ولایت فاریاب یکی از ۳۴ ولایت افغانستان است و مساحت آن ۲۰٬۲۹۳ کیلومتر مربع و جمعیت آن ١٬۴۴۶٬٢٣٠ نفر میباشد. این ولایت ٨١۵ متر از سطح بحر ارتفاع داشته و در شمال غربی افغانستان قرار گرفته که با جمهوری ترکمنستان مرز دارد. مرکز آن شهر میمنه می باشد.فاریاب در اصل از پاراب بوده که با گذشت زمان شیوۀ تلفظ آن در زمان اعراب چون «پ» را «ف» تلفظ می کردند، نام این منطقه به فاریاب تغییر کرده است. نام قدیمی این شهر میمنه بوده که الان این نام مرکز این ولایت است. فاریاب از دو کلمۀ «پار» و «آب» گرفته شده است که به معنی آن طرف آب یا آن طرف دریا است. در افغانستان هنوز این رسم میان مردمان وجود دارد که یک قریه را به نسبت واقع شدن آن در آن طرف دریا، به نام «چپ دریا» یاد می کنند. فاریاب به دری به معنی سرزمین آبیاری شده می باشد.
پیشینه ی شهر فاریاب
فاریاب نام خود را از شهری گرفته است که به همین نام توسط ساسانیان تاسیس شده بود. در دوران اسلامی فاریاب بخشی از آریانا محسوب می شد. به نقل از ابن الندیم این شهر زادگاه فیلسوف مشهور اسلامی، ابونصر فارابی است. در دوران اسلامی فاریاب بخشی از خراسان بزرگ محسوب می شد. در دوران معاصر، جغرافی دانان انگلیسی فاریاب را به نام ترکستان افغانی یاد می کردند.قدمت مکتوب شهرنشینی میمنه و اندخوی به ٢٥۰۰ سال پیش از میلاد برمیگردد. یهودیان که از دست نبوکدنصر از اورشلیم فرار کرده بودند، در سال ٥٨۶ قبل از میلاد وارد محدوده میمنه و اندخوی شده آنجا استقرار یافتند. در آن زمان فاریاب تحت کنترل ساسانیان بود، که بعد از حمله اسکندر مقدونی جای خود را به دولت یونانی بلخ داد.دوران یونانی فاریاب با فتح شمال افغانستان توسط مسلمانان عرب بین سالهای ۶٥١ الی ۶۶١ میلادی پایان یافت. در این هنگام فاریاب به میدان جنگ مبدل شده بود و در نتیجه دین اسلام، جایگزین آیین های زرتشتی، بودیسم، مسیحیت و یهودیت شد. پس از اسلام سلسله های مختلفی اسلامی مانند صفاریان، سامانیان، غزنویان سلجوقیان و غوریان در این منطقه حکمرانی نمودند.تاریخ فاریاب در قرن یازدهم، این بار با حمله مغولان، تحت سلطه چنگیز خان و فرزندان وی، رقم خورد. هنگامی که آنها از شمال به این منطقه تاختند، شهرهایی مختلفی از جمله میمنه مورد را ویران کردند، جمعیت آن را به قتل رساندند، غلات، مزارع و حیوانات شان را به غنیمت گرفتند و کاملا آنجا را نابود کردند.پس از مغولان، تیموریان شیبانیان و بابریان بترتیب الی قرن هجدهم بر منطقه فرمانروایی نمودند.در سال ١٧۴٨ فاریاب بدست احمد شاه درانی فتح شد و بخشی از امپراتوری درانی شد. در طی سه جنگ افغان و انگلیس که در قرون ١٩ و ٢۰ صورت گرفت، این منطقه از دست انگلیسی ها در امان ماندند. طی اصلاحات ادارای ١٩٣۰ که توسط شاه امان الله صورت می گرفت محدوده فاریاب به میمنه معروف بود که از توابع حکومت کلان ترکستان به مرکزیت مزار شریف به شمار می رفت. در سال ١٩۶۴ فاریاب به ولایت تبدیل شده و از میمنه به فاریاب مسمی گشت.