همه چیز درباره اختلال اوتیسم در کودکان

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، اوتیسم یا درخودماندگی یک بیماری پیچیده ی عصبی-رفتاری است که شامل اختلال در تعاملات اجتماعی، رشد کلامی و مهارت های ارتباطی همراه با رفتارهای سخت و تکرار شونده است و به دلیل گستردگی علائم، آن را اختلال طیف اوتیسم می نامند. این بیماری اختلال در طیف وسیعی از علائم و مهارت ها در سطوح مختلف را شامل می شود.

درجات مختلف این بیماری می تواند از یک اختلال ساده که تا حدودی زندگی طبیعی بیمار را محدود می کند، تا یک ناتوانی شدید که به مراقبت های اساسی نیاز دارد، گستردگی داشته باشد. کودکان مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط مشکل دارند و قادر به فهم افکار و احساسات دیگران نیستند، بنابراین در بیان احساسات خود از طریق کلمات، رفتارها، حالات صورت یا لمس کردن دچار مشکل هستند.

اوتیسم یا درخودماندگی یک بیماری پیچیده ی عصبی-رفتاری است که شامل اختلال در تعاملات اجتماعی، رشد کلامی و مهارت های ارتباطی همراه با رفتارهای سخت و تکرار شونده است و به دلیل گستردگی علائم، آن را اختلال طیف اوتیسم می نامند.

در نظر داشته باشید که کودکان اوتیسمی بسیار حساس اند مثلا ممکن است در مواجهه با صدا، لمس، بو یا دیدن مناظری که برای دیگران عادی است، دچار مشکلات جدی و یا دردناکی شوند. همچنین این کودکان ممکن است حرکاتی تکرار شونده و تقلیدی مانند تاب خوردن، قدم زدن یا دست زدن را انجام دهند و واکنش های غیرعادی نسبت به مردم یا وابستگی شدیدی به اشیا دارند و در برابر تغییرات معمول زندگی مقاومت داشته یا با رفتارهای پرخاشگرانه به خود آسیب می رسانند.

ممکن است گاهی اوقات اصلا متوجه افراد، اشیا یا اتفاقات اطراف خود نشوند.
برخی از این کودکان ممکن است دچار تشنج شوند که ممکن است اولین تشنج آن ها در زمان بلوغ باشد. به علاوه برخی مبتلایان به اوتیسم تا حدودی دچار اختلالات شناختی هستند، اما برخلاف دیگر اختلالات شناختی که با تاخیر رشد در تمامی زمینه ها شناخته می شود، اوتیسمی ها مهارت های مختلفی دارند، به طور مثال ممکن است فرد در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل است، اما در زمینه های دیگر مانند طراحی، ساخت موسیقی، حل مسائل ریاضی یا حفظ کردن مطالب مهارت بسیار بالایی دارند و در تست های هوش غیرکلامی دارای هوش متوسط یا بالایی هستند.

اختلال طیف اوتیسم به دسته های زیر طبقه بندی می شود:

• اوتیسم:

ناتوانی در برقراری ارتباط، تعاملات اجتماعی، بازی های تخیلی و رفتارهای کلیشه ای، علایق و فعالیت ها قبل از سه سالگی.

• اختلال رشدی گسترده Pervasive Developmental Disorder (PDD):

معمولا به اوتیسم غیر عادی یا نابهنجار برای تشخیص PDD اشاره می شود که شاید کودک با معیارهای تشخیص خاصی روبرو نشود، اما اختلالات ناهنجار در رفتارهای او به طور چشمگیری وجود دارد.

• سندرم اَسپرگر (Asperger’s Syndrome):

اختلال در تعاملات اجتماعی، علایق و فعالیت های محدود تکراری، بدون تاخیر قابل توجه در توانایی کلامی. آزمایش هوش این دسته معمولا در حد هوشی متوسط تا بالاتر از متوسط است.

• اختلال از هم گسیختگی کودکی (Childhood Disintegrative Disorder):

این دسته از مبتلایان رشد عادی در دو سال اول زندگی دارند.

اما بعد از دو سال به طور ناگهانی اختلال در رشد ذهنی نمایان شده و حتی در مهارت های اکتسابی قبلی نقص قابل توجه مشاهده می شود.

اوتیسم از چه سنی شروع می شود؟

معمولا قبل از 3 سالگی علائم ظاهر می شوند و تا آخر عمر ادامه می یابند، البته برخی علائم با گذشت زمان بهبود می یابند.

برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم در اولین ماه های تولد نشانه هایی از خود بروز می دهند. در بعضی دیگر، نشانه های بیماری تا 2 سالگی و حتی بیشتر ظاهر نمی شود.

رشد برخی از کودکان تا حدود 18 تا 24 ماهگی طبیعی است و پس از آن یادگیری مهارت های جدید در کودک متوقف می شود و حتی برخی از مهارت های پیشین خود را از دست می دهد.

تحقیقات نشان می دهند یک سوم تا نیمی از والدین دارای کودک اوتیسمی پیش از تولد یک سالگی فرزندشان متوجه نشانه هایی از مشکل در فرزند خود شده بودند و تقریبا 80 تا 90 درصد از والدین این مشکلات را در 24 ماهگی متوجه شده اند

تشخیص نشانه های بیماری از این رو اهمیت دارد که اقدام درمانی به موقع می تواند به توانمندسازی بیمار کمک کند.

