سنگ کلیه می تواند وضعیتی بسیار دردناک باشد، به خصوص اگر باردار هستید. بارداری، احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش نمی دهد ولی در این دوران تشخیص سنگ کلیه پیچیده تر بوده و روش های معمول درمان، به علت خطراتی که می تواند برای جنین داشته باشد دشوارتر است. اگر چه بیشتر موارد سنگ کلیه بدون نیاز به درمان، دفع می شوند اما برخی از آن ها ممکن است درد شدیدی را برای مادر ایجاد کنند. در چنین مواردی درمان پزشکی توصیه می شود.سنگ کلیه در سه ماهه سوم بارداری ممکن است منجر به درد زایمان شود از این رو همیشه بهترین کار این است که در صورتی که متوجه علائم سنگ کلیه شدید، برای درمان از یک پزشک مشاوره بگیرید.
چه عواملی باعث تشکیل سنگ کلیه در بارداری میشوند؟
اگر چه بارداری، احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش نمی دهد اما برخی عوامل با سنگ کلیه و بارداری ارتباط دارند که در ادامه به آن ها می پردازیم. برخی از عوامل شایع تشکیل سنگ کلیه در دوران بارداری به صورت زیر است:
کمبود میزان مایعات در بدن
شایع ترین عامل سنگ کلیه، عدم نوشیدن کافی مایعات است. کمبود مایعات در بدن باعث افزایش غلظت مواد معدنی مانند فسفر و کلسیم در ادرار شده و احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. در دوران بارداری بدن به آب بیشتری نسبت به حالت معمول، نیاز دارد. مصرف کمتر آب در این دوران به معنی افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه است.
پیشینه ژنتیکی
ترکیب ژنتیکی می تواند احتمال سنگ کلیه را بیشتر کند. اگر سابقه خانوادگی هیپرکلسیوری (hypercalciuria) دارید (وضعیتی که در آن مقدار زیادی کلسیم در ادرار وجود دارد) مستعد سنگ کلیه در دوران بارداری هستید.
تحریک روده
اگر حساسیت گوارشی دارید ممکن است مستعد درگیری با هیپرکلسیوری باشید که خطر ابتلا به سنگ کلیه را بیشتر می کند. علت این است که التهاب مزمن در روده می تواند تعداد یون های کلسیمی را که در کلیه ها رسوب می کنند، افزایش دهد و این به نوبه خود منجر به تشکیل بلور در ادرار می شود.
بالا بودن میزان کلسیم بدن
در دوران بارداری، بانوان برای سلامت کودک به مصرف کلسیم تشویق می شوند. مصرف کلسیم، فشار را بر کلیه ها افزایش می دهد و باعث می شود بلور های کلسیمی در کلیه ها تشکیل شود. همچنین هنگامی که بدن مقدار زیادی کلسیم جذب می کند تا به رشد کودک کمک کند، احتمال ایجاد سنگ کلیه بیشتر می شود.
تصفیه بیش از حد در بدن
به علت افزایش فعالیت تصفیه کنندگی کلیه، مقدار اسید اوریکی که دفع می شود افزایش می یابد و این قضیه می تواند زمینه را برای تشکیل سنگ کلیه اسید اوریک، فراهم سازد.
بزرگ شدن رحم
بخش فوقانی دستگاه ادراری در دوران بارداری ممکن است بزرگ شود که منجر به پاکسازی ناقص ادرار و افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه می شود.
عفونت های ادراری
اگر مادر در دوران بارداری عفونت ادراری زیاد در دوران بارداری می تواند نشان دهنده سنگ کلیه باشد.
