به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، مبتلایان به اختلال اضطراب بیماری یا همان خود بیمار انگاری پیوسته نگران اند که مبادا به بیماری هولناکی مبتلا باشند یا در آینده به بیماری هولناکی مبتلا شوند. شاید اصلا هیچ علائمی از بیماری در کار نباشد؛ اما فرد حالات طبیعی بدن یا علائمی جزئی را نشانهٔ بیماری های هولناک می پندارد و حتی اگر آزمایش های پزشکی هم مشکل خاصی نشان ندهند، باز خیالش راحت نمی شود.
خود بیمار انگاری عارضه ای بلندمدت با شدت نوسانی است. شدت این عارضه معمولا با افزایش سن یا بر اثر استرس زیاد می شود. مشاورهٔ روانشناسی و گاهی مصرف دارو در بهبود این اختلال مؤثرند. خودبیمارانگارها از بابت سلامتی شان به شدت مضطرب اند و با بروز هرگونه علائم جزئی، مثلا کمی خستگی و پرش عضلات، پیش خودشان فکر می کنند که این علائم حتما از بیماری هولناکی خبر می دهند. علائم جسمیِ حس شده شاید به قدری جزئی باشند که هیچ تداخلی در زندگی روزمرهٔ فرد ایجاد نکنند؛ اما همین اضطراب بیماری برای سلب آرامش خودبیمارانگار کافی است.
علائم اختلال خود بیمار انگاری چیست؟
شخص خود بیمار انگار همیشه از احتمال مبتلا شدن به بیماری های مختلف در ترس و اضطراب است و حتی حالت های طبیعی بدن (مثلا دل درد) یا علائم کوچک (مثلا یک جوش پوستیِ بی اهمیت) را نشانه مبتلا شدن به بیماری ای جدی تلقی می کند. ازجمله دیگر علائم اختلال خود بیمارانگاری می توان موارد زیر را نام برد:
- مشکلات فکری درباره مبتلا شدن به بیماری های مختلف
- نگران بودن بابت اینکه مبادا علائم کوچکی که در خود میبیند، هرقدر هم کوچک، نشانه مبتلا شدن به بیماری خطرناک باشند؛
- احساس سریع زنگ خطر در مورد وضعیت سلامتی و جسمانی خود؛
- نبودن آسودگی خیال حتی وقتی در معاینه ها یا آزمایش های پزشکی هیچ مورد خاصی تشخیص داده نمی شود؛
- اضطراب شدید در باره احتمال مبتلا بودن به بیماری خاصی که در سابقه خانوادگی فرد وجود دارد؛
- شدیدا نگران بودن درباره احتمال بیمارشدن تا جایی که روی فعالیت های روزمره فرد موثر باشد؛
مراجعه زیاد به پزشک برای معاینه شدن؛
- به دلیل ترس از تشخیص بیماری به پزشک مراجعه نمیکند؛
- پرهیز از مردم، اماکن و فعالیت های گوناگون به دلیل ترس از بیمارشدن؛
- زیادت حرف زدن از وضعیت سلامتی و بیماری های احتمالی؛
- جست وجوی بسیار گسترده در فضای مجازی برای آگاهی از علائم بیماری ها.
اگر هر یک از این علائم بیماری را در خود مشاهده کردید پیشنهاد ما به شما این است که در اسرع وقت به یک مشاور مراجعه کنید . مشاوران و متخصصین روان آرام هم می توانند در این امر به شما کمک کنند.
علت های اختلال خود بیمار انگاری چیست؟
علل دقیق این اختلال اضطراب بیماری هنوز به طور کامل کشف نشده است؛ اما برخی عواملی که می توانند در شروع بیماری و اختلال خود بیمار انگاری نقش داشته باشند، عبارت اند از:
باورهای فرد: فردی که به این اختلال مبتلا شده است هر حالتِ ناراحت کننده یا غیرمعمولی را که در بدنش احساس می کند، به بیماری جدی نسبت می دهد و به دنبال عواملی می گردد که بیماربودنش را با آن اثبات کند.
خانواده ی فرد : شخصی که در خانواده ای بزرگ شده است که همیشه بیش از اندازه نگران سلامتی خودشان یا او بوده اند، بعید نیست که دچار اختلال خود بیمار انگاری شود.