علائم و نشانه های اوتیسم در حوزه های مختلف شناختی و عاطفی:

افرادی که دچار اختلال طیف اوتیسم هستند در مهارت های ارتباطی، عاطفی و اجتماعی دچار مشکل هستند.

برخی رفتار ها را به صورت تکراری انجام می دهند و علاقه ای به تغییر روتین زندگی خود ندارند.

روش یادگیری، توجه و واکنش نشان دادن به امور در این افراد متفاوت است.

• علائم اجتماعی:

مشکلات اجتماعی رایج ترین علائم تمام انواع طیف اختلال اوتیسم است. کسانی که دچار اوتیسم هستند تنها با خجالت دست و پنجه نرم نمی کنند، بلکه مشکلات جدی تری نیز در آنها دیده می شود از جمله:

• پاسخ ندادن به شنیدن نامش در 12 ماهگی
• پرهیز از برقراری ارتباط چشمی
• تمایل به تنها بازی کردن
• عدم علاقه به دیگران
• تعامل تنها با هدف رسیدن به خواسته ها
• فقدان حالات صورت و بی تفاوتی در صورت
• عدم درک مرزهای شخصی
• پرهیز از تماس جسمی
• آرام نشدن توسط دیگران در زمان ناراحتی
• اشکال در درک احساسات دیگران و حرف زدن در مورد احساس خود

نوزادان عادی به دنیا و آدم های اطرافشان علاقه زیادی دارند.

در اولین سال تولد، نوپا دوست دارد با نگاه کردن به چشم های دیگران، تقلید از کلمات و اعمال و استفاده از حرکات ساده مانند دست زدن و بای بای کردن با دنیا ارتباط برقرار کند.

یک نوپای عادی به بازی هایی مثل دالی موشه علاقه نشان می دهد. اما کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در یادگیری برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارد.

برخی از مبتلایان هیچ علاقه ای به دیگران ندارند.

بعضی دیگر به دوست یابی علاقه دارند، اما نمی دانند چطور دوست یابی کنند.

این کودکان در یادگیری مسئله نوبت و به اشتراک گذاری مشکل دارند و همین باعث می شود که دیگر کودکان علاقه ای به بازی با آنها نداشته باشند.

• برقراری ارتباط و مهارت های کلامی:

هر کودک مبتلا به اوتیسم دارای مهارت های ارتباطی متفاوتی است.

برخی از کودکان خوب حرف می زنند، برخی دیگر اصلا حرف نمی زنند یا مهارت کلامی محدودی دارند.

حدود 40 درصد از کودکان اوتیسمی اصلا حرف نمی زنند. چیزی در حدود 25 تا 30 درصد از کودکان در 12 تا 18 ماهگی چند کلمه بلد هستند و بعد آنها را از یاد می برند.

برخی دیگر شاید حرف بزنند، اما تا اواخر کودکی این اتفاق نمی افتد.

تعدادی از نشانه های ارتباطی در اختلال طیف اوتیسم عبارتست از:

• تاخیر در مهارت های زبانی
• تکرار مداوم کلمات و عبارات
• استفاده نادرست از ضمایر (استفاده از ضمیر تو به جای من)
• دادن پاسخ های نامربوط به سوالات
• اشاره نکردن یا پاسخ ندادن به اشاره
• عدم استفاده از حرکات بدن (دست تکان دادن برای خداحافظی)
• حرف زدن با صدایی یک نواخت، رباتی و عجیب
• نقش بازی نکردن (غذا ندادن به یک عروسک)
• درک نکردن جوک، طنز، کنایه یا تمسخر

بیمارانی که حرف می زنند ممکن است از زبان به شکل عجیبی استفاده کنند. نمی توانند کلمات را در یک جمله واقعی بچینند. برخی از بیماران نیز در هر مرتبه تنها یک کلمه می گویند.

بعضی از کودکان نیز یک کلمه را بارها تکرار می کنند.

دسته دیگری از بیماران اختلال طیف اوتیسم نیز حرف های دیگران را مانند اکو تکرار می کند.

برای مثال، اگر از او بپرسید «آبمیوه می خواهی؟» به جای جواب دادن می گوید «آبمیوه می خواهی؟»

البته بچه های سالم نیز ممکن است این کار را انجام دهند، اما این عادت در سه سالگی در آنها از بین می رود.

دسته دیگری از بیماران اوتیسمی به خوبی حرف می زنند، اما نمی توانند به حرف های دیگران گوش دهند.

کودکان اوتیسمی در درک حرکات بدن، زبان بدن و لحن مشکل دارند.

برای مثال، معنی دست تکان دادن برای خداحافظی را درک نمی کنند. حالات صورت و حرکات آنها با آنچه می گویند تطابق ندارد، برای مثال چیز غمگینی می گوید و لبخند می زند.

اگر چیزی را دوست داشته باشند، به جای گفتگوی دو نفره، خودشان خیلی در مورد آن حرف می زنند.

• علایق و رفتارهای عجیب:

بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم دارای علایق و رفتارهای عجیبی هستند، برای مثال:

• به صف کردن اسباب بازی ها و دیگر اشیا
• بازی کردن با اسباب بازی ها به شکل یکسان و همیشگی
• علاقه به یک جزء از اسباب بازی برای مثال چرخ
• سازماندهی بیش از حد
• علاقه به دنبال کردن روتین خاص
• ناراحت شدن از تغییرات جزئی
• علایق وسواس گونه
• بدن سخت و بی حرکت یا چرخیدن دور خود

این کودکان هیچ علاقه ای به تغییر زندگی خود ندارند. برای مثال، توقف در طول مسیر رفتن از مدرسه به خانه، برای آنها بسیار آزاردهنده است.