سنگ کلیه چه علائمی دارد؟
سنگ های کلیه رسوبات سختی هستند که از مواد معدنی و نمک تشکیل شده اند که در داخل کلیه های شما تشکیل می شوند. این رسوبات سخت می توانند ماهیت انسدادی یا غیر انسدادی داشته باشند و اندازه آن ها از چند میلی متر متغیر باشد. بیشتر سنگ های کلیه بدون ایجاد مشکل در کلیه ها باقی می مانند. کسانی که از سنگ کلیه رنج می برند ممکن است علائمی را تجربه کنند که شامل موارد زیر است:
- درد کمر و شکم
- خون در ادرار
- ادرار کدر
- حالت تهوع و استفراغ
- درد هنگام ادرار کردن
در صورت تجربه هر یک از این علائم ضروری است که با یک متخصص مراقبت های بهداشتی صحبت کنید تا بهترین روش درمانی را تعیین کنید.
سنگ کلیه چند نوع است؟
سنگهای ادراری از رسوب مواد معدنی حل شده در ادرار تشکیل می شوند. هنگامی که سطح غلظت این مواد به یک مقدار خاص می رسد، آنها متبلور و تبدیل به سنگ کلیه می شوند.در ادامه با انواع سنگ کلیه آشنا می شویم.
سنگ های فسفات کلسیمی
سنگ های فسفات کلسیمی شایع ترین سنگ ها در دوران بارداری هستند. آن ها به دلیل تغییر فیزیولوژی زنان در طول بارداری رخ می دهند.
سنگ های اگزالات کلسیمی
شایع ترین نوع سنگ کلیه سنگ های اگزالات کلسیمی است که معمولاً توسط رژیم غذایی ایجاد می شوند. برای کسانی که غذا های سرشار از اگزالات و سطوح پایین سیترات می خورند ایجاد می شوند. پزشکان حذف این غذا ها را از رژیم غذایی برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه توصیه می کنند.
سنگ های استروویت
سنگ های استروویت عمدتاً در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شوند. همچنین در زنان شایع تر از مردان است.
سنگ های اسید اوریک
سنگ های اسید اوریکی که در مردان بسیار رایج بوده یک بیماری ارثی است. کسانی که مستعد ابتلا به سنگ های اسید اوریک هستند باید میزان پروتئین حیوانی مصرفی را محدود کنند زیرا این پروتئین ها می توانند باعث تجمع اسید اوریک در سیستم و ایجاد سنگ شوند.
سنگ سیستین
سنگ های سیستین که در بین تمام سنگ های کلیه کمتر شایع است. آن ها به دلیل نشت بیش از حد سیستین یک اسید آمینه به داخل ادرار ایجاد می کند. هنگامی که این اتفاق می افتد سنگ تشکیل می شود.
نحوه تشخیص سنگ کلیه در حین بارداری
آزمایش خون و ادرار برای تشخیص سنگ کلیه در حین بارداری انجام می شود. در آزمایش ادرار می توان وجود خون، کریستال کلسیم یا اسید اوره را در ادرار تشخیص دهد. کشت ادرار نیز می تواند وجود ارگانیسم های مسبب عفونت را تشخیص داده و تعیین شود که به چه آنتی بادی هایی حساس هستند.آزمایش سونوگرافی کلیوی نیز ممکن است تجویز شود زیرا این آزمایش را می توان بدون ایجاد درد یا قرار دادن جنین در معرض پرتو انجام داد. هرچند، نقطه ضعف استفاده از سونوگرافی کلیوی آن است که نمی تواند برخی از انواع خاص سنگ کلیه را تشخیص دهد و ممکن است نتواند علت ورم کلیه را تشخیص دهد (بخاطر بارداری یا انسداد ناشی از سنگ کلیه).
عکس رادیولوژی و سی تی اسکن تجویز نمی شود تا از بروز هرگونه آسیب به جنین پیشگیری شود. اگرچه تست MRI به خاطر عدم استفاده از پرتو یا مواد مضر جزء آزمایش های بی خطر در نظر گرفته می شود، ولی از آن برای تشخیص سنگ کلیه در سه ماهه اول بارداری توصیه نمی شود.
درمان خانگی سنگ کلیه در بارداری
- یکی از روش های تسکین مشکلات سنگ کلیه نوشیدن آب فراوان است. این روش بسیار توصیه می شود زیرا آب باعث رقیق شدن ادرار، مواد معدنی و املاح ارگانیک می شود و در نتیجه به سنگ های کوچک کمک می کند تا از طریق ادرار از کلیه خارج شوند. به افراد مبتلا به سنگ کلیه توصیه می شود روزانه 8 لیوان آب بنوشند.