در طول جنگ های داخلی دردهه ٩۰، نبرد با طالبان بیشتر بین ولایات بادغیس و هرات بود، اما در پی سقوط هرات در اواسط دهه نود، اسماعیل خان حاکم آنجا به فاریاب گریخت که با خیانت عبدالملک پهلوان روبرو شد.در ماه مه ١٩٩٧، عبدالملک پهلوان پرچم طالبان را بر فراز میمنه برافراشت و طرف خود را تغییر داد و حمله مجدد طالبان را از غرب آغاز کرد.طالبان پس از یکسری تغییر بیعت ها و درگیری با ملک، از منطقه عقب نشینی کردند، اما در سال ١٩٩٨ گروه ٨۰۰۰ نفری طالبان از طریق فاریاب، مقر عبدالرشید دوستم را در شبرغان همسایه تصرف کردند.ولایت فاریاب از زمان سقوط دولت طالبان در اواخر سال ٢۰۰١ یکی از مناطق صلح آمیز در افغانستان بوده است. پروژه های اخیر توسعه در این ولایت بر گسترش پتانسیل کشاورزی این منطقه، به ویژه جنگل داری مجدد مناطقی که در گذشته نه چندان دور برهنه شده بود، آغاز گردید.در سال ٢۰۰۶ گزارش شد که گروه های مسلحی تحت امر عبدالملک پهلوان افغانستان به بی ثباتی منطقه کمک میکند. نیروهای امنیت ملی افغانستان شروع به جستجو نمودند و به آرامی کنترل منطقه را به دست گرفتند. مرز افغانستان و ترکمنستان توسط پلیس مرزی افغانستان حفظ می شود در حالیکه بقیه ولایت توسط پلیس ملی افغانستان که آموزش دیده ناتو هستند محافظت می گردند.اعضای تیم بازسازی ولایتی ارتش نروژ در راه ولایت فاریاب. دسامبر ٢۰۰٩بین سالهای ٢۰۰۶ و اواخر ٢۰١۴، این ولایت تیم بازسازی ولایتی داشت که توسط ارتش نروژ هدایت می شد. مرکز تیم بازسازی ولایتی نروژ در میمنه داشت و همچنین مسئولیت ولسوالی غورماچ به این تیم داده شده بودند.افغانستان قراردادی با شرکت ملی نفت چین برای توسعه بلوک های نفتی آمودریا امضا کرد، پروژه ای که انتظار می رود طی دو دهه میلیاردها دلار کسب درآمد نماید. این معامله حفاری و ساخت یک پالایشگاه در ولایات شمالی سرپل و فاریاب را شامل می شود و اولین توافقنامه بین المللی تولید نفت است که از چند دهه قبل توسط دولت افغانستان منعقد شده است. شرکت ملی نفت چین تولید نفت افغانستان را در اکتبر ٢۰١٢ آغاز کرد و در همان ماه ذخایر عظیم گاز در منطقه اندخوی ولایت فاریاب را کشف نمود.
جغرافیای شهر فاریاب
ابن حوقل جغرافیدان مسلمان قرن چهارم هجری قمری طی مشهدات اش از شمال افغانستان درباره فاریاب چنین می نویسد:«فاریاب شهری است از گوزگانان و کوچکتر از طالقان لیکن باغ و آب آن بیشتر و بنایش از گل است. فاریاب مسجد جامع دارد و همه صنایع شهرهای دیگر را داراست.»فاریاب بیش از ۱۴۵۰ قریه دارد و بنابر گفته های مسئولین انکشاف دهات به جز ولسوالی کوهستان، ۱۱۴۰ شورای همبستگی ملی در قریه هاى سایر ولسوالی ها ایجاد گردیده است.در فاریاب یک سربند آب وجود دارد که بنام سرحوض یاد میشود و آب آشامیدنی و زراعتی باشندگان ولسوالی پشتونکوت و شهر میمنه را تامين مي کند. کار ساخت بند آب ولسوالی المار نیز از بودجه وزارت انرژی و آب از یکسال بدینسو آغاز شده و کار سروی چهار بند آبگردان دیگر تکمیل گردیده است.
