قرارداد خرید و فروش دامنه بسیار گسترده ای دارد . از خرید و فروش خانه و مغازه و املاک گرفته تا خرید اتومبیل و کالای کلی دیگر . گاهی اوقات خریدار قصد خرید کالایی را دارد که تنها تعداد آن زیاد است به همین دلیلی امکان دسترسی به همه آن وجود ندارد مثلا خرید 20 تن برنج هاشمی . در این موارد ممکن است یا 20 تن برنج هاشمی هنوز آماده نباشد یا اینکه امکان دسترسی به آن وجود نداشته باشد به همین دلیل خریدار می تواند با رویت نمونه ای از این برنج تصمیم خود را برای بستن این قرارداد بگیرد . به این نوع خرید و فروش ، خرید از روی نمونه یا فروش از روی نمونه می گویند . در این مقاله به بررسی فروش از روی نمونه می پردازیم .
فروش از روی نمونه
در مواردی مثل بالا که گفتیم فروشنده نمونه ای از کالا را به مشتری نشان می دهد تا او کالا را ببیند و ویژگی ها و اوصاف آن را بررسی کند تا در صورتی که مایل بود قرارداد ببندند . در صورت انعقاد قرارداد ، عرف است که نمونه را خریدار نزد خود نگه می دارد یا آن را به نفر سومی می دهند تا اگر لازم بود آن را با کالایی که تحویل داده می شود مقایسه کنند . در فروش از روی نمونه ، فروشنده ملزم است کالایی مانند نمونه به مشتری تحویل دهد . حال اگر فروشنده کالای مشابه ارائه نکند تکلیف مشتری چیست ؟ آیا می تواند قرارداد را فسخ کند یا مجبور است آن را همانطور که هست بپذیرد ؟ اگرنمونه عین معین بوده و مطابق نمونه تسلیم نشود مشتری حق فسخ دارد به استناد خیار تخلف از وصف م 354 ق.م اگر نمونه کلی بوده و مطابق نمونه تسلیم نشود مشتری می تواند بایع را الزام کند و در صورت عدم تحویل مطابق نمونه می تواند فسخ کند به استناد خیار تعذر تسلیم م 239 و 414 و 482 ق.م اگر نمونه کلی در معین بوده و مطابق نمونه تسلیم نشود دوحالت است:
- یا نمونه به اندازه ی مورد توافق دردسترس بایع است که در این جا او را الزام می کنیم
- یا اگر به اندازه ی مورد توافق نبود ( مثلا توافق 100 جفت کفش به صورت کلی در معین بوده اما حالا 99 تا از اون کفش ها در دسترس بایع است ) یا که کلا هیچ مقداراز مورد توافق در دسترس بایع نبوده، مشتری در اینجا می تواند فسخ کند به استناد خیار تخلف از وصف ***در صورتی که نمونه قبل از تسلیم تلف شود و اوصاف آن در قرارداد نیامده باشد فروشنده در انتخاب مصداق کلی تابع م 279 ق.م است
- ماده 354 -ممكن است بيع ازروي نمونه بعمل آيددراين صورت بايدتمام مبيع مطابق نمونه تسليم شودوالامشتري خيارفسخ خواهدداشت .
- ماده 239 -هرگاه اجبارمشروط عليه براي انجام فعل مشروط ممكن نباشد وفعل مشروط هم ازجمله اعمالي نباشدكه ديگري بتواندازجانب اوواقع سازد طرف مقابل حق فسخ معامله راخواهدداشت .
- ماده 414 -دربيع كلي خياررويت نيست وبايع بايدجنسي بدهدكه مطابق بااوصاف مقرره بين طرفين باشد.
- ماده 482 -اگرمورداجاره عين كلي باشدوفردي كه موجرداده معيوب درآيدمستاجرحق فسخ نداردومي تواندموجررامجبوربه تبديل آن نمايدواگر تبديل آن ممكن نباشدحق فسخ خواهدداشت .
- ماده 279 -اگرموضوع تعهدعين شخصي نبوده وكلي باشدمتعهدمجبور نيست كه فرداعلاي آن ايفاءكندليكن ازفردي هم كه عرفامعيوب محسوب است نمي تواندبدهد.
عدم تحویل کالا مانند نمونه
همانطور که گفته شد در فروش از روی نمونه فروشنده باید کالا را مطابق نمونه تحویل دهد . حال اگر فروش از روی نمونه صورت بگیرد اما فروشنده کالایی را تحویل دهد که مشابه کالای نمونه نیست ، در مرحله اول مشتری می تواند فروشنده را به تحویل دادن کالای مشابه ملزم کند به این طریق که از او بخواهد که به تعهد خود عمل کند . در فروش از رو نمونه مشتری حق بر هم زدن معامله را ندارد و تنها در یک مورد حق فسخ قرارداد را پیدا می کند و آن زمانی است که الزام کردن به او انجام تعهدش ممکن نباشد و به وسیله دیگری هم نتوان مانند آن را کالا تهیه کرد .
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
حکم محل تحویل کالا در قرار داد خرید و فروش چیست؟
