بتن اکسپوز چیست؟
بتن اکسپوز به پنل های بتنی گفته می شود که معمولا به صورت پیش ساخته برای استفاده در محل مورد نظر ساخته می شوند. این بتن ها به دلیل سطح صاف، یکدست و صیقلی خود در نماکاری و زیباسازی ساختمان کاربرد دارند. بتن نما برای معماران این امکان را فراهم می کند که به راحتی برنامه های مربوط به دکوراسیون داخلی نظیر رنگ آمیزی را بر روی آن ها اجرا نمایند. در اکثر پروژه های بزرگ ساخت و ساز، معماران و پیمانکاران برای داشتن یک نمای یکپارچه بتنی از بتن اکسپوز استفاده می کنند. در صورت توجه به پل های بزرگ و بعضی از ساختمان ها در سطح شهر متوجه می شوید که سازه اصلی آن ها از یک بتن صاف تشکیل می شود که هیچ نماکاری بر روی آن انجام نشده است. استفاده از بتن اکسپوز برای نماسازی ساختمان باعث می شود نیازی به استفاده از مصالح دیگر برای پوشش کار نباشد و هزینه های نماکاری به صورت چشمگیری پایین بیاید. این نوع بتن در برخی از پروژه های بزرگ به عنوان اولین انتخاب برای نماکاری محسوب می شود و به دلیل پایین بودن هزینه های بتن اکسپوز نسبت به سایر مصالح، سازندگان ترجیح می دهند از آن استفاده نمایند. همچنین بتن اکسپوز یا بتن نما برای نماکاری داخلی ساختمان نیز به کار می رود. این پنل ها را می توان در ابعاد مختلف تولید نمود و در تمام فصول سال مورد استفاده قرار داد. به دلیل عدم استفاده از سایر مصالح بر روی این نوع بتن، زیبایی و کیفیت سطح آن اهمیت فوق العاده ای دارد، به نحوی که وجود تخلخل و برآمدگی در سطح بتن از زیبایی ظاهری آن می کاهد. پنل هایی که برای نمای خارجی ساختمان به کار می روند باید از مقاومت لازم در برابر شرایط متغیر آب و هوایی برخوردار باشند و مانع از ورود آب به لایه های زیرین سازه شوند.
انواع بتن اکسپوز کدام هستند؟
بتن های اکسپوز از تنوع بسیار بالایی بهره می برند. این بتن ها بر اساس کاربری، رنگ، بافت و شکل به انواع زیر تقسیم می شوند:
- بتن اکسپوز بر اساس کاربری
- نمای بیرونی
- دیوارهای بیرونی
- پشت بام
- فضای داخلی
- دیوار
- کف
- سقف
- دکوراسیون (المان های تزئینی، میز، اپن آشپزخانه)
- بتن اکسپوز بر اساس رنگ
- معمولی (مطابق با رنگ بتن معمولی و سیمان مورد استفاده در آن)
- رنگی (مطابق با رنگ سنگدانه های رنگی یا رنگدانه های اضافه شده به ترکیب)
- تک رنگ
- چند رنگ
- بتن اکسپوز بر اساس بافت
- صیقلی
- زبر
- بتن اکسپوز بر اساس شکل
- استاندارد (مربعی یا مستطیلی)
- معمولی (طرح دار یا بدون طرح)
- سه بعدی
- سفارشی (شش ضلعی، مثلثی غیره)
- معمولی
- سه بعدی
همان گونه که مشاهده می کنید، تنوع تایل ها و پنل های بتن اکسپوز بسیار زیاد است. البته معمولا برای نمای بیرونی و اکثر سطوح بزرگ داخلی از پنل های معمولی استفاده می شود. چراکه در اغلب موارد، اجرای بتن های اکسپوز سه بعدی برای سطوح بسیار بزرگ اقتصادی نیست.
بتن اکسپوز یا نما چه ویژگی هایی دارد؟
بتن اکسپوز تنها یک نمای ساختمان معمولی نیست بلکه معرف یک سبک خاص از معماری است که با شروع پیدایش، با نام سبک بروتالیسم (زبره کاری) شناخته می شد. ساختمان هایی که از نمای بتون اکسپوز استفاده می کنند، هیچ مصالح دیگری به عنوان نما در آن ها استفاده نمی شود. نمای پایانی در این ساختمان ها، سطحی صاف و زیبا از بتن اکسپوز است که به درستی پرداخت شده و عاری از هر گونه حفره، برجستگی و تخلخل است.
در این قسمت به برخی از ویژگی های بوتن اکسپوز می پردازیم:
- در برابر حرارت و رطوبت مقاوم است.
- در ظاهر ماهیتی سرد، صنعتی و مدرن دارد.
- در برابر شرایط جوی مختلف، حرارت بالا، حریق و یا یخ زدگی مقاوم است.
- در برابر فشار و ضربه مقاوم است.
- ضد سایش و خوردگی است.