برخی دیگر نیز روتین های عجیبی برای خود درست می کنند. مثلا، کودک در حال پایین رفتن از ساختمان می خواهد از تمام پنجره ها بیرون را نگاه کند یا می خواهد یک فیلم را از اول تا آخر، از تیتراژ و آگهی ها تا تیتراژ پایانی، ببیند. ممانعت دیگران از انجام این کارها باعث ناراحتی و اضطراب بیمار می شود.

• دیگر علائم اختلال طیف اوتیسم:

این کودکان علائم دیگری نیز دارند، از جمله:

• بیش فعالی (خیلی فعال)
• تکانشگری (عمل کردن بدون تفکر)
• طیف توجه کوتاه
• پرخاشگری
• خودزنی
• عادت های خوردن و خوابیدن غیر طبیعی
• واکنش های عاطفی یا خلقی غیر طبیعی
• فقدان ترس یا ترس بیش از انتظار
• واکنش های غیر طبیعی به بو، مزه، ظاهر و احساس

کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم پاسخ های عجیبی به محرک های مربوط به حواس پنجگانه می دهد. برای مثال، نسبت به درد یا صدای بلند واکنش افراطی دارد.

رژیم غذایی خاصی دارند و تنها از چند ماده غذایی محدود تغذیه می کنند. برخی دیگر نیز از مواد غیر خوراکی مانند سنگ و خاک تغذیه می کنند.

دچار مشکلاتی نظیر یبوست یا اسهال نیز هستند.

چه زمانی باید به خاطر شک به اختلال درخودماندگی یا اوتیسم به پزشک مراجعه کرد؟

نوزادان با نرخ متفاوتی رشد می کند و همه بر اساس آن کتاب های راهنمایی که برای والدین نوشته شده اند رشد نمی کنند.

اما کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا قبل از دو سالگی نشانه هایی از تاخیر در رشد را از خود نشان می دهند.

اگر نگران علائم فرزندتان هستید، با پزشک مشورت کنید. نشانه های مربوط به این اختلال می تواند در اثر دیگر اختلالات رشد نیز باشد.

در صورتی که فرزندتان دچار مشکلات زیر است بهتر است با پزشک مشورت کنید:

• 6 ماهگی، لبخند نمی زند و علامتی از شادی در صورتش دیده نمی شود.
• 9 ماهگی، صداها و حرکات صورت را تقلید نمی کند.
• 12 ماهگی، صداهای بامزه از خودش در نمی آورد.
• 14 ماهگی، اشاره نمی کند یا دست تکان نمی دهد.
• 16 ماهگی، حتی به صورت تک کلمه ای هم حرف نمی زند.
• 18 ماهگی، بازی وانمودی نمی کند.
• 24 ماهگی، دو کلمه ای حرف نمی زند.
• در هر سنی مهارت های زبانی و اجتماعی خود را از دست داده است.

آیا علائم اختلال طیف اوتیسم با گذشت زمان تغییر می کنند؟

در بسیاری از کودکان علائم با افزایش سن و رفتار درمانی بهبود می یابد.

بیمار ممکن است در بزرگسالی دچار افسردگی یا مشکلات رفتاری شود و درمان باید در گذار از بزرگسالی شامل تغییراتی شود.

اغلب بیماران مبتلا به اختلال درخودماندگی با افزایش سن همچنان به خدمات و حمایت نیاز دارند، اما بسته به شدت اختلال ممکن است بتواند در محیطی مناسب و حامی یک زندگی مستقل را تجربه کند و با موفقیت کار کند.

علت ابتلا به اوتیسم و ریسک فاکتورهای آن چیست؟

هنوز دلیل ابتلا به اوتیسم کاملا مشخص نیست، اما برخی از علل دخیل در انواع آن را می شناسیم. فاکتورهای زیادی در ابتلای یک کودک به این اختلال دخیل هستند، از جمله محیط، ژنتیک و بیولوژی.

محققان بر این باورند که ژن ها یکی از ریسک فاکتورهای مهم در احتمال ابتلا به این بیماری هستند.

کودکانی که دارای یک خواهر یا برادر مبتلا به اوتیسم هستند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

اوتیسم در کودکانی که دچار برخی بیماری های کوروموزومی یا ژنتیکی هستند بیشتر دیده می شود مانند سندروم X شکننده یا توبروز اسکلروزیس.

مصرف داروی والپروئیک اسید و تالیدومید در طول بارداری ریسک ابتلا به اختلال طیف اوتیسم را در جنین افزایش می دهد.

نوزادانی که از والدینی در سن بالا به دنیا می آیند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلال طیف اوتیسم قرار دارند.

• وزن پایین هنگام تولد
• عدم تعادل متابولیکی
• تماس با فلزات سنگین و سموم محیطی
• و سابقه عفونت ویروسی

از دیگر عوامل محتمل در ابتلا به اوتیسم هستند.