تجربه های گذشته: اگر فردی در گذشته خود مثلا دوران خردسالی تجربه مبتلا شدن به بیماری جدی را پشت سر گذاشته باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که بر اثر علائم جسمی فورا دچار اضطراب شود.
عواملی که احتمال ابتلا به اختلال خود بیمار انگاری را افزایش می دهد چیست؟
اختلال خود بیمار انگاری اصولا در شروع یا اواسط بزرگسالی شروع میشود و امکان دارد با افزایش سن فرد بیشتر شود. این اختلال در افراد پیرتر بیشتر اوقات به ترس از از بین رفتن حافظه برمی گردد.
ریسک فاکتورهای اختلال اضطراب بیماری را می توان در موارد زیر بیان کرد
- داشتن تجربه استرس بیش از حد در زندگانی فرد
- دارا بودن تجربه تهدید بیماری خطرناک که بعدها معلوم شده آنطور که ذکر شده جدی نبوده است
- داشتن سابقه قرارگیری در معرض کودک آزاری توسط خانواده یا اشخاص دیگر
- سابقه مبتلا بودن به بیماری جدی در زمان خردسالی یا داشتن والدینِ مبتلا به بیماری ای جدی
- صفات اخلاقی ازجمله تمایل بودن به بدخیالی و غصه خوردن درباره موضوعات مختلف
- جست وجوی بیش ازحدِ موضوعات سلامتی در اینترنت
- مشکلات ناشی از اختلال خود بیمار انگاری
خود بیمارانگارها بیشتر از مشکلات زیر رنج می برند:
- وجود مشکلاتی در ارتباط با خانواده و فامیل؛ چراکه نگرانی شدیدِ خودبیمارانگارها ممکن است برای دیگران هم آزاردهنده باشد
- داشتن مشکلاتی در ارتباط با عملکردهای شغلی یا غیبت های بیش از حد
- مشکلات مربوط به انجام امور روزمره که گاهی حتی به ناتوانی منجر می شوند
- مشکلات اقتصادی به دلیل مراجعه های مکرر به پزشک
- مبتلا شدن به بیماری های دیگر روانی از جمله اختلال علائم جسمی، سایر اختلالات اضطرابی، افسردگی یا اختلال شخصیتی.
تشخیص اختلال خود بیمار انگاری
تشخیص دادن اختلال خود بیمار انگاری از راه معاینه بالینی و هر آزمایشی که پزشکِ شخص بیمار صلاح ببیند که باید صورت گیرد. پزشک معالج بیمار بنا به تشخیصی که می دهد، شاید صلاح ببیند که بیمار را به روان پزشک یا روانشناس ارجاع دهد. پس با توجه به این موضوع، به احتمال زیاد لازم است که در مورد مسئله هایی مثل علامت ها، استرس ها، سابقه خانوادگی و ترس ها و نگرانی های بیمار صحبت شود و بیمار به پزشک معالج کاملا موضوعات مختلف را توضیح دهد و بگوید که همه این موارد به چه صورت بر زندگی روزانه فرد اثر گذاشته اند. به احتمال زیاد بیمار باید یک پرسشنامه هم برای خودارزیابی روان شناسی تکمیل کند. شاید پزشک عمومی معالج درباره سابقه مصرف مواد مخدر هم یکسری سوال مطرح کند.
با این روش هایی که در بالا گفته شد، معلوم می شود که آیا مشکل بیمار در مجموعه اختلالاتی مثل اختلال علائم جسمی است یا اختلال اضطراب فراگیر میباشد. در اختلال علائم جسمی که یکی از اختلالاتِ در ارتباط با اختلال اضطراب بیماری است شکایت شخص بیشتر به خاطر وجود علائم جسمیِ ناراحت کننده ای ازجمله درد و سرگیجه است تا نگرانی درباره ابتلا به بیماری های خطرناک دیگر.
درمان اختلال خود بیمار انگاری
در افراد مبتلا به خود بیمار انگاری ، تلاش این است که بیمار بتواند بر استرسی که دارد غلبه کند و به زندگی روزمره خودش برگردد. روان درمانی یا همان صحبت درمانی از جمله روش های مؤثر برای درمان خود بیمار انگاری است . گاهی هم مصرف دارو می تواند فرد را در درمان شدن کمک کند.
