به گزارش سایت خبری ساعد نیوز،اختلال شخصیت وابسته نیز مانند دیگر اختلالات شخصیتی نوعی اختلال روانی است که ویژگی اصلی آن الگوی رفتاری تکرارشونده در تمامی جنبه های زندگی غیرقابل انعطاف است. در این اختلال بیمار برای برآوردن نیازهای روانی و جسمی خود به دیگران وابسته است. بیمار همیشه در تلاش است دیگران را خوشحال کند، افراد مبتلا رفتارهای منفعلانه، محتاج گونه و چسبنده دارند و از جدایی می ترسند. شیوع این اختلال شخصیتی ۵ درصد از مجموع موارد اختلالات شخصیتی است و بین زنان، آخرین فرزند خانواده و افرادی که در کودکی بیماری مزمن جسمی داشتند شیوع بیشتری دارد.
نشانه اختلال شخصیت وابسته
برای اینکه مطمئن باشیم شخصی به این اختلال مبتلا است اول باید نشانه های آن بشناسیم، این ویژگی ها از اوایل بزرگسالی خود را در زمینه های مختلف زندگی فرد نشان می دهد و حداقل باید 5 مورد از این نشانه ها در فرد وجود داشته باشد تا فرد را مبتلا به این اختلال شخصیت بدانیم.
- به صورت افراطی نیاز دارند از آن ها مراقبت شود
- سلطه پذیر و وابسته هستند
- از جدایی می ترسند
- در تصمیمات ساده روزمره نیاز به توصیه و اطمینان بخشی دیگران دارند (مثل پوشیدن لباس یا انتخاب غذا)
- بیشتر مسئولیت مسائل عمده زندگی شان را به گردن دیگران می اندازند (تعیین شغل، خرید خانه، انتخاب همسر)
- در ابراز مخالفت با دیگران مشکل دارند زیرا نگران هستند حمایت افراد از دست بدهند
- به قضاوت و توانایی خود اعتماد و اطمینان ندارند
- در تنهایی احساس ناراحتی یا درماندگی می کنند زیرا از نداشتن قدرت مراقبت و حمایت می ترسند
- به محض پایان یک رابطه صمیمی یک رابطه جدید را جست وجو می کند تا منبع حمایت و پشتیبانی از او شود
- به صورت اغراق آمیز ذهنش درگیر این مسئله است که مبادا روزی برای مراقبت از خود تنها بماند
- اولویت آن ها برآوردن نیازهای حامی شان است
- نسبت به انتقاد به شدت حساس هستند
- تمایل دارند ساده لوح و خیال باف باشند
- این ویژگی های معمولاً باعث مختل شدن کارکرد شغلی آن ها می شود زیرا باید نظارت شخص دیگری فعالیت های خود را انجام دهند
- معمولاً روابط اجتماعی این افراد محدود به افرادی است که می توانند به آن ها وابسته هستند
- احتمال اینکه مورد سوءاستفاده روانی و جسمی قرار بگیرند زیاد است زیرا جرات دفاع از خود را ندارند
- اگر فردی که شخصیت بیمار به او وابسته است طولانی مدت غیبت کند آنها افسرده خواهند شد
- برای کسب حمایت و پشتیبانی دیگران گاه بیش ازحد معطل می ماند و حتی حاضر به انجام کاری شود که به آن علاقه ندارند و این کار تبدیل به عادت میشود
علل ایجاد اختلال شخصیت وابسته چیست؟
متخصصین و روانشناسان هنوز نتوانسته اند علت دقیق بروز اختلال شخصیت وابسته را کشف کنند. آن ها معتقدند که زود وابسته شدن این افراد به خاطر دلایلی ژنتیکی، محیطی و رشدی ایجاد می شود. اصولاً این اشخاص در زندگی خود مسائلی را تجربه می کنند که موجب بروز این اختلال می شود. انسان هایی که سابقه داشتن رابطه با افراد آزارگر را دارند، بیشتر در خطر تشخیص این اختلال هستند.
علاوه بر این، آسیب های روحی و روانی دوران کودکی مانند تجربه آزار کلامی یا مورد بی توجهی قرار گرفتن هم می تواند در این مسئله موثر باشد. افرادی که در کودکی دچار بیماری های سخت می شوند هم ممکن است چنین حالتی را در بزرگسالی تجربه کنند. گاهی سوابق خانوادگی هم دلیلی برای بروز این اختلال می شود. اصولاً کسانی که دارای اختلال دیگری مانند اختلال اضطراب یا پارانویا هستند هم دچار چنین مشکلی می شوند.