اوتیسم چه مشکلاتی را برای بیمار و خانواده به همراه دارد؟

اشکال در ارتباط، تعامل و رفتار باعث عوارض زیر می شود:

• داشتن مشکل در مدرسه و عدم موفقیت در یادگیری
• مشکل در محل کار
• ناتوانی در داشتن زندگی مستقل
• انزوای اجتماعی
• استرس در خانواده
• قربانی خشونت و قلدری شدن
• احتمال قربانی آزار جنسی شدن

به همین دلیل مراجعه زودهنگام برای درمان اهمیت دارد.

چه کسانی بیشتر به اوتیسم مبتلا می شوند؟

اختلال طیف اوتیسم در تمام گروه های قومیتی، نژاد ها و طبقات اجتماعی رخ می دهد، اما در پسران 4 برابر بیشتر از دختران دیده می شود (منبع).

رشد در کودکان اوتیسمی

کودکان اوتیسمی با نرخ متفاوتی رشد می کنند. رشد زبانی، اجتماعی و مهارت های یادگیری در آنها کندتر است در حالی که توانایی راه رفتن و حرکت کردن آنها مانند دیگر کودکان هم سن و سالشان است.

ممکن است در حل کردن پازل و بازی کامپیوتری ماهر باشند، اما در مهارت های اجتماعی مانند حرف زدن و دوست یابی مشکل داشته باشند.

همچنین، ممکن است مهارت های سخت تر را زودتر از مهارت های آسان یاد بگیرند. برای مثال، کودک می تواند کلمات بلند را بخواند اما نمی تواند بگوید «ب» چه صدایی می دهد.

این کودکان با نرخ مخصوص به خود رشد می کنند و نمی توان دقیق گفت چه زمانی به کدام مهارت دست می یابند.

غربالگری و تشخیص اختلال طیف اوتیسم

تشخیص اختلال طیف اوتیسم دشوار است، زیرا هیچ گونه آزمایش پزشکی مانند آزمایش خون برای تشخیص آن وجود ندارد.

پزشک باید به رفتارهای کودک نگاه کند و رشد او را نسبت به هم سالانش مقایسه کند تا به تشخیص برسد.

اختلال گاهی در 18 ماهگی یا حتی کمتر تشخیص داده می شود. در دو سالگی، تشخیص توسط یک متخصص باتجربه می تواند قابل اعتماد باشد.

اما، بسیاری از کودکان تا آنکه کمی بزرگ تر نشوند، تشخیص نهایی را دریافت نمی کنند.

تشخیص در اختلال طیف اوتیسم در دو مرحله انجام می شود:

• غربالگری رشد
• ارزیابی تشخیصی جامع

غربالگری رشد تست کوتاهی است که مهارت های یادگیری اساسی فرزندتان را بررسی می کند و وجود تاخیر در آنها را مورد ارزیابی قرار می دهد.

در این غربالگری، پزشک سوالاتی را از والدین می پرسد، با کودک بازی می کند و حرف می زند تا یادگیری، حرف زدن، رفتار و حرکات او را ارزیابی کند. تاخیر در هر یک از این حوزه ها می تواند نشانه وجود مشکل باشد.

تمام کودکان باید از نظر تاخیر در رشد و ناتوانی طی معاینات روتین پزشکی در

• 9 ماهگی
• 18 ماهگی
• 24 تا 30 ماهگی

ارزیابی شوند .

در صورتی که کودک به دلیل تولد نارس، وزن پایین هنگام تولد یا دیگر مشکلات در معرض ریسک مشکلات رشد باشد، غربالگری بیشتر نیاز است.

چنانچه کودک به دلیل وجود سابقه خانوادگی (برادر یا خواهر یا دیگر بستگان اوتیسمی) در معرض خطر قرار دارد یا رفتارهای خاصی را از خود نشان می دهد، غربالگری اهمیت بیشتری پیدا می کند.

در صورتی که پزشک اطفال فرزندتان وجود تاخیر در رشد او را در معاینات پزشکی بررسی نمی کند، از او بخواهید این کار را انجام دهد یا پزشک فرزندتان را عوض کنید.

• ارزیابی تشخیصی جامع:

دومین گام برای تشخیص اختلال طیف اوتیسم استفاده از ارزیابی جامع است.

در این ارزیابی، رفتارهای کودک مشاهده می شود و با والدین مصاحبه می شود.

این ارزیابی شامل غربالگری دیداری و شنیداری، آزمایش ژنتیک، آزمایش عصبی و دیگر تست های تشخیصی می شود.

تیمی از متخصص رشد اطفال، متخصص اعصاب اطفال و روانشناس/روانپزشک اطفال در تشخیص دخیل هستند.

چرا تشخیص اوتیسم اهمیت دارد؟

اوتیسم نیازمند همراهی و درک از سوی والدین و اطرافیان است. بنابراین، آگاهی از بیماری و علائم و عوارض آن اهمیت زیادی دارد.

همه باید بدانند که اوتیسم در هر فرد متفاوت است. در نتیجه، برخی از روش های درمانی در برخی از بیماران کار می کند و در برخی موثر نیست.

به علاوه درمان زودهنگام باعث می شود که بیمار بهتر و زودتر بتواند به مهارت های مهم در زندگی دست پیدا کند و بر ناتوانی های ناشی از بیماری غلبه کند.

تفاوت بین اختلال بیش فعالی و اوتیسم چیست؟

گاهی این دو با هم اشتباه گرفته می شوند.