- علاوه بر این توصیه می شود از میوه های آبدار مانند هلو، هندوانه و سایر میوه ها بیشتر مصرف کنید.
- همچنین توصیه می شود از مصرف آبمیوه های صنعتی و آماده اجتناب کنید، زیرا آنها از مواد معدنی و املاح تشکیل شده اند و می توانند مشکل شما را وخیم تر کنند.
- کارشناسان تغذیه و سلامت در این شرایط مصرف لیمو را پیشنهاد می کنند. انواع لیمو ها به عنوان کوچک کننده طبیعی سنگ کلیه و گشادکننده مجرای ادراری شناخته شده اند. بنابراین سنگ ها می توانند بدون هیچ دردی از بدن خارج شوند.
- اگر قصد استفاده از درمان گیاهی سنگ کلیه در بارداری را دارید، قبل از مصرف هریک از دمنوش های دفع کننده سنگ کلیه همچون گل قاصدک، ترنجبین و ... حتما با متخصص زنان مشورت کنید.
درمان دارویی سنگ کلیه در بارداری
درصورت عدم کاردکرد روش های درمان خانگی سنگ کلیه در بارداری، درمان های دارویی ضرورت پیدا می کند. مصرف داروهای حاوی استامینوفن مانند تیلنول می توانند بطور موقت درد حاصل از سنگ کلیه را کاهش دهند. ولی در صورت وجود درد ممتد، علائم عفونت یا درد زایمان زودرس احتمالاً به جراحی نیاز خواهید داشت.
اشعه ایکس
با کمک تابش اشعه ایکس می توان کریستال های موجود در کلیه را تشخیص داد. اما اشعه ایکس در دوران بارداری می تواند خطر بزرگی برای سلامت جنین باشد.
اورتروسکپی یا سنگ شکن
در این روش پزشکی لوله باریکی بنام اورتروسکوپ را از راه مجرای ادرار به سنگ کلیه می رسانند. پزشک با این کار می تواند تشخیص دهد که چگونه می توان سنگ کلیه را نابود کرد. پس از تشخیص، پزشک می تواند توسط این لوله کریستال ها را شکسته یا خارج کند. معمولا سنگ های بزرگتر از 1 سانتی متر را نمی توان با این روش از بین برد.
لوله یا استنت گذاری
در این روش لوله ای توخالی را درون لوله حالب قرار می دهند تا ادرار و سنگ از راه آن خارج شود. این روش بسیار موثر است و بدون بیهوشی و با کمی بی حسی انجام می گیرد.
چطور از سنگ کلیه در دوران بارداری جلوگیری کنیم؟
- نوشیدن آب فراوان
- مرکبات بخورید و آب مرکبات بنوشید تا به جلوگیری از تشکیل سنگ قبل از شروع آن ها- کمک کنید
- نگه داشتن ادرار می تواند شروع به تشکیل سنگ کند
- از مصرف کافئین خودداری کنید زیرا کافئین می تواند به تشکیل سنگ کمک کند
آیا سنگ کلیه مانع بارداری یا سقط جنین می شود؟
سنگ کلیه در زنانی که باردار نیستند به راحتی درمان می شود اما در زنان باردار ممکن است باعث عفونت کلیه شود. عفونت کلیه می تواند سلامت جنین را به خطر بیندازد و باعث سقط جنین شود. و همچنین مواجه شده زنان باردار با خطراتی از قبیل:
- پره اکلامپسی خفیف
- فشار خون بالا
- دیابت در دوران حاملگی
- سزارین
- زایمان زودرس
- کم وزنی نوزاد در هنگام تولّد
- تشخیص خطر واقعی سنگ کلیه در دوران بارداری در حقیقت دشوار است.
علل درد در مفصل ران و لگن در بارداری و روش های درمان