روان درمانی در اختلال خود بیمار انگاری چیست؟
بعضی وقت ها بعضی از علائم جسمی از پریشان حالی و احساس استرس سلامتی ناشی می شوند. به همین جهت، روان درمانی به خصوص رفتار درمانیِ شناختی می تواند روش درمان تاثیر گذاری باشد. رفتاردرمانیِ شناختی به فرد در یادگیری مهارت های مدیریت استرس بیماری کمک شایانی کند. شخص با این روش ها درمانی یاد میگیرد نگرانی های خود را کاهش دهد. اما دقت کنید که این روش ها تنها برای افرادی که نشانه های ضعیفی از این اختلال را دارند کارساز است.
- شناختن ترس ها و باورهایی که شخص با تاثیر آنها احساس می کند به بیماری جدی مبتلاست؛
- یادگرفتن و تغییر فکر های مزاحم و تمرین روش های جایگزینی برای قضاوت کردن علائم جسمی؛
- کسب اطلاعات بیشتر درباره چگونگی تأثیرگذاری این نگرانی ها روی خود و رفتارهای فردی؛
- تغییر روش واکنش به حالات و علائمی که در بدن احساس می شوند؛
- یادگرفتن مهارت های روبرویی و مقابلع با اضطراب و استرس؛
- کاهش پرهیز از موقعیت ها و فعالیت های گوناگون به دلیل هراس از بیمارشدن؛
- کم شدن رفتارهایی مثل جست وجوی علامت های بیماری در بدن و تلاش کردن برای مطمعن شدن دوباره از عدم ابتلا به بیماری
- بهتر شدن عملکردهای روزانه در منزل، محل کار، روابط بین فردی و موقعیت های اجتماعی
دارودرمانی
داروهایی که ضدافسردگی هستند از جمله بازدارنده های انتخابیِ جذب سروتونین می توانند در درمان اختلال اضطراب بیماری تاثیر بسزایی دارند. استفاده از داروهای درمان خلق و خوی بد و سایر اختلالات اضطرابی هم در صورت وجود داشتن مشکلات خُلقی و اضطرابی بدون تاثیر نیستند. این نکته شایان ذکر است که استفاده خودسرانه هیچ دارویی توصیه نمی شود و بهتر است که راجع به عوارض جانبی داروهای تجویزی حتما با پزشک معالج مشورت کنید.
تغییرات سبک زندگی و درمان اختلال خود بیمار انگاری
اگر مبتلا به خود بیمار انگاری هستید و این اختلال در شما بسیار ضعیف است، شما می توانید با روش خودمراقبتی به روند درمانتان کمک کنید. دقت کنید که درصورتی که اختلال شما یا اطرافیانتان شدید تر است این راهکارها پاسخگو نیست و حتما بایستی از کمک روانشناس بهره بگیرید.
از جمله این راهکارها را برای شما بیان میکنیم:
- حتما با روانشناس تماس حاصل فرمایید و ببینید که برای مثال بهتر است هر چند وقت یک بار برای توضیح نگرانی های خود مراجعه کنید. دراصل، باید بین شما و روانشناستان ارتباطی شکل گیرد که این ارتباط مبتنی بر اعتماد است. از مراجعه های که ضروری نیستند به مراکز درمانی پرهیز کنید و همیشه دنبال مشورت گرفتن از هر مشاوری که با او روبه رو می شوید، نباشید. این کارها روند درمان شما را سخت ترمی کنند.
- در درمان اختلال خود بیمار انگاری یاد بگیرید که استرس و اضطراب خود را مدیریت کنید و با کارها و تاکنیک هایی که میاموزید به آرامش یابی خودتان کمک بزرگی کنید. یادگیری مدیریت استرس و روش های خودآرام سازی به خصوص آرام سازیِ پیش رونده عضلانی می توانند به کاهش استرس کمک زیادی کنند.
- سعی کنید هر روز ساعاتی کمی را به فعالیت بدنی اختصاص دهید.