کودکانی که دچار اختلال بیش فعالی هستند دائما دچار مشکلاتی مانند تکان خوردن، تمرکز و حفظ تماس چشمی با اطرافیان هستند. این علائم در اوتیسم نیز دیده می شود.

با وجود این شباهت ها، اختلال بیش فعالی-نقص توجه جز اختلال طیف اوتیسم در نظر گرفته نمی شود. مهم ترین تفاوت این دو در آن است که کودکان دچار بیش فعالی-نقص توجه فاقد مهارت های ارتباطی-اجتماعی نیستند.

چنانچه احساس می کنید فرزندتان دارای نشانه هایی از بیش فعالی است، با پزشک در این مورد صحبت کنید.

تشخیص صحیح به دریافت درمان مناسب کمک می کند.

ممکن است که برخی از کودکان هر دو اختلال را با هم داشته باشند.

آیا کودک اوتیسمی می تواند در مدرسه عادی درس بخواند؟

این به شدت اوتیسم در فرزندتان بستگی دارد. اگر فرزندتان دچار اوتیسم خفیف است، و دارای توانایی های حل مسئله و حفظیات خوبی است، می تواند در کلاس های عادی شرکت کند.

در مواردی حتی توصیه می شود کودکان دچار اوتیسم خفیف در مدارس عادی شرکت کنند، تا حضور در کنار کودکان دچار اوتیسم شدید به تشدید علائم آنها منجر نشود.

با این حال، نکات زیر را در نظر داشته باشید:

به احتمال زیاد به مدرس دیگری نیاز خواهید داشت که در آموزش کودکان کم توان تخصص دارد. این شاید باعث وارد شدن هزینه های بیشتر به شما شود.

احتمال دارد که فرزندتان در مدرسه مورد آزار و تمسخر کودکان عادی قرار گیرد. برای پیشگیری از این مسئله معلم و دیگر مسئولین مدرسه را از وضعیت فرزندتان مطلع سازید.

مدرسه ای را انتخاب کنید که مسئولین آن درک درستی از اختلال طیف اوتیسم دارند و فرزند شما را درک می کنند.

توصیه هایی برای والدین نگران دارای فرزند اوتیسمی

اوتیسم کلمه نگران کننده ای برای هر والدی است. بسیار دیده می شود که والدین کودک خود را دائما زیر نظر گرفته اند و هر حرکتی که نشانی از اوتیسم در آن می رود، والدین را وحشت زده راهی مطب پزشک می کند. کافی است یک بار کودک از جلوی ماشین لباس شویی رد شود و از سر کنجکاوی نگاهی به آن بکند!

با این حال، اگر نگران وضعیت رشد فرزندتان هستید یا نشانه های مشکوکی در او می بینید، به پزشک اطفال مراجعه کنید و نگرانی هایتان را با او در میان بگذارید.

در صورتی که پزشک نگرانیتان را تایید کند، شما را به متخصصان مربوطه و روانشناس کودک ارجاع خواهد داد.

آیا واکسیناسیون باعث اوتیسم می شود؟

یکی از سوءتفاهمات در مورد اختلال طیف اوتیسم این است که واکسن هایی مانند سرخک، اوریون و سرخچه عامل ابتلا به آن هستند.

چنین کلیشه ای به غیر از آنکه اشتباه است، خطرات زیادی را متوجه جان فرزندان جامعه می کند، چراکه این واکسن ها برای حفاظت از سلامت آنها ضروری هستند.

تحقیقات تا به حال هیچ ارتباطی را بین واکسن و اوتیسم پیدا نکرده است.

برخی ادعا می کنند که تیمروسال، ماده نگهدارنده ای که حاوی جیوه است و در برخی واکسن ها استفاده می شود، با اوتیسم در ارتباط است. با این حال، حداقل 9 تحقیق مهم شواهدی را مبنی بر اشتباه بودن این ادعا ارائه کرده اند (منبع).

آیا کودک اوتیسمی هوش کمی دارد و دچار عقب ماندگی ذهنی است؟

از دیگر سوءتفاهمات در مورد این بیماری این است که بسیاری از افراد این کودکان را کم هوش می دانند و حتی برخی این بیمار را معادل سندروم داون می دانند. این در حالی است که با وجود تاخیر در برخی از زمینه های رشد، برخی از این کودکان دارای مهارت های زیادی در برخی از حوزه ها هستند.

بسیاری از این کودکان در نقاشی، موسیقی، حل مسائل ریاضی، حفظ کردن مطالب و هوش غیر کلامی دارای مهارت بسیار بالایی هستند و در تست های هوش، نمره متوسط یا حتی بالایی می گیرند. البته، این گروه با وجود هوش بالا، همچنان در حوزه ارتباطی و کلامی دچار مشکل هستند.

گروهی هم هستند که دچار عقب ماندگی ذهنی هستند. آن گروه که عقب ماندگی ذهنی عمیقی دارند، تا آخر عمر زندگی کاملا وابسته ای خواهند داشت.

بیمار دچار عقب ماندگی خفیف تا متوسط با کمک و حمایت اطرافیان می تواند تا حدی درس بخواند و کارهای ساده را انجام دهد.