مردم شهر فاریاب
پجمعیت این ولایت ۱٬۱۰۹٬۲۲۳ نفر در سال ۲۰۰۹ بوده است براساس برآوردی که در سال ۲۰۰۹ میلادی انجام شده بود؛ از تعداد نفوس این ولایت بیشتر باشندگان آن را ازبک ها تشکیل می دهند و به دنبال آن تاجیک ها و ترکمن ها، پشتون ها، عرب های فارسیوان و دیگر اقوام تشکیل می دهند.تاجیک ها بیشتر در مرکز و جنوب فاریاب ساکن بوده و ازبکها و ترکمنها در شمال و غرب ولایت ساکن می باشند.باشندگان ولایت فاریاب اکثراً به ازبکی و دری تکلم می کنند. اکثر اعراب این ولایت فارسی صحبت می کنند. ازبک های افغانستان هم اکثرا دو زبانه بوده و توانایی تکلم به زبان فارسی را نیز دارا می باشند.طبق گزارش ولایتی یوناما در سال ۱۳۸۶، ترکیب قومی قرار ذیل است: ازبک (۵۱ درصد)، تاجیک/ایماق (۲۲.۳ درصد) و پشتون (۸.۶ درصد) و بقیه آمار مربوط به سایر اقوام می باشد.
اقتصاد شهر فاریاب
کشاورزی و دامداری فعالیت های اقتصادی اصلی ولایت فاریاب است; با این وجود فاریاب به خاطر قالی ها و گلیم های بافته شده خود مشهور است که به طور سنتی صنایع دستی تحت سلطه زنان بشمار میرود. این ولایت دارای مقادیر عظیم ذخایر گاز طبیعی است که بخاطر نبود راه آهن سطح بهره وری آن کم است.معادن نمک هم در منطقه دولت آباد وجود دارد و برخی از معادن سنگ مرمر که گفته می شود متعلق به عبدالرشید دوستم است همراه با جنگل های پسته که پسته باکیفیت تولید میکند و بخاطر رنگ و طعم لذیذ خود مشهور است از منابع اقتصادی فاریاب بشمار میرود.
جاذبه گردشگری شهر فاریاب
این شهرستان آب و هوایی مناسب، طبیعتی بسیار زیبا و کم یاب دارد و با داشتن جاذبه ی گردشگری طبیعی ، همه ساله پذیرای گردشگرانی از سراسر استان و کشور می باشد.
پناهگاه حیات وحش مهروئیه
پناهگاه حیات وحش مهروئیه یکی از قدیمی ترین مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست در جنوب استان کرمان به شمار می آید. این پناهگاه در محدوده شهر فاریاب و ۶۰ کیلومتری شمال کهنوج و ۱۰۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان جیرفت واقع شده است. در سال ۱۳۵۰ خورشیدی این منطقه با مساحت ۷ هزار هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده مهروئیه اعلام شد و در سال ۱۳۵۴ خورشیدی با توجه به اهمیت منطقه به منظور حفاظت بیشتر، سطح حفاظتی آن به پناهگاه حیات وحش ارتقاء یافت. در سال های اولیه انقلاب مردم محلی به تصرف بخشی از اراضی جنوبی پناهگاه پرداختند و بدین ترتیب قسمتی از پناهگاه به زمین های کشاورزی تبدیل شد و در نهایت مساحت آن به ۵۵۸۳۱ هکتار کاهش یافت. بخش عمده ای از این منطقه را دشت های آبرفتی با پستی و بلندی های کم تشکیل می دهد و کوه کلمراد یکی از ارتفاعات نزدیک به منطقه است که زیستگاه خرس سیاه آسیایی به شمار می آید.این پناهگاه پوشیده از درختان کهور می باشد که در واقع آخرین بازمانده از جنگل های جلگه ای کهور در جنوب شرقی ایران می باشد و به علت شرایط اقلیمی خاص خود، یکی از اکوسیستم های نادر طبیعی و حائز اهمیت محسوب می شود. علاوه بر کهور گیاهانی همچون کنار، اسکنبیل و قیچ نیز در این منطقه می رویند.این منطقه عبارتند از دراج، هوبره، قمری، سبز قبای هندی، بلبل خرما، چکاوک، هدهد، شهدخوار، تیهو، دارکوب، باقرقره، هوبره، کبوتر جنگلی، پرستو، یاکریم، چاخ لق و انواع پرندگان شکاری.منطقه شکار ممنوع سیاه کوه در سیرجان، منطقه شکار ممنوع کوه شیر در بم و منطقه شکار ممنوع گودچال در رفسنجان از دیگر مناطق حفاظت شده استان کرمان به شمار می روند.
