در مورد ساز کُر آنگله چه می دانید؟

تاریخچه ساز هورن انگلیسی یا کر آنگله

همانند تمام اعضای خانواده ابوا، هورن انگلیسی از شوم‌های (shawm) قرون وسطی گرفته شده است. در دوران رنسانس خانواده شوم شامل بومباردها bombardes (یا بمباردون‌ها) بودند، سازهایی که مستقیماً از سازهای دو زبانه مدرن گرفته شده‌اند و سازهای از هر زیر و بمی از شوم تربل (اکتاو سوم بالای C‌ میانه) تا شوم باس بزرگ (کنتر اکتاو).

در طی قرن هفدهم شوم تربل به صورت سرنا (hoboy) در آمد (که همچنین به عنوان هوبوی (hoboy) در انگلستان و hautbois در فرانسه شناخته می‌شد)، که پیشگام ابوای امروزی بودند. ابوای تنور که از بمبارد آلتو پدید آمد (لوله بمباردهای عمیق‌تر زاویه‌دار شد، که منجر به ساخت باسون شد) کمی بعد روی ساز سوپرانو مدلسازی شدند.

در قرن هجدهم نواک (زیر و بمی) انواع مختلف ابوای تنور درF‌ تنظیم شد (امروزه این رجیستر آلتو است). چهار عدد از این سازها در کنسرتوهای دو زبانه معاصر برای نواختن صدای میانه مورد استفاده قرار گرفتند در حالیکه دو ابوای سوپرانو و یک باسون رجیسترهای بالا و پایین را پوشش می‌داد. تا انتهای قرن هورن انگلیسی که در آن زمان ساز آلتو خانواده ابوا بود، جایگاه خودش را یافت.

تا اواخر قرن هفدهم اولین ابواهای تنور در F، تایله (د هاتبویس) شکل یکسانی به عنوان ابوا داشتند، اگرچه این ساز به نحوی بزرگتر بود چرا که زیر و بمی (نواک) آن پایین‌تر است. این ساز متشکل از سه قسمت است و دارای دو کلید است. در حدود اواخر قرن یک قسمت ناقوسی شکل گلابی مانند یا لاله شکل احتمالاً توسط سازنده آلمانی ابوا اضافه شد. این ساز در قسمت‌های مختلف اروپا رایج بود و در انگلستان به عنوان هات بوی تنر (tenner hautboy) شناخته می‌شود. این ساز عمدتاً در موسیقی کنسرت و تئاتر و غیره، در دیوکلسین (Dioclesian) هنری پرسل (Henry Purcell)، موسیقی مذهبی (به عنوان مثال در کنتاتاهای جان سباستیان باخ) و گروه‌های سازهای بادی مورد استفاده قرار می گرفت. در حدود 1780 این ساز برچیده شد.

وکس هیومانا (vox humana) یک ابوای تنور مستقیم در F است که متشکل از دو قسمت است و در انگلستان و ایتالیای جنوبی از نیمه‌ی دوم قرن هجدهم مورد استفاده قرار گرفت. این ساز شش سوراخ انگشت‌گذاری و دو کلید داشت و عمدتاً در کنسرتوهای سازهای دو زبانه در کلیسا مورد استفاده قرار می‌گرفت. در حدود سال 1780 این ساز با هورن انگلیسی جایگزین شد.

ابوا دا کاشیا (ابوای شکار، hautbois de chasse/de forêt) بین سال‌های 1720 و 1760 در برخی از بخش‌های اروپای مرکزی ، بویژه آلمان نواخته می‌شد. این ابوای تنور با خمیدگی زیاد در کلید F که دارای دهانه ناقوسی شکل با از هم باز شدگی تدریجی بود از یک قطعه یکپارچه چوب ساخته شده و از چرم پوشانده شده بود. قسمت ناقوسی شکل از هم باز شده به این ساز شکل کلی که یادآور یک هورن است می‌دهد و درنتیجه نام آن به این صورت درآمد. معروف‌ترین قطعه‌ای که برای این ساز نوشته شده است قطعه سنت ماتیو پاشن (St. Matthew Passion) یوهانس سباستین باخ (Johann Sebastian Bach) است که در آن دو ابوا دا کاشیا (oboi da caccia) و یک فلوت عرضی تک‌خوانی سوپرانو را همراهی می‌کنند.

ویژگی ساز کر آنگله

افراد زیادی ساز کر آنگله را با ساز هورن اشتباه می گیرند. هرچند هر دو از زیر مجموعه یک خانواده محسوب می گردند. اما تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند از جمله اینکه:

• ساز هورن از ساز های بادی برنجی است.