آن عده از بیماران مبتلا به اختلال طیف اوتیسم که از نظر هوشی و ذهنی مشکل کمتری دارند و طی دوران کودکی و نوجوانی یا در سنین فعلی به خوبی آموزش دیده اند، حتی ممکن است به مرحله ای برسند که زندگی خود را تا حدودی به تنهایی و مستقل اداره کنند.

چطور بدخلقی و پرخاشگری کودک مبتلا به اوتیسم را مدیریت کنیم؟

بدخلقی و پرخاشگری در کودکان مبتلا به اوتیسم رفتار رایجی است. برای مدیریت این رفتار باید محرک آن را بشناسید.

بسیاری از کودکان به دلیل ناتوانی در ابراز خواسته خود، یا در پاسخ به محرک هایی مانند نور و صدای بلند شروع به پرخاشگری می کنند.

عدم تمایل برای انجام یک کار، دوست نداشتن یک غذا یا هر چیز دیگری می تواند خشم کودک را تحریک کند.

به عنوان والد، باید بدانید فرزندتان از چه چیزهایی بیشتر عصبانی می شود و برای آن آماده باشید.

محرک های قابل پیشگیری را حذف کنید. بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با داشتن یک برنامه روتین و روزمره احساس آرامش می کنند و میزان خشم در آنها کاهش می یابد. زمان خواب، غذا خوردن، بازی و دیگر امور کودک را طبق برنامه قابل پیش بینی اجرا کنید.

در برابر واکنش خشم فرزندتان نسبت به محرک های غیر قابل پیشگیری صبور و آرام باشید.

به عنوان والد باید الگوی فرزندتان باشید. در زمان خشم، آنطوری به فرزندتان واکنش نشان دهید که دوست دارید او رفتار کند. به او نشان دهید که شما نیز از چیزی که او عصبانی شده، عصبانی هستید اما واکنش آرامی دارید.

خودزنی، پرتاب کردن شی، زدن دیگران و جیغ کشیدن در زمان خشم در کودکان مبتلا به اوتیسم طبیعی است. در این زمان ها او را سرزنش نکنید و به او نگویید که رفتارش بد است. این کار باعث می شود فرزندتان از شخصیت خودش بترسد و خجالت زده شود.

جهت آرام کردنش از استراتژی هایی که می دانید در فرزندتان موثر است، استفاده کنید. برای مثال، بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم در زمان ناتوانی در انجام یک کار خشمگین می شوند. به او در انجام آن کار کمک کنید تا آرام شود.

هر بار که کودک توانست بر خشمش غلبه کند و واکنش مثبتی از خود نشان دهد به او جایزه بدهید.

کنار آمدن با عادت های غذایی در کودکان اوتیسمی

تغذیه کودکان مبتلا به اختلال در خودماندگی کار ساده ای نیست. معمولا بسیاری از این کودکان دارای حساسیت های غذایی خاصی هستند که کنار آمدن با آنها دشوار است.

هر وعده غذایی می تواند به میدان جنگ با کودک تبدیل شود.

اول از همه، آرام باشید. به خوردن غذای کافی توسط او قانع باشید (بعدا فکری به حال خوردن غذای مقوی خواهیم کرد).

محدودیت غذایی مهم ترین مشکل خانواده های دارای فرزند مبتلا به اوتیسم است. معمولا این کودکان تنها به چند ماده غذایی علاقه نشان می دهند و هر روز می خواهند همان مواد را بخورند. این امر خانواده را با مشکل دریافت مواد معدنی و ویتامین ها در کودک رو به رو می کند.

سعی کنید علت عدم تمایل فرزندتان به یک غذای خاص را درک کنید. آیا طعمش را دوست ندارد؟ رنگ و بویش اذیتش می کند؟ یکی از ترکیبات آن را دوست ندارد؟ شاید بتوانید این غذا را به روش دیگری طبخ کنید.

کودکان مبتلا به اوتیسم دوست دارند ترکیبات غذا را لمس کنند، بو کنند و با غذا بازی کنند. بیشتر آنها در هنگام غذا خوردن فکر می کنند و بسیار آرام غذا می خورند. به او فشار وارد نکنید که غذایت را بخور یا با غذایت بازی نکن. اجازه دهید در آرامش و هر طور که دوست دارد غذا بخورد.

از اطلاعات به دست آمده در مرحله قبل استفاده کنید و علایق غذایی فرزندتان را کشف کنید. اگر همیشه برش های گوجه را کنار بشقابش جمع می کند یا به گوشت های تکه ای علاقه ندارد، سعی کنید دفعه بعد غذایی درست کنید که گوجه به صورت پوره در آن استفاده شده و به جای گوشت تکه ای از گوشت چرخ شده در غذا استفاده کنید.

اجازه دهید در کارهای خانه با شما مشارکت داشته باشد. چنین مشارکتی او را راغب به خوردن غذایی می کند که خودش در پخت آن نقش داشته است.

آموزش مهارت های زبانی به کودک مبتلا به اوتیسم

مشکلات زبانی و ارتباطی در صدر مشکلات اختلال طیف اوتیسم قرار دارد. برخی از این مشکلات را در قسمت علائم زبانی و ارتباطی توضیح دادیم.

در ابتدا باید مشکل فرزندتان را پیدا کنید. سطح توانایی او چقدر است؟ آیا ضمایر را اشتباه استفاده می کند؟ می تواند با اشاره حرف بزند؟

استراتژی هایی برای ارتباط بهتر با او پیدا کنید. برای مثال، اگر فرزندتان قادر به ادای جملات کامل و واضح نیست، از او بخواهید با اشاره نیازش را به شما بگوید. بهترین کار برای این مشکل آن است که فلش کارت های تصویری در قسمت های مختلف خانه قرار دهید و از او بخواهید نیازش را با استفاده از آنها بیان کند.

