تاریخچه تزریق بوتاکس
بوتاکس نام تجاری سم باکتری "کلستریدیوم بوتولینوم" است. سم بوتولینیوم کشنده ترین سم جهان است و سبب بروز مسمومیت های شدید غذایی می شود، تنها 2 کیلوگرم از این سم کشنده برای کشتن ساکنان این کره ی خاکی کافیست. دکتر کرنر پزشک آلمانی اولین کسی بود که در دهه 1820 سم بوتولیسم را در فرآورده های گوشتی کشف کرد و اولین بار در اوایل دهه 1980 یک چشم پزشک در آمریکا نشان داد که این سم در درمان انحراف چشم مفید و بی خطر است. اما اثرات درمانی بوتاکس فراتر از آن بود. در سال 1988 شرکت داروسازی آلرگان حق توزیع سم بوتولیوم نوع A را به دست آورد و یکسال بعد سازمان غذا و داروی امریکا تاثیر این سم در درمان پلک زدن عصبی و انحراف چشم را تایید کرد. با ادامه تحقیقات هر روز جنبه دیگری از اثرات درمانی بوتاکس مشخص شد و در هزاره اخیر اثر بوتاکس در زیبایی مورد توجه قرار گرفته است.
بوتاکس چیست ؟
بوتاکس یک داروی تزریقی است که با فلج کردن عضلات باعث از بین بردن خطوط پوستی می شود. این دارو از سم بوتولونیوم نوع A ساخته شده که به صورت موقتی باعث فلج شدن عضلات می شود. علت اصلی ایجاد چین و چروک های متحرک صورت، حرکت عضلات است. پس اگر آن ها را فلج کنیم، خطوط صورت هم محو می شوند.
تزریق بوتاکس از جمله روش های کم تهاجمی جوانسازی پوست است و به عنوان روشی ایمن و موثر برای از بین بردن خطوط ظریف و همچنین چین و چروک های اطراف چشم بیشترین کاربرد را دارد. البته برای رفع خطوط بقیه ی بخش های صورت مثل خط اخم یا خطوط افقی پیشانی هم می توان از آن استفاده کرد.
مکانیسم اثر تزریق بوتاکس
در پزشکی مقادیر مشخصی از سم بوتاکس خالص به صورت رقیق و استریل برای اهداف زیبایی یا درمانی به کار می رود. پس از تزریق بوتاکس در محلی که پزشک متخصص و متبحر آن را مشخص می کند، تجزیه دارو آغاز می شود و با کاهش حرکت عضلات از طریق بلوک ایمپالس عصبی و فلج کردن ماهیچه باعث شل شدن آن می شود و سبب می گردد تا سطح پوست به تدریج صاف شود و چروک های متوسط تا شدید ناپدید شوند. با توجه به طول مدت اثر دارو و نظر پزشک فواصل تزریق دارو تعیین می گردد.
اثرات درمانی و ضد درد بوتاکس تنها به دلیل شل شدن عضلات نیست، بلکه به طور مثال بوتاکس با ممانعت از ترشح استیل کولین از پایانه های عصبی مانع از ترشح انتقال دهنده های عصبی همچون ماده پی می شود.
آیا تزریق بوتاکس ایمن است؟
نترسید! بوتولونیوم استفاده شده در داروی بوتاکس، خطرات سم اصلی که توسط باکتری تولید می شود را ندارد. به علاوه زمانی این سم کشنده است که وارد گردش خون ما شود. در استفاده های درمانی بوتاکس، تنها به صورت موضعی از این سم استفاده می شود.
از نظر سازمان FDA، وزارت بهداشت ایران و تقریباً تمامی سازمان های نظارتی درمان و سلامت، تزریق بوتاکس برای استفاده های درمانی یا جوانسازی پوست، ایمن و بی خطر شناخته می شود. به چند نکته ی زیر توجه کنید:
در کشور آمریکا، از سال ۱۹۸۹ تا سال ۲۰۰۳ تنها ۳۶ نفر بعد از تزریق بوتاکس دچار عوارض جانبی شدید شدند. ۱۳ نفر از این افراد، به دلیل مشکلات زمینه ای دچار عوارض شده بودند و مشکلات پیش آمده ارتباطی با تزریق بوتاکس نداشته است.
