکلات اصلی و اساسی و ارائه راهکار شفاف برای آن ها اصلا درست نیست.
موضع متفاوت وزیر پیشنهادی خارجه درباره برجام
