بوشهر یکی از استان های جنوبی کشور است که قدمتی بسیار دارد. بخش اعظم جاهای دیدنی بوشهر را آثار تاریخی تشکیل می دهند، از قرون قبل تا دوران پهلوی. گورستان صخره ای سیراف یکی از نمونه های ارزشمندی به شمار می آید که گواهی بر قدمت این منطقه است. گورهای منحصر به فرد سیراف کنجکاوی هر بیننده ای را برمی انگیزد تا از راز آن ها باخبر شود. با ساعد نیوز همراه باشید تا در سفری به بندر سیراف، از گورستان صخره ای آن بیشتر بدانید.
برای رفتن به سیراف باید به یکی از قطب های اقتصادی دنیا سفر کنید:عسلویه، منطقه ای اقتصادی که قرار است در ۲۴ فاز به بهره برداری برسد. البته در نزدیکی عسلویه منطقه ای وجوددارد که در زمان های دور جزو آبادترین بنادر ایران محسوب می شد. جایی که تجارت در آن رونق داشت و بیشتر مردمانش ثروتمند بودند. از فرودگاه عسلویه که به سمت سیراف حرکت کنید شعله های آتش پالایشگاه ها و بوی گاز نوید منطقه نوین اقتصادی و انرژی را می دهد.
پس از پیمودن ۲۵ کیلومتر به سمت غرب به سیراف (بندری که مورخان آن را با شیراز مقایسه می کردند) خواهید رسید. با وجود این که عسلویه یکی از مناطق اقتصادی بزرگ ایران است اما هنوز غبار سنگین بی توجهی برمیراث غنی فرهنگی این منطقه نشسته است.
آشنایی بیشتر با گورستان صخره ای سیراف
گورستان صخره ای واقعاً از جاهای دیدنی سیراف است. در میان آثار باستانی سیراف، این گور صخره ای اهمیت زیادی دارد. ساختار آن در ابتدا شامل چاله هایی برای جمع کردن آب باران بوده؛ اما بعدها با شیوع طاعون و ابتلای عده زیادی از مردم به آن از این چاله ها به عنوان قبر استفاده می کرده اند.
وقوع زلزله هایی مهیب هم نتوانسته این گورستان را تخریب کند. هر قبر دارای طولی به اندازه ۲متر، عرضی نیم متری و ارتفاعی ۶۰سانتی متری است. قبرها به سمت غرب و با نظمی خاص در کنار هم چیده شده اند. در سال ۱۳۸۱ در مهرماه، این مکان هم در میان آثار ملی ایرانی قرار گرفت.
جنوب ایران دیدنی کم ندارد. سیراف از آن بخش های جذاب بوشهر است. گورستان صخره ای سیراف را به عنوان قبرستان تمدن ها هم می شناسند. چرا؟ علت این نام گذاری دفن کردن افرادی با ادیان مختلف در کنار یکدیگر است. در این قبرستان رسم بوده که مردگان را فقط در چاله های حفرشده می گذاشته اند و روی آن ها خاک نمی ریخته اند.
قبرستان سیراف در پی زلزله های شدید دوام آورده است و ساختار جالبش در کنار ابعاد فرهنگی و تاریخی آن بسیار ارزشمند به شمار می رود. اگر به سیراف سری زدید، ضمن بازدید از گورستان سیراف بوشهر، حتماً به مکان های دیدنی حوالی آن هم بروید. بندر سیراف، دره لیر سیراف و گشت وگذار در بوشهر فراموشتان نشود.
تاریخچه گورستان سیراف با صخره های دیدنی
در بندر سیراف، بین دو دره لیر و شیلو ساختار محیط از حالت طبیعی خارج می شود. دخمه ها، گورها و آتشکده ها نشان می دهد ایرانیان کهن روزگاری به این منطقه رفت وآمد داشتند. چراهای متفاوتی برای این رفت وآمد وجود دارد، اما استخوان های انسانی موجود در منطقه باعث می شود تئوری گورستان بودن این محدوده قوی تر از سایر تئوری ها باشد.