- قابل تولید در طرح ها، اندازه ها، ضخامت و رنگ دلخواه می باشد.
- سطحی یکنواخت، صاف و زیبا دارد.
- برای استفاده در کف و دیوار، مناسب است.
- عایق صوتی و حرارتی است.
- در طرح های اختلاطی متنوعی از مواد پلیمری و معدنی مختلف ساخته می شود.
- با ملات های چسبنده، چسب و حتی به صورت خشک قابل اجرا است.
- قابل شستشو است.
- کپک نمی زند.
- در برابر آلودگی های محیطی مانند محیط سولفاته یا کلراید آب های شور مقاوم است.
مزایای استفاده از بتن اکسپوز
- بتن اکسپوز با استفاده از مواداولیه تولید بتن معمولی تولید می شود، بنابراین طول عمر بسیار بالایی دارد.
- وزن بتن نما به دلیل شکل ظاهری و قالب گذاری خاص نسبت به سایر مصالحی که برای نمای داخلی و خارجی ساختمان استفاده می شوند وزن سبک تری دارد.
- تغییرات متغیر آب و هوایی تاثیری بر بتن نما نمی گذارد، به همین دلیل با استفاده از این نوع بتن می توان در تمام فصول سال عملیات نماکاری انجام داد.
- بتن اکسپوز این امکان را برای طراحان فراهم می کند که با توجه به اندازه هایی که در پروژه خود ثبت نموده اند، نسبت به قالب گذاری این بتن ها اقدام کنند.
- زمان اتمام پروژه نماکاری با استفاده از این بتن ها بسیار کوتاه است. زیرا چیدمان آن ها همانند بلوک های معمولی است و در حداقل زمان ممکن صورت می گیرد.
- این بتن در برابر شرایط جوی از جمله تغییرات شدید دمایی و رطوبت مقاومت قابل قبولی دارد.
- بتن نما را می توان با ملات های چسبنده، چسب و حتی به صورت خشک اجرا نمود.
- سبب انعطاف پذیری در طراحی می شود.
- بتن اکسپوز در برابر حریق و یخ زدگی مقاوم است.
- عایق صوتی و حرارتی بسیار خوبی می باشد.
- این متریال به محیط زیست آسیبی نمی زند و در واقع دوستدار محیط زیست می باشد.
معایب بتن اکسپوز نما
معمولا بیشتری ایرادی که به بتن اکسپوز وارد می شود، حالت خشکی، سردی و رنگ خنثی و بی روح آن است. این امر البته در نمای ساختمان برای طراحی های مدرن مشکلی ایجاد نمی کند، اما باعث می شود که در طراحی داخلی کاربران با محدودیت هایی روبرو باشند.
یکی دیگر از معایب بتن اکسپوز در نمای ساختمان، عدم تنوع آن است. در واقع بتن اکسپوز حالت بلوک داشته و رنگ آن نیز معمولا به صورت خاکستری است. البته می توان این مشکل را با چاپ کردن طرح های گوناگون بر روی بتن ها و یا درخواست برای تولید بتن های رنگی تا حدودی رفع کرد، ولی به هر حال باید توجه داشت که در این زمینه کاربران با برخی محدودیت ها روبرو هستند.
نکته دیگر در مورد ترمیم بتن اکسپوز است. در واقع این امکان وجود دارد که موقع نصب و کار گذاشتن بتن ها در ساختمان، به هر دلیلی بتن دچار آسیب دیدگی شود. در چنین حالتی باید قسمت آسیب دیده، ترمیم و سپس به صورت دقیق سطح آن را سابید تا شبیه بقیه قسمت ها شود. این امر، با توجه به اینکه معمولا بتن اکسپوز را باید در محل هایی به کار برد که از معماری مدرن بهره می گیرند، تا حدودی وقت گیر و زمان بر و بسیار خسته کننده است. در واقع افراد ترمیم کننده باید دقت بسیار زیادی در این زمینه انجام دهند و مطمئن شوند که رنگ قسمت آسیب دیده پس از ترمیم، دقیقا مانند بقیه قسمت های بتن باشد.
موارد استفاده از بتن نما یا بتن اکسپوز
- سطح صیقلی و زیبای بتن نما باعث می شود از آن در نمای داخلی و خارجی ساختمان استفاده شود.
- این بتن بدون تخلخل و حفره هواست و نمی تواند آب را جذب کند. به همین دلیل از آن در ساخت استخر و حوض های آب استفاده می شود.
- قیمت این بتن ها در مقایسه با مصالحی که برای کفپوش راه ها و پیاده روها استفاده می شود پایین تر است و هزینه آن از نظر اقتصادی در پروژه های بزرگ بصرفه تر می باشد.
- بتن های نما برای محوطه سازی پارک ها و باغ ها نیز کاربرد دارد.
آشنایی با بتن استامپی؛ مزیت ها و کاربردهای آن