• تفاوت در صدا

• تفاوت در شکل ظاهری

• جنس ساخت ساز هورن

ساز کر آنگله،‌دارای سوراخ های مخروطی شکل می باشد که به این سوراخ ها شاخ گفته می شود. مانند هورن معمولی، هورن فرانسوی، تنوری هورن و ….نواختن در این ساز مانند ابوا می باشد. زیرا در اصل هر دو ساز از لحاظ نحوه قرار دادن انگشت ها در شاخ ها مشابه هم هستند. هر چند در برخی موارد بکار بردن انگشتان در تولید صدا در کر آنگله دوبل( دو برابر) بکار بردن از انگشتان در تولید صدا در ابوا می باشد. این ساز از محدوده EتاC برای صدا سازی می تواند استفاده کند.

کلید در این ساز کلید سل می باشد. همچنین این ساز قسمتی از ساز های انتقالی محسوب می گردد. به عبارت دیگر صدای آن یک پنجم درست یا 3و نیم پرده از نت بم تر است. به همین خاطر در برخی موارد به این ساز ابوا بم نیز خطاب می نمایند.

لازم به ذکر است فراگیری این ساز نیازمند آموزش پیش اساتید مجرب در این حیطه می باشد و هرگز نمی توانید با مطالعه پکیج ها و کتاب های آموزشی آن را فرا بگیرید. از این ساز بیشتر در زمان باروک بکار برده می شود. هرچند در دوره هایدن تا واگنر از آن خیلی کم استفاده شد بویژه در کشور آلمان. اما در کارهای مه یر بیز و برلیوز از این ساز استفاده شده بود. این ساز جایگاه ویژه خود را در اواسط قرن 10ام در اپراتورهای ارکستری بدست آورد.به طور کلی می توان ویژگی این سازه را به شرح زیر کوتاه و مختصر نمود:

• اندازه طول این سازه 1و نیم برابر ساز ابوا است.

• این سازه زیر مجموعه ساز بادی دو زبانه یا از خانواده ابوا می باشد.

• این ساز بخشی از ساز های انتقالی است که صدای واقعی آن 3 و نیم پرده بم تر از نت نوشته شده است.

• این ساز مستقل و جدا از ساز های کر و هورن است.

• این ساز دارای لوله مخروطی شکل است. قمیش و لوله این ساز از ساز های ابوا کمی بزرگتر است.

قطعه سنت ماتیو پاشن

ابوا دا کاشیا (ابوای شکار، hautbois de chasse/de forêt) بین سال‌های 1720 و 1760 در برخی از بخش‌های اروپای مرکزی ، بویژه آلمان نواخته می‌شد. این ابوای تنور با خمیدگی زیاد در کلید F که دارای دهانه ناقوسی شکل با از هم باز شدگی تدریجی بود از یک قطعه یکپارچه چوب ساخته شده و از چرم پوشانده شده بود. قسمت ناقوسی شکل از هم باز شده به این ساز شکل کلی که یادآور یک هورن است می‌دهد و درنتیجه نام آن به این صورت درآمد. معروف‌ترین قطعه‌ای که برای این ساز نوشته شده است قطعه سنت ماتیو پاشن (St. Matthew Passion) یوهانس سباستین باخ (Johann Sebastian Bach) است که در آن دو ابوا دا کاشیا (oboi da caccia) و یک فلوت عرضی تک‌خوانی سوپرانو را همراهی می‌کنند.

مشخصات ظاهری ساز کر آنگله

ساز کر آنگله از نظر ظاهر و نحوه نواختن شباهت بسیار زیادی به ساز ابوا دارد. به نحوی که می توان آن را ابوای بم نامید.

• زبانه: زبانه از یک تکه نی تراشیده شده است که این زبانه به یک محافظ لوله ای یا یک لوله فلزی شکل متصل شده تشکیل شده است. روند کار به این شکل است که ابتدا تیغه نی را برش می دهند و آن را تراش می دهند. سپس روی همدیگر قرار می دهند و به وسیله نخ که از چند لایه تشکیل شده است درون مفتول کاملا محکم می کنند.قسمت فوقانی زبانه را به دقت با چاقو تراش می دهند تا در هنگام نواختن دو تیغه مرتعش شوند و تولید صدا کنند.

• کلید های انگشت کوچک: این کلید ها که برای قرار گرفتن انگشتان کوچک طراحی شده است در سازه های بادی چوبی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

• کلید اکتاو بالا: برای بالاترین نت ها از این کلید اکتاو بالا استفاده می کنند. این کلید کنترل به وسیله انگشت نشانه چپ کنترل می شود.بدنه این ساز از دو بخش تشکیل شده است. هنگامی که این ساز در کیس قرار داده می شود، می توان آن را تفکیک و جدا کرد و در کیس قرار دهیم.