براساس مطالعات، تنها ۳ درصد از بزرگسالانی که تزریق بوتاکس دریافت می کنند، دچار عوارض جانبی شدید می شوند. در بسیاری از این موارد علت بروز عوارض، تزریق دارو به دست افراد غیرپزشک یا استفاده از مواد نامناسب است.
طبق پژوهش های انجام شده، خطرات تزریق بوتاکس به منظور زیباسازی و جوانسازی پوست، به شدت کمتر از عوارض بوتاکس در موارد استفاده های درمانی است. در آمار ذکر شده تقریباً تمام کسانی که دچار عوارض حاد شده بودند، تزریق های درمانی بوتاکس را دریافت کرده بودند.
دوز بوتاکس استفاده شده برای خطوط پوستی بسیار کم و بی خطر است. در استفاده های درمانی بوتاکس، از دوزهای بالاتری استفاده می شود؛ برای همین احتمال وقوع عوارض جانبی بیشتر است.
باکتری ها در خدمت جوانسازی پوست
از سم یک نوع باکتری برای جوانسازی پوست استفاده میشود. این باکتری "کلستریدیوم بوتلینیوم" نام دارد. این باکتری عامل اسهال میباشد.
سم این باکتری قدرت فلج کردن عضلات را دارد. چروکهائی که در اثر انقباض مکرر عضلات صورت ایجاد میشوند، با این سم قابل درمان هستند. ازجمله این چروکها میتوان به چروکهای پیشانی وخطوط اخم اشاره کرد.
سم این باکتری راخالص کرده وبه شکل دارو میسازند. مقادیر جزئی از این دارو داخل عضلات ایجاد کننده چروک تزریق میشود.
این دارو بوتکس یا دیسپورت نام دارد. مصرف این دارو هیچ گونه عارضه مهم وخطرناک ندارد. مصرف درمانی آن از سال 1980 میلادی آغاز شده است. از سال 1987 توسط متخصصین پوست برای درمان چروکهای صورت بکار میرود.مصرف درمانی آن برای چروک صورت توسط FDA(سازمان غذائی داروئی آمریکا) تائید شده است.
علاوه بر درمان چروکهای صورت از سال 1980 در درمان تنبلی چشم یا لوچی وهمچنین برخی بیماریهای مغز واعصاب کاربرد دارد.
بوتکس برای درمان و پیشگیری از بوحود آمدن چروک در نواحی زیر بکار می رود:
- خطوط عمودی بین ابروها وخط عرضی بین ابروها
- خطوط عرضی پیشانی
- خطوط عرضی اطراف چشم
- خطوط عمودی گردن
- خطوط عمودی اطراف لب
- افتادگی کناره های صورت
- برای بالا بردن نوک بینی
با تزریق بوتکس قدرت بالا بردن ابروها همچنان حفظ میشود.بنابراین امکان بیان حالات هیجانی از بین نمیرود.
کاربردهای درمانی تزریق بوتاکس:
1.رفع تعریق زیاد در کف دست و پا و زیر بغل (هیپروهیدروزیس)
2.تحلیل عضله و کوچک کردن عضله در ساق پا
3.رفع دندان قروچه با کاهش حجم عضلات مسئول جویدن
4.درمان کجی گردن با رفع انقباض عضلات گردن (تورتیکولی)
5.درمان کمردرد
6.درمان پلک زدن بیش از حد و غیر قابل کنترل (بلفارواسپاسم)
7.درمان اسپاسم های گردن
8.رفع شل شدگی اسفنکتر تحتانی مری (آشالازی)
9.رفع سفتی و اسپاسم عضلات پس از سکته
10.رفع سفتی و اسپاسم عضلات ناشی از پارکینسون و فلج مغزی
11.درمان میگرن و سردردهای تنشی و خوشه ای
12.درمان اختلالات ماهیچه ای چشم همچون تنبلی و لوچی چشم
13.رفع اسکارهای برجسته و گوشت اضافه
14.درمان شقاق مقعد
15.درمان مثانه بیش فعال و بزرگی پروستات
16.پیشگیری از انقباض کپسولی در افراد دارای پروتز پستان
17.اخیرا درمان افتادگی سینه ها، مطرح شده است و تحقیقات در این زمینه در مراحل اولیه است.
18.در نهایت باید گفت دوز مورد نیاز بوتاکس، محل صحیح تزریق ، تعداد دفعات تزریق و... بستگی به شرایط هر بیمار دارد و این کار تنها باید توسط پزشک متخصص انجام شود.