مهروئیه
مهروئیه روستایی است که در 45کیلومتری شهرستان کهنوج و20کیلومتری شهرستان فاریاب واقع شده است دارای اب وهوای بسیار گرم وخشک در فصل تابستان وسرمای سخت زمستان بهاری شکوفا ودل انگیز .از جاذبه های مهروئیه جنگل سرسبز وکوهستان زیبای ان است مردمهای بسیار مذهبی مهربان وپرتلاش وصبور دارد.وجنگل مهروئیه با وسعتی نزدیک به ۵۵۸۳۱ هکتار ، جزو قدیمیترین و بزرگترین توده جنگلی درخت کهور در جنوب شرق ایران و بزرگترین پناهگاه حیات وحش در جنوب استان کرمان است که ثبت جهانی یونسکو است.پناهگاه حیات وحش مهروئیه که یکی از قدیمی ترین مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست در جنوب استان کرمان به شمار می آید. این پناهگاه در محدوده شهر فاریاب و ۶۰ کیلومتری شمال کهنوج و ۱۰۰کیلومتری جنوب جیرفت واقع است.پناهگاه حیات وحش مهروییه زیستگاه جوجه آوری “دراج و جیرفتی” دو گونه پرنده بومی ایران که از گونه های نادر و حمایت شده نیز می باشند به شمار می آید.ابتدا در سال ۱۳۵۰ با مساحت اولیه ۷۰۰۰ هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده مهروئیه اعلام شد و در سال ۱۳۵۴ با توجه به اهمیت منطقه به منظور حفاظت بیشتر، سطح حفاظتی آن به پناهگاه حیات وحش ارتقا یافت.در سال های اولیه انقلاب، مردم محلی به تصرف بخشی از اراضی جنوبی پناهگاه پرداختند و بدین ترتیب قسمتی از پناهگاه به زمین های کشاورزی تبدیل شد و در نهایت مساحت آن به ۵۵۸۳۱ هکتار کاهش یافت.بخش عمده ای از منطقه را دشت های آبرفتی با پستی و بلندی های کم تشکیل می دهد و کوه «کلمراد» یکی از ارتفاعات نزدیک به منطقه است که که زیستگاه خرس سیاه آسیایی به شمار می آید.پناهگاه حیات وحش مهروئیه نیز مانند سایر نقاط جنوبی استان کرمان به ویژه کهنوج، آب و هوای خشک و گرمسیری دارد که متوسط بارندگی آن ۱۴۸ میلی متر گزارش شده است .این پناهگاه با توجه به داشتن کهن ترین درختان کهور کشور و همچنین مناسب و منحصر به فرد بودن برای بقای نسل پرندگان حمایت شده بومی از قبیل دراج و جیرفتی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف اصلی حفاظت از این پناهگاه ، حفظ باقی مانده جنگل های گرمسیری کهور ایرانی می باشد.
و در پایان....
فاریاب شهری است در استان کرمان در جنوب شرقی ایران. این شهر مرکز شهرستان فاریاب می باشد. وباشهرستان هائ حاجئ اباد رودان جئرفت گهنوج ارزوئه همسائه هست جمعیت این شهر در سال ۱۳۸۵، برابر با ۴٫۸۶۹ نفر بوده است در امار جدید جمعیت شهری حدود ۹۰۰۰نفر و جمعیت کل این شهرستان حدود ۳۰۰۰۰ نفر می باشد طایفه غالب در این شهر شکوهی و جلالئ تاجیک می باشد که ساکن در بخش هور و مرکزی و زهمکان می باشند. خاک حاصلخیز و آب فراوان از ویژگی های منحصربه فرداین منطقه می باشد که جز ۱۰ منطقه حاصلخیر در دنیا می باشد ودارای محصولات کشاورزی متنوع که شامل هندوانه ذرت خیار سبز گوجه پیاز خرما مرکبات و دیگر محصولات کشاورزی می باشد. قدمت تاریخی برابر با جیرفت دارد و شهر قدیم فاریاب به دلیل سیلابی عظیم در زیر خاک مدفون شده است .امیدواریم از خواندن این مطالب لذت ببری با ساعد نیوز همراه باشید.