بندر سیراف پیش و اوایل ظهور اسلام یکی از پررونق ترین بندرهای ایران بود و مردم ثروتمندی در آن زندگی می کردند. سیراف درحال حاضر یکی از بندرهای منطقه عسلویه است. پادشاهان اول دستور دادند حفره هایی عمیق و به شکل های مختلف در قسمت های گوناگون ایجاد شود تا محلی برای جمع آوری آب باران و ذخیره آن باشد. این اولین کاربری گورستان سیراف بود.
گورستان سیراف حالا فقط یکی از جاهای دیدنی بوشهر است و کاربری دیگری ندارد. این فضا در قلب صخره ها و دره های حوالی بندر سیراف قرار گرفته است. بعضی از افراد می گویند با بازدید از این گورستان صخره ای چیزی جز سنگ و خاک و گیاهان بیابان ندیدیم، اما اگر کمی عمیق تر به این اثر تاریخی-طبیعی نگاه کنید، رد داستان های کهن را در ذرات خاک آن خواهید دید. من اینجا هستم که روایتگر این داستان باشم.
ویژگی های گورستان صخره ای سیراف
تعداد فراوانى گورهاى مستطيل شکل، عموما به طول ۲۱۰ سانتى متر و عرض ۵۰ سانتى متر و عمق ۴۰ تا ۶۰ سانتى متر در سنگ کنده شده اند و از ملات ساروج براى هندسی سازی يا پوشش سطح خارجى قبرها استفاده شده است. شکل و اندازه و ردیف بندی و حتى ارتفاع سطح پهنه قبرستان تا حدودى از بين رفته است. در اين قبرستان عموما قبرها رو به غرب هستند.گورستان صخره ای سیراف را به زرتشتيان نسبت مى دهند. زرتشتيان ابتدا مرده ها را در گورهاى روباز قرار مى دادند تا در هواى آزاد گوشت آن ها تجزيه شود. سپس استخوان ها را جمع آورى می کردند و در استودان ها مى گذاشتند.
روبروى قبرستان غربى، قبرستان ديگرى وجود دارد که هرچه ارتفاع تپه زيادتر مى شود، گورها بزرگ تر و دهانه ها گشادتر مى شوند و عمق بيشترى پیدا می کنند. در جلوى تپه به تبعيت از عوارض طبيعى، گورهاى عمودى با ارتفاع سه متر و عرض دو متر وجود دارند که مانند پهنه اى از کندوهاى زنبورعسل به طور مرتب در سراشيبى دامنه چيده شده اند.
راز گورستان صخره ای سیراف
به احتمال زیاد قبرهای سنگی قبرستان و گودال های حفر شده بر پهنه کوهستان سیراف در ابتدا به منظور جمع آوری و استحصال آب ایجاد شدند و بعدها به دلیل رخداد حوادث غیر مترقبه همچون زلزله یا بیماری طاعون و نیاز به دفن سریع مردگان به عنوان گورهای فردی یا خانوادگی مورد استفاده قرار گرفتند. با دقت بر گورهای یافته شده و وجود لایه ای از قشر نفوذناپذیر ساروج درون حوضچه های استفاده شده به عنوان قبر، می توان به نکاتی درباره روش تامین آب در شهر باستانی سیراف پی برد.
نکات بازدید از گورستان صخره ای سیراف
- بازدید از گورستان صخره ای سیراف رایگان است.
- در ساعات روشنایی روز از گورستان صخره ای سیراف بازدید کنید.
- بهترین زمان سفر به مناطق جنوبی ایران، فصول خنک سال هستند.
- در سفر به مناطق مختلف ایران، به باورها و فرهنگ مردم بومی احترام بگذارید.
- آثار تاریخی میراث بشریت هستند. آن ها را قدر بدانید و از وارد آوردن هرگونه آسیب (مانند انداختن سنگ در گورها یا نوشتن یادگاری) جدا خودداری کنید.
- با خرید از محصولات بومی و اقامت در اقامتگاه های بوم گردی، نقشی موثر در رونق اقتصادی منطقه داشته باشید.
ما در ساعد نیوز به شما توصیه می کنیم در میان مقاصد گردشگری تان حتماً سری به جنوب ایران بزنید. بوشهر و استان های جنوبیِ دیگر، هم طبیعتی ویژه دارند و هم بنا به قدمت بسیار بالایی که دارند، داستان های زیادی از تاریخ سرزمینمان روایت می کنند.