حکم شرعی صله رحم
صله رحم، تقید به آن و اکرام ارحام و خویشاوندان از جمله رفتارهایی است که اهل بیت (ع) در روایات مختلفی ما را به آن دعوت کرده اند.
برای آن ثمرات بسیاری برشمردند که از جمله آنها، آمرزش گناهان، آسان شدن حسابرسی در روز قیامت و جلوگیری از مرگ های بد است.
این موضوع به قدری از اهمیت بالایی برخوردار است که اهل بیت (ع) حتی برای قطع صله رحم عواقبی را ذکر کرده اند.
به عنوان مثال، امام صادق (ع) گناهی را که باعث مرگ زودرس می شود، قطع صله رحم نامیده است «...وَ الَّتى تُعَجِّلُ الفَناءَ قَطیعَةُ الرَّحِمِ...».
قطع رحمی که حرام است، این است که: به گفتار، یا کردار، ایذاء به او برسانی.
و با او رفتار ناشایست کنی، یا سخن ناخوش نسبت به او بگویی، که دل او شکسته گردد.
یا او را احتیاجی و ضرورتی باشد به سکنائی یا لباسی یا خوراکی یا نحو آن و تو قدرت بر رفع احتیاج او داشته باشی و زیادتر از قدر ضرورت خود را متمکن باشی و از او مضایقه کنی.
یا ظالمی نسبت به او ظلمی کند و تو بتوانی آن را دفع کنی و کوتاهی نمائی. یا از راه کینه و حسد از او کناره کنی و دوری جوئی، و بدون عذر «مسموع» در وقت مرض عیادت او نکنی.
و چون از سفر آید به دیدن او نروی. و چون او را مصیبتی روی دهد به تعزیه او حاضر نشوی، و امثال اینها.
و جمیع اینها قطع رحم است. و صله رحم ضد آنها است، که خود را از سخن درشت و کردار زشت سبت به او نگاه داری.
در قرآن کریم می خوانیم: «... وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلَيْكُمْ رَقِيباً»؛
و از خدايي بپرهيزيد كه هنگامی چيزی از يكديگر می خواهيد، نام او را مي بريد (و نيز) از (قطع رابطه با) خويشاوندان خود بپرهيزيد، زيرا خداوند مراقب شماست.
فتاوای آیت الله مکارم شیرازی
سؤال: در خصوص صله رحم، اگر فرد یا افرادی از بستگان اهل گناه باشند تکلیف صله رحم با آنان چیست؟
جواب: هرگاه ادامه رابطه با آنها مفسده داشته باشد و یا ترک آن موجب نهی از منکر آنان شود، می توان موقّتآ آن را ترک کرد.
در غیر این دو صورت، باید در حدّ واجب صله رحم کرد، و در عین حال امر به معروف و نهی از منکر با زبان خوش فراموش نشود.
سؤال: لطفاً بفرمایید که رحم شخص چه کسانی هستند که صله رحم در مورد آن ها واجب است؟
جواب: پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ، برادر، خواهر، عمه، عمو، دایی، خاله و فرزندان آن ها و ... .
فتاوای آیت الله سیستانی
قطع رحم و ترک رابطه با خویشاوندان و فامیل، حرام است هر چند كه آن خویشاوند خود جلوتر قطع رحم كرده باشد
یا نماز خوان نباشد یا شراب خوار باشد یا به برخی از احكام دینی بی اعتناء باشد و موعظه و ارشاد و نصیحت هم بی اثر باشد.
البتّه اگر نوع خاصی از صله رحم با خویشاوند موجب تأیید كار حرام او یا تشویق او بر ارتكاب منكر می شود یا موجب ابتلای خود فرد به گناه می شود،
آن نوع صله رحم جایز نیست و فرد موظّف است به شیوه دیگری صله رحم را انجام دهد.
نظر رهبر انقلاب دربارۀ صله رحم در شرایط کرونایی
سؤال: آیا برای انجام صلۀ رحم حتماً باید دید و بازدید انجام گیرد؟
جواب: صلۀ رحم منحصر در رفت و آمد و دید و بازدید حضوری نیست، با احوال پرسی و پیغام فرستادن از طریق تلفن و مانند آن هم محقق می شود.
آیت الله حسینی زنجانی
با اشاره به وضعیت انتشار ویروس کرونا در کشور، اظهار کرد: صله مردم در خانه بمانندرحم در این شرایط جایز نیست.
وی با بیان اینکه النَّظَافَهُ مِنَ الْإِیمَانِ یک دستور دینی است، عنوان کرد: اگر حرکات ما نسنجیده و بر اساس ضوابط نباشد جامعه را آلوده می کنیم؛
و شرعا در برابر این آلودگی مسئول هستیم.