ناخن های ما درباره ی وضعیت سلامتی ما حرف های زیادی برای گفتن دارند. بیماری ها و مشکلات مختلفی، از اضطراب گرفته تا بیماری های کلیه و تیروئید، می توانند باعث تغییر شکل ناخن ها شوند.یکی از این تغییرات که رایج هم هست، ظاهر شدن خطوط عمودی یا افقی روی ناخن ها است. در بیشتر موارد، ظاهر شدن این خط ها مسأله ی نگران کننده ای نیست، اما گاهی هم این خط ها نشانه ی مشکلی جدی هستند. در ادامه می خواهیم ببینیم علت خط خطی شدن ناخن ها چیست و چطور باید این مشکل را برطرف کرد.ناخن ها از سلول های پوستی زنده تشکیل می شوند. بنابراین بروز یک مشکل پوستی مثل اگزما ممکن است باعث به وجود آمدن شیار روی ناخن ها شوند. اگر بدن دچار کمبود پروتئین، کلسیم، زینک، یا ویتامین A باشد، ممکن است این کمبود به صورت شیار روی ناخن های دست بروز پیدا کند.
خطوط عمودی روی ناخن
خطوط عمودی روی ناخن به واسطۀ افزایش سن و پیرشدن به وجود می آیند. همان طور که با بالارفتن سن، خطوطی روی چهره ایجاد می شود، ناخن ها و لبه های آنها هم با پیری، تغییر شکل می دهند و خطوطی بر آنها ظاهر می شود. تغییرات احتمالی ناخن ها به شرح زیر خواهد بود:
- نازک یا ضخیم تر شدن ناخن ها؛
- ازدست رفتن حالت صاف روی ناخن ها؛
- ترک خوردن ناخن ها و شکستگی؛
- ایجاد شکاف روی ناخن ها؛
- شکنندگی آسان ناخن ها.
ممکن است با بلندشدن ناخن ها، تعداد مختلفی از خطوط روی آنها نقش ببندد. این خطوط از نوک ناخن تا ریشه آن ادامه پیدا می کنند و لزوما دلیل وجود مشکلی جدی در بدن نیستند. اگر این حالت یعنی وجود خطوط روی ناخن ها باعث درد و ناراحتی تان شده است، باید به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.
دلایل دیگر وجود خطوط عمودی روی ناخن ها
مشکلات دیگری هم در بدن وجود دارند که همراه با علائمی دیگر باعث به وجودآمدن خطوطی روی ناخن ها می شوند. مثلا برخی از انواع کم خونی (آنمی) می تواند روی ناخن ها خطوطی عمودی به وجود بیاورد. دیگر علائم نشان دهندۀ این مشکل نیز تغییر رنگ و بافت ناخن است. کم خونی روی ناخن ها خطوط عمودی به وجود می آورد و باعث ظهور دندانه هایی روی آنها هم می شود؛ یعنی ناخن را از حالت صافی و یکدستی خارج می کند.
خون ریزی رگه ای (splinter hemorrhage) هم نوعی انعقاد و لخته شدن خون است که می تواند باعث ظهور رگه های خونی عمودی زیر ناخن شود. اگر علت این لخته شدن خون زیر ناخن ها مشخص نباشد، باید به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. مشکلات دیگری که موجب تشکیل خطوط روی ناخن می شوند، عبارت اند از:
- دیستروفی بیست ناخن (مجموع ناخن های دست و پا)؛
- بیماری سرخرگ محیطی؛
- روماتیسم مفصلی.
گاهی خطوط ناخن ها در کنار علائم دیگری مانند خشک و شکننده شدن به وقوع می پیوندند. در این صورت، احتمال وجود مشکل قابل پیگیری دیگری در بدن وجود دارد؛ باید با مراجعه به پزشک، آن مشکل را کشف و بررسی کرد.
خطوط افقی روی ناخن ها
شیارهای افقی روی ناخن ها گاهی بسیار عمیق هستند و به شکل چندین خط افقی روی ناخن ظاهر می شوند و ممکن است سطح ناخن را بپوشانند. این خطوط گاهی گویای مشکلات دیگری در بدن است که نیاز به تشخیص و درمان آنها وجود دارد. این خطوط شاید نشانۀ مشکلات زیر باشند:
- نارسایی حاد کلیه؛
- انواع دیابت؛
- بیماری تیروئید.
ممکن است افرادی که تحت شیمی درمانی بوده اند، روی ناخن های شان شاهد خطوطی افقی باشند. احتمال ایجاد خطوط افقی روی ناخن های دست و پای بیماران مبتلا به سفلیس یا بیماری اوریون هم وجود دارد. در هر حال، وجود این خطوط نیاز به پیگیری فوری و مراجعه به پزشک دارد.
مراقب پوست دور ناخن باشید
با مراقبت کردن از پوست دور ناخن می توانید مانع از ایجاد برجستگی های روی ناخن شوید. پوست دور ناخن مانع از ایجاد آلودگی و عفونت در بافت انگشتان می شود. کندن و فشار به پوست دور ناخن، نه تنها باعث بروز عفونت، آسیب به پیکره ناخن و همچنین تغییر شکل آن می شود، بلکه ممکن است باعث ایجاد یک برآمدگی دائمی بر روی ناخن شود.
دست های خود را بیش از حد نشویید
شستن بیش از حد دست ها باعث کاهش روغن ها و نرم کننده های طبیعی پوست شده که این امر منجر به خشکی و حتی اگزمای دست و در نتیجه باعث ایجاد تغییر در ناخن ها می شود. در زمان شستن ظروف حتما از دستکش استفاده کنید. به یاد داشته باشید به طور مرتب از مرطوب کننده ها استفاده کنید.
استفاده از یک رژیم غذایی سالم
اگرچه این موضوع نادر است، اما گاهی اوقات خطوط و برجستگی های روی ناخن ممکن است نشانه بیماری یا کمبود ویتامین باشد. استفاده از یک رژیم غذایی متعادل و نوشیدن آب کافی می تواند مانع از بروز این شرایط شود. توصیه می شود که ۲۰ تا ۳۰ درصد کالری خود را از چربی های سالم (روغن زیتون، آجیل، تخم ها)، ۲۰ درصد از پروتئین (گوشت بدون چربی، ماهی، لوبیا) و ۴۵ تا ۵۰ درصد از کربوهیدرات های سالم (میوه ها، سبزیجات، غلات کامل) تامین کنید.
بعلاوه برای تقویت رشد ناخن ها، مصرف مواد زیر را فراموش نکنید:
- محصولات لبنی (شیر، پنیر، ماست)
- بیوتین (سبزیجات، تخم مرغ، آجیل)
- روی (گوشت بدون چربی، ماهی، اسفناج، قارچ)
استفاده از دارو های سفت کننده و تقویت کننده ناخن
اگر برجستگی های ناخن با شکستگی یا ترک همراه باشند، احتمالا پزشک برای شما قطره یا دارو های مرتبط با تقویت ناخن تجویز خواهد کرد.
توجه داشته باشید حتما از نسخه پزشک استفاده کرده و از مصرف دارو های بدون نسخه اجتناب کنید.
استفاده از پرکننده ناخن در زمان مانیکور
متأسفانه لاک ناخن به تنهایی برآمدگی های ناخن را پنهان نمی کند. بهتر است از لاک ناخن و پرکننده ناخن به طور همزمان استفاده کنید. بعلاوه توجه داشته باشید که از لاک و محلول های پاک کننده ای استفاده کنید که کمترین آسیب را به ناخن های شما وارد می کنند.