سوال مهمی که در این محتوا قصد داریم به آن پاسخ دهیم آن است که آیا زن در دوران عقد موظف به تمکین در برابر شوهر است ؟ عدم تمکین زن در دوران عقد چه حکمی دارد ؟ در پاسخ به این سوالات ابتدا به توضیح مختصری پیرامون عدم تمکین زن پرداخته و سپس حکم عدم تمکین زن در دوران عقد را مطرح می نماییم .
عدم تمکین چیست؟
یکی از مهم ترین وظایفی که به موجب عقد نکاح به عهده زن قرار گرفته است ، تمکین در برابر شوهر است . تمکین از شوهر به معنای پذیرش برتری مرد در امور کلی مربوط به زندگی خانوادگی است . بر اساس قانون مدنی ، انواع تمکین عبارت است از تمکین عام و تمکین خاص که هر یک از آنها مصادیق خاص خود را دارند . در صورتی که زن از تمکین در برابر شوهر خود خودداری نماید ، اصطلاحا به وی زن ناشزه گفته می شود .
عدم تمکین زن در دوران عقد
اکنون سوال مهمی که ممکن است مطرح شود آن است که آیا در دوران عقد زن مکلف به تمکین در برابر شوهر است ؟ عدم تمکین زن در دوران عقد چه حکمی دارد ؟ در پاسخ به این سوال ، لازم است که به یکی از مهم ترین حقوق زنان در دوران عقد به نام " حق حبس زن " اشاره نماییم . حق حبس زن به این معناست که زن می تواند تا زمانی که مهریه اش را دریافت نکرده است ، از تمکین در برابر شوهر خودداری کند که در اصطلاح حقوقی به آن حق حبس زن گفته می شود . لذا حق حبس زن در عقد نکاح می تواند دلیل موجهی برای عدم تمکین زن در دوران عقد باشد . البته بر اساس قانون ، استفاده زن از حق حبس منوط به آن است که زن تا کنون در برابر شوهر تمکین نکرده باشد و مهریه زن حال باشد .
حق حبس
حق حبس یک اصطلاح فقهی است بدین معنا که یکی از طرفین عقد می تواند تا اجرای تعهد طرف مقابل از اجرای تعهد خود خودداری نماید. بر اساس ماده ۱۰۸۵ق.م که بیان می دارد زوجه می تواند تا زمانی که مهریه را دریافت نکرده است از ادای وظایف خود در برابر شوهرش خودداری کند. البته به شرطی که مهریه او حال باشد یعنی برای پرداخت آن زمانی معین نشده باشد (موجل نباشد) همچنین حق دریافت مهریه را در هر زمان که بخواهد داشته باشد (مهریه عندالمطالبه). در صورتی که مهریه زن عندالاستطاعه باشد و همسرش استطاعت پرداخت آن را نداشته باشد حق حبس به وی تعلق نمی گیرد. باید اشاره کرد که در مدت حق حبس زوج ملزم به پرداخت نفقه می باشد. در ماده بعد (۱۰۸۶ ق.م) آمده است که چنانچه زوجه قبل از دریافت مهریه با اختیار و تمایل خود به وظایف خود عمل کند دیگر نمی تواند اعمال حق حبس نماید.
اثبات عدم تمیکن
به دور از معنای لغوی تمکین، در اصطلاح حقوقی و فقهی تمیکن دو معنی عام و خاص دارد که در معنای عام، به انجام کلیه وظایف از سوی زن نسبت به شوهر و اطاعت از وی اعم از رابطه زناشویی و مدیریت خانه، امرارمعاش و… تعبیر می شود؛ لیکن تمکین خاص در معنای انجام وظایف زناشویی از سوی زوجین و نشوز نبودن آنها در روابط زناشویی آمده است، لذا برای طرح دعوای الزام به تمکین علاوه بر اثبات رابطه زوجیت، اثبات عدم تمکین خوانده دعوا لازم می باشد، اعم از اینکه خوانده دعوا مرد باشد یا زن.
آیا تمکین فقط مختص به خانم است؟
اگرچه عموما واژه تمکین برای انجام تکالیف خانم در قبال مرد به کار برده می شود ولی بدین معنی نیست که مرد در قبال همسر خود تکالیفی ندارد و ملزم به حُسن معاشرت که به آن اشاره شد نمی باشد. در این صورت اگر مرد در رابطه با همسر خود ُحسن معاشرت نداشته باشد به طور مثال برخورد فیزیکی با همسر خود داشته باشد یا با الفاظی ناشایست ورکیک سخن گوید می تواند از موارد عسر و حرج (از جمله مواردی است که اگر از نظر قاضی محرز شود حکم طلاق صادر می شود) محسوب شده و خانم طبق آن مبادرت به طلاق می نماید.
ضمانت اجرا و نتیجه عدم تمکین در دوران عقد
اولین ضمانت اجرایی که در ارتباط مستقیم با تمکین زن است نفقه می باشد .اگر نشوز زن در دادگاه اثبات برسد زن تا زمانی که به شوهرش تمکین نکند حق مطالبه نفقه ندارد اما نفقه گذشته که به پیش از صدور تاریخ رای به تمکین برمی گردد قابل درخواست است تامین ضمانت اجرای عدم تمکین دختر در زمان عقد صدور مجوز برای ازدواج مجدد مرد است. یکی از شروطی که زن به موجب نقض آن از طرف مرد حق طلاق را به دست می آورد، ازدواج مجدد است. اما اگر مرد درخواست به تمکین همسرش کند و حکم بر تمکین زن صادر شود و زن با وجود اجرایی تمکین به شوهر از این حکم قانونی سرباز کند مرد میتواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و درخواست ازدواج مجدد کند به دلیل نشوز همسر داشته باشد که در این صورت حکم دادگاه برای مرد این است که می تواند ازدواج مجدد انجام دهد.
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
شرایط مهریه زن در صورت عدم تمکین چگونه است؟