بعضی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم نیز با تایپ کردن بهتر می توانند نیاز خود را با شما در میان بگذارند.

گفتاردرمانی یکی از روش های مهم در درمان کودکان مبتلا به اوتیسم است. به کمک یک گفتار درمانگر می توانید مهارت زبانی فرزندتان را تقویت کنید.

شما نیز در خانه از جملات کوتاه و ساده برای آموزش فرزندتان استفاده کنید.

داستان گویی (هر زمان که او آماده شنیدن است) را فراموش نکنید.

با او زیاد حرف بزنید. هر چند در بیشتر مواقع ارتباط شما یک طرفه است، اما شما دست از تلاش نکشید و با او حرف بزنید. اگر به خرید می روید برایش توضیح دهید که قرار است چه کاری انجام دهید و چه چیزی بخرید.

آموزش مهارت های اجتماعی به کودک اوتیسمی

کودکان عادی برای یادگیری مهارت های اجتماعی نیازی به آموزش مستقیم ندارند و صرف تعامل در اجتماع برای آنها تا حد زیادی کافی است. اما آموزش این مهارت ها به کودک اوتیسمی نیاز به مداخله مستقیم، تکرار و تمرین دارد.

بعضی از کودکان علاقه ای به ارتباط با دیگران ندارند و انزوا را انتخاب می کنند. اما برخی دیگر شدیدا مایل به ارتباط با اطرافیان هستند، اما روش آن را بلد نیستند.

برای آموزش مهارت های اجتماعی به کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم باید صبور باشید و با نمایش موقعیت های متعدد و تمرین و تکرار این مهارت را در او تقویت کنید.

اگر کودک حتی کوچک ترین ارتباطی با دیگران برقرار کرد او را تشویق کنید. به او بفهمانید که در ارتباط گرفتن با دیگران مورد آزار قرار نخواهد گرفت و این موقعیت کوتاه و موقتی است.

او را از بودن در کنار کودکان سالم محروم نکنید. بودن در کنار این کودکان باعث می شود به تدریج فرزندتان در رفتارهایش الگوهای سالم تری را انتخاب کند (کودکانی را برای این کار انتخاب کنید که درک بهتری از وضعیت فرزندتان دارند و او را مورد تمسخر و آزار قرار نمی دهند).

مراقبت از سلامت روان خانواده و پرستاران کودکان اوتیستیک

نگهداری از این کودکان کار ساده ای نیست. وقتی مشغول رفع نیازها و خواسته های او هستید، بسیار پیش می آید که خود و نیازهایتان را فراموش کنید.

زمان را برای خود و دیگر اعضای خانواده در نظر بگیرید. اجازه ندهید فرسودگی مراقبت از کودک اوتیسمی، فرصت ارتباط شخصی، استراحت و تفریح را از شما بگیرد.

با دیگر خانواده های دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اوتیسم آشنا شوید. طی تعامل با آنها می توانید تجربیات بیشتری برای مراقبت از فرزندتان کسب کنید.

از دوستان و آشنایان در مراقبت از فرزندتان کمک بگیرید. حتما می دانید که در تمام طول روز باید از کودک مراقبت کنید. یک لحظه غفلت از آنان با پشیمانی همراه است. این باعث می شود که انرژی شما تا حد زیادی تخلیه شود. اگر احساس خستگی می کنید یا در تمام طول روز استرس مراقبت از او را دارید، چند ساعتی از روز را از یکی از دوستان یا آشنایان برای مراقبت از فرزندتان کمک بگیرید. کمک گرفتن از پرستان کودک نیز می تواند راه حل خوبی برای شما باشد.

آیا اوتیسم درمان می شود؟

هیچ روشی برای درمان قطعی اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد. موثرترین روش درمان شامل مداخله زودهنگام رفتاری می شود.

هر چه کودک زودتر تحت درمان قرار گیرد، نتیجه درمان بهتر خواهد بود.

فراموش نکنید که اوتیسم پیچیده است و یافتن بهترین روش درمان برای بیمار کمی زمان می برد.

متاسفانه قبول این بیماری در فرزند کار ساده ای برای والدین نیست. این باعث می شود که بسیاری از آنها این تشخیص را در فرزندشان انکار کنند.

فراموش نکنید که با این کار فرزندتان را از دریافت درمان محروم می کنید.

اگر فرزندتان در سن مناسب درمان شود، احتمال آن وجود دارد که رفتارهایش طبیعی تر شود.

بهترین سن برای درمان اوتیسم چه سنی است؟

موثرترین و بهترین نتایج درمان برای اختلال طیف اوتیسم قبل از 5 سالگی حاصل می شود. هر چه درمان در سن پایین تری شروع شود، کودک می تواند بهتر و زودتر به رفتارهای طبیعی تسلط پیدا کند.

درمان:

هیچ گونه درمان قطعی و یکپارچه ای برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد، چرا که شرایط هر بیمار با دیگری متفاوت است.

درمان ها و استراتژی هایی برای مدیریت مشکلات سلامت روان در این گروه از بیماران وجود دارد، از جمله درمان افسردگی، اختلال وسواس جبری و اختلال خواب.