نحوه تزریق بوتکس :
مقادیر بسیار جزئی از بوتکس درون عضلات ایجاد کننده چروک تزریق می شود.این کار در عرض چند دقیقه انجام می گیرد. درد غیرقابل تحمل ندارد. بعد از تزریق احتیاج به استراحت ویا مراقبت خا ص وجود ندارد. اثرات بوتکس 3 تا 7 روز بعد آغاز میشود.بطور متوسط 4 الی 6 ماه طول می کشد.با چندین مرتبه تزریق بتدریج عضلات شل شده و نازک میشوند.واثرات دائمی آن باقی می ماند.
هشدار: در آرایشگاه بوتاکس نکنید!
حتماً برای تزریق بوتاکس به مراکز معتبر درمانی مراجعه کنید. استفاده از این دارو از نظر وزارت بهداشت و درمان کشور، تنها توسط پزشکان متخصص و دوره دیده مجاز است و باید در مراکز درمانی مانند کلینیک ها، بیمارستان ها و درمانگاه ها انجام شود. تزریق بوتاکس در مراکز غیردرمانی مانند آرایشگاه ها و توسط افراد غیرپزشک می تواند عواقب بدی برای شما به همراه داشته باشد. این موضوع دو علت دارد:
در این مراکز معمولاً از بوتاکس های غیراستاندارد و بدون مجوز استفاده می شوند. چون تهیه بوتاکس فقط توسط پزشکان یا با نسخه ی پزشک ممکن است، افراد غیرپزشک مجبورند که از بوتاکس های قاچاقی استفاده کنند. داروهای قاچاق می تواند موجب بروز عوارضی مانند واکنش های حاد آلرژیک شوند.
احتمال بروز عوارض جانبی مانند افتادگی پلک، عدم تقارن یا ایجاد دو بینی، در صورت تزریق بوتاکس در مراکز غیردرمانی بیشتر است. به علاوه در صورتی که دچار عوارض حاد بشوید، افراد غیرپزشک توان درمان و رفع مشکلات احتمالی را ندارند.
در چه ناحیه هایی از بدن ، بوتاکس استفاده می شود؟
شایع ترین مکان هایی که بوتاکس تزریق می شود، ناحیه پنجه کلاغی یا (پاکلاغی) در اطراف ناحیه چشم است، چروک های گلابلا بین چشمها (بین دو ابرو)، شیار ها و چروک های روی پیشانی، چین و چروک های افقی در پیشانی. دکتر برومند همچنین از آن در کنار خط آرواره استفاده کرده است تا ضایعات استخوانی را بی اثر کند و لب های نزول یافته را اصلاح کند. او می گوید: “شما می توانید آن را به طور استراتژیک تزریق کنید تا لب ها را به جای یک نگاه نگران کننده، مانند اثر مونا لیزا ارتقا دهد. شگفت انگیز ترین ناحیه؟؟ داخل زیر بغل. هنگامی که به غدد عرق تزریق می شود، بوتاکس می تواند ماه ها به طور کامل عرق و بو را متوقف کند. برومند می افزاید: “تغییر بازی آن برای برخی افراد، یکی از تاثیر گذارترین درمان های غیر آرایشی برای بوتاکس است.
چه کسی باید بوتاکس استفاده کند ؟
اکثر افراد می توانند نامزد درمان شوند، اما دکتر استافورد برومند، بیمارانش را ترغیب می کند تا واقع نگر باشند و درمان متجاوزانه (زوری) و یا غیر منطقی را انجام ندهند. و می گوید: “این یک راه خوب برای جلوگیری از چین و چروک های ریز است، اما من نمی خواهم جوانان به طور منفی تحت تأثیر این باور قرار بگیرند که بوتاکس لازم و ضروری است. مردم می توانند در اواخر دهه ی ۲۰ یا اوایل دهه ی ۳۰ زندگیشان شروع به به این درمان کنند و در این میان، نگهداری و مراقیت آن مهمتر است – اگر مسائلی وجود داشته باشد که بتواند با درمان های پزشکی و یا به هر وسیله ای حل شود، اما هرگز نمی خواهیم شخصیت یک چهره را تغییر دهیم. ایده ما این است که کاری کنیم که بیمار به دنبال همان شخصیت قبلی خود باشد و تحت تاثیر سن نباشد، به جای اینکه زنان خانه دار دنبال سطوح مختلفی از زیبایی باشند.