آیا فرهنگ تاثیری بر زود وابسته شدن افراد دارد؟
برخی از متخصصین معتقد هستند فرهنگ، مذهب و شیوه تربیت خانوادگی می تواند موجب بروز اختلال شخصیت وابسته شود. به عنوان مثال، ممکن است خانواده تمامی کارهای کودک را انجام دهند. حتی اجازه ندهند او درباره مسائل ساده خودش تصمیم گیری کند. این امر به مرور زمان موجب وابستگی کودک می شود. در نتیجه، در بزرگسالی دچار مشکل زود وابسته شدن می شود زیرا همیشه نیاز به کسی دارد که به او تکیه کند و کارهایش را با تصمیمات او انجام دهد.
در کشور ما نیز اغلب زنان اجازه کار کردن و استقلال مالی پیدا کردن ندارند. آن ها مجبور هستند در تمامی دوران زندگی خود از شخصی دیگر همچون پدر، برادر بزرگ تر و در نهایت از شوهر پول بگیرند. علاوه بر این، به خاطر وجود تفکرات کلیشه ای اجازه تصمیم گیری نیز از آن ها سلب می شود. همین مسائل موجب می شود که یک زن نتواند خودش تصمیم بگیرد زیرا می ترسد دیگری به نظر او اهمیت ندهد یا ممکن است فکر کند نظرش و تصمیماتش غلط و بی ارزش هستند.
چگونه اختلال شخصیت وابسته را مدیریت یا درمان کنیم؟
نکته مثبت این است که اختلال شخصیت وابسته قابل مدیریت است. برای این که بتوانید این حالت را کنترل کنید، باید از متخصصین این زمینه کمک بگیرید. انجام جلسات روان درمانی، گفتار درمانی و درمان شناختی-رفتاری می تواند کمک کننده باشد. با این حال، باید بدانید که درمان زمان می برد و نباید منتظر باشید پس از ۳ یا ۴ جلسه مسئله ای چندین ساله مدیریت شود. متخصصین می توانند به شما کمک کنند تا اعتماد به نفس داشته باشید و بتوانید برای خود تصمیم گیری کنید.
در برخی موارد که فرد دارای اضطراب شدید یا افسردگی می شود، درمانگر ممکن است دارو تجویز کند. داروهای ضدافسردگی مانند fluoxetine در این مواقع تجویز می شود. داروهای آرام بخش مانند alprazolam دیگر گزینه برای درمان است. فرد به هیچ عنوان نباید بدون تجویز پزشک متخصص این داروها را استفاده کند.
آیا می توان از اختلال شخصیت وابسته جلوگیری کرد؟
ممکن است نتوان از این اختلال جلوگیری کرد زیرا اکثر افراد از دوران کودکی دچار این مشکل می شوند. با این حال، همان گونه که پیش تر توضیح دادیم راه های درمان و کنترل آن وجود دارد. نتایج برخی از تحقیقات نشان داده است که داشتن روابط سالم در کودکی می تواند از ابتلا به اختلال شخصیت وابسته جلوگیری کند. پدر و مادر، خواهر و برادر بزرگ تر، دوستان و معلمان از جمله افراد تأثیرگذار بر کودک هستند. حتی داشتن رابطه سالم با این افراد می تواند اثرات مخرب دیگران را خنثی کند.
بهترین زمان برای مراجعه به متخصصین و شروع کردن دوره درمانی
مسلماً بهترین وقت برای درمان زمانی است که فرد متوجه این اختلال شود. با این حال، در مرحله اول بسیاری از افراد حتی نمی دانند که دچار اختلال شخصیت وابسته هستند. برای همین به دنبال درمان هم نمی روند. برخی از افراد فکر می کنند اضطراب، استرس و عدم اعتماد به نفسی که دارند به علت افسردگی است. از آن جایی که هنوز مردم به بیماری های روانی اهمیت نمی دهند، مراجعه به متخصص نیز در این حالت صورت نمی گیرد.
اگر احساس می کنید در تمرکز کردن مشکل دارید، به صورت مداوم افکار منفی دارید، نمی توانید درست غذا بخورید و اشتها ندارید، بدخلق و تحریک پذیر شده اید و به طور مکرر مضطرب هستید، باید به متخصص مراجعه کنید. اگر درمان را پشت گوش بیندازید، احساسات شما تبدیل به افسردگی مزمن خواهد شد.