برخی از درمان های رایج و موثر برای بیماران عبارتند از:

• تحلیل رفتار کاربردی (ABA):

این روش درمانی مبتنی بر اصول یادگیری و رفتار است. به عبارت دیگر، هر کار و مهارت جدید به بخش های کوچک تر تقسیم می شود و مربی هر تمرین را آنقدر تکرار می کند تا کودک بر آن مسلط شود. در غیر این صورت، مربی به سراغ مرحله بعدی نمی رود. کل این فرآیند تا رسیدن به حد مطلوب ادامه می یابد.

تقویت مثبت یکی از مهم ترین اصول این روش درمانی است. زمانی که رفتار کودک مبتلا به اختلال طیف واتیسم با تشویق مثبت و پاداش همراه می شود، احتمال تکرار آن زیاد می شود.

این روش برای تقویت مهارت های ارتباطی، حافظه، تمرکز و عملکرد تحصیلی مناسب است.

• مداخله زودهنگام دنور (ESDM):

این نوع رفتار درمانی در طول بازی انجام می گیرد و در کودکان 1 تا 4 ساله به کار می رود.

یک متخصص کاردرمانی، رفتار درمانگر و روانشناس در فعالیتی مشترک با کودک بازی می کنند تا روابط مثبتی را با او در محیطی شاد شکل دهند. والدین بازی را در خانه ادامه می دهند.

این روش برای تقویت مهارت ارتباطی و توانایی شناختی مفید است.

• کار درمانی:

این روش درمانی به کودک اوتیستیک مهارت های مورد نیاز برای زندگی روزمره و استقلال بیشتر را می آموزد.

کاردرمانی شامل آموزش لباس پوشیدن بدون کمک، تمیز کردن و رعایت بهداشت و مهارت های حرکتی ظریف می شود. جلسات درمانی معمولا بین 30 تا 60 دقیقه طول می کشند.

• درمان پاسخ محور (PRT ):

این روش که مبتنی بر رفتاردرمانی است روشی بسیار ملایم و در عین حال کارآمد محسوب می شود. به عبارت دیگر، درمان بر اصل کودک محور استوار است یعنی کودک جهت کار و نوع فعالیت را تعیین می کند و همین کار انگیزه کودک را برای یادگیری افزایش می دهد. زیرا فعالیتی انتخاب می شود که مورد علاقه کودک است.

برای مثال، در این روش اگر کودک ماشین اسباب بازی را بخواهد و آن را به شکل درست درخواست کند، اسباب بازی به او داده می شود (به شکل پاداش). این روش باعث تقویت مهارت ارتباطی مثبت و یادگیری رفتار صحیح در او می شود.

• گفتار درمانی:

در این روش تلاش می شود چالش های کودک در ارتباط با دیگر افراد برطرف شود.

درمان اختلال طیف اوتیسم با این روش شامل آموزش انطباق احساسات با حالات صورت، یادگیری تفسیر زبان بدن و پاسخ به سوالات می شود.

گفتار درمانگر سعی می کند ظرافت های تلفظ حروف را به کودک آموزش دهد و به او کمک کند که در حرف زدن به شفافیت و وضوح بیشتری برسد.

رفتار درمانی کلامی:

در این نوع رفتار درمانی کودکان بدون کلام می آموزد که چگونه ارتباط هدفمند برقرار کنند. کودکان یاد می گیرند که چگونه از کلمات به صورت کاربردی برای دریافت یک پاسخ مطلوب استفاده کنند.

در این روش کافی نیست که کودک لفظ بیسکوییت را یاد بگیرد، بلکه درمانگر تلاش می کند او را به مراحل بالاتر یادگیری زبان سوق دهد و او یاد بگیرد که بگوید «من بیسکوییت می خواهم».

• Floortime:

در این روش والدین با فرزندشان از طریق فعالیت هایی که کودک از آن لذت می برد، ارتباط برقرار می کنند.

این روش درمانی با مفهوم بازی درمانی ارتباط دارد، به طوری که در آن از فعالیت مورد علاقه کودک برای بهبود مهارت های اجتماعی استفاده می شود.

کودک رهبری را بر عهده دارد و والدین و یا درمانگر آن کاری را انجام می دهند که کودک انجام می دهد.

این مدل آموزشی تعامل بیشتر و محکم تری بین کودک و بزرگسال ایجاد می کند.

• رفتار درمانی شناختی:

این شیوه درمانی، برای مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم با درجه خفیف تر استفاده می شود. هدف از این روش این است که عاملان و محرک های رفتار کودک را کشف کرده و کودک را ترغیب کنند تا آنها را بازیابی و بازسازی کرده و رفتار صحیح را جایگزین آن کنند.

در CBT، درمانگر پاسخ های عملی را ارائه می دهد تا کودک ببیند. وقتی کودک ببیند که پاسخ های او نادرست است، سعی می کند مانند درمانگر عمل کرده و با تمرین، رفتارش را بهبود دهد.

• دارو درمانی:

تجویز داروها معمولا برای کنترل علائم تشنج، افسردگی و اختلال خواب در کودکان و بزرگسالان اوتیسمی صورت می گیرد.

همانند سایر بیماران، یافتن داروی مناسب برای علائم بیمار ممکن است با آزمون و خطا همراه باشد.