قاب نوستالژی؛ کمتر شنیده هایی از عروسی قجری با رسوم جالب/ از زنان چادری روی پشت بام تا مادر زن سلام و...+عکس
به گزارش پایگاه خبری_تحلیلی ساعدنیوز، مراسم عقد و ازدواج در تهران عصر قاجار تشریفات و مراسم خاصی داشت که اکنون قسمت بیشتر آن ها متروک شده است، داماد پیش از عقد، عروس را نمی دید و انتخاب عروس به دست خواستگاران بود، خواستگار هم دو نوع بود زنانه، مردانه، چنانچه ناصر نجمی می نویسد: ترتیب این مراسم به این صورت بود که در ابتدا یک یا دو زن جا افتاده، دنیادیده با چادر و چاقچور و چارقد سرزده به خانه دختردارها می رفتند، خانواده های دختردار که با اشتیاق تمام انتظار آمدن خواستگار را داشتند همیشه یک اطاق مرتب برای پذیرایی حاضر می کردند، خواستگارها گاه با دختردارها آشنا بودند و گاه هم اصلاً آشنایی نداشتند و همین که وارد خانه می شدند خودشان را معرفی می کردند، اگر در یک خانه چند دختر دَمِ بخت بود، حتماً دختر بزرگتر را نشان می دادند و کوچکترها را پنهان می کردند، دختر مورد نظر با چادر نماز توی اطاق می آمد و یک کاسه آب برای خواستگارها می آورد چون می گفتند که آب نطلبیده مراد است و آب علامت روشنایی است.
دختر سلام می کرد و گوشه ای می نشست، البته مادر یا یکی از قوم و خویش های زنانه دختر هم حضور داشت، خواستگار با دقت تمام دختر را نگاه می کرد و بعد دست می برد و چارقد دختر را از سرش برمی داشت و زلف هایش را پس و پیش می کرد که مبادا سرش طاس و گیسوانش عاریه باشد .
در این میان داماد و اطرافیان داماد دلشان مثل سیر و سرکه می جوشید که کی خواستگارها می آیند و دیدنی های خود را بازگو کنند. معمولا خواستگارهای مردانه شب می رفتند و قبلا خبر می دادند و با پدر و یا اقوام مردانه عروس وارد مذاکره می شدند و اگر پدر یا بزرگتر عروس موافقت می کرد در همان مجلس شیرینی مختصری صرف می کردند و قرار می شد که خانواده داماد برای «بله بُران» به خانه عروس بیایند و فردای آن روز مادر و کسان داماد به خانه عروس می آمدند و بله بران شروع می شد که مثلا چقدر مهریه بدهیم و چند دست لباس بیاوریم، مخارج عقد با کی باشد و خلاصه شرایط نقدی و جنسی معامله را تمام می کردند.
مراسم نامزدی خیلی طول و تفصیل نداشت فقط در یک روز معین چند نفر از خانه عروس می آمدند و یک انگشتری الماس یا زمرد و یک کاسه نبات، یک طاق شال به خانه عروس می آوردند.
مادر زن سلام
عروس و داماد معمولا می باید تا سه روز جایی نروند و با کسی ملاقات نکنند و خلاصه از حجله خارج نشوند و فلسفه این کار این بود که در این چند روز کاملا با اخلاق و خصوصیات روحی یکدیگر آشنا گردند. یکی از رسم های مربوط به بعد از عقد و عروسی و پاتختی، مادرزن سلام بود و داماد باید صبح بعد از عروسی با مادرزن خود ملاقاتی بنماید، این ملاقات برای اظهار رضایت از عروس بود و معمول این بود که مادرزن هدیه ای مثل ساعت و زنجیر طلا یا انگشتر و از این قبیل هدایا به داماد خود بدهد.
پاگشا
پاگشا هم از مراسم متداوله بعد از عروسی بود و این رسم چنان بود که عروس چون می باید برای قطع علاقه از خانه پدری و انس گرفتن با خانه شوهر تا چهل روز به خانه پدرش نرود، به همین جهت بعد از گذشتن چهل روز مادر عروس رسماً دختر خود را پاگشا می کرد و در این ضیافت مادرشوهر و خواهرشوهرها و بستگان داماد و اقوام عروس و داماد می باید شرکت کنند و حکمت این کار این بود که افراد دو خانواده وصلت کرده بیشتر با هم آشنا و مأنوس گردند.