نگاهی به ضرب المثل آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی
ضرب المثل های ملت ها روایت هایی از گذشته هستند که بسیاری از عادات و روحیات آن ملت و چه بسا انسان های مختلف را بیان می کنند و نکته و عبرت و توصیه ای در خود دارند. یکی از آن ها ضرب المثل آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی است. ضرب المثل آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی را در کنایه به افرادی می گویند که در جور کردن مقدمات کاری افراط می کنند اما خود کار را به درستی انجام نمی هند، یا افرادی که نیازهای اولیه زندگیشان لنگ است ولی درگیر تجملات و ظواهر هستند. مشابه جیب خالی پز عالی. در ادامه ریشه و کاربرد این ضرب المثل را میخوانیم.
ریشه تاریخی ضرب المثل آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی
در قدیم سیستم لوله کشی آب نبود، برای همین شیر برای دستشویی هم وجود نداشت، آن زمان هم مردم با دست غذا می خوردند.برای همین در میهمانی ها برای این که میهمان قبل از خوردن غذا دست هایش را بشورد از آفتابه و لگن استفاده می کردند ، یعنی آب را با آفتابه های مسی روی دست میهمان می ریختند و در یک لگن جمع می کردند بعد با حوله پاک می کردند.متمولین برای این که میهمان معطل نشود، از چند دست آفتابه و لگن استفاده می کردند تا زودتر بخش شست و شو تمام شود. این آفتابه و لگن و دست شستن از تجملات میهمانی محسوب می شد اما اصل ماجرا همان شام یا غذایی است که باید بر سر سفره گذاشته می شد.حالا تصور کنید که میهمانان با آداب و تجمل زیاد با هفت دست آفتابه و لگن دست های خود را بشورند اما درون سفره غذا به اندازه کافی نباشد و گرسنه به خانه برگردند ، این مصداق همان چیزی است که صاحبخانه آن قدر حواسش به حاشیه بوده که اصل ماجرا را فراموش کرده است .
کاربرد ضرب المثل آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی
در قدیم مردم با دست غذا می خوردند و رسم بود که قبل از غذا خوردن دست های خود را با آفتابه و لگن بشویند. چون آفتابه و لگن از تجملات سفره بود، بعضی ها سعی می کردند بر سر سفره چند دست از آن بیاورند، در نتیجه انتظار میرفت که غذا نیز مفصل تر باشد. اما گاهی پیش می آمد در سفره بیشتر به جای غذا، آفتابه و لگن بود. در چنین موردی از این ضرب المثل استفاده می شد. این ضرب المثل با ضرب المثل جیب خالی پز عالی مشابه است.” پُز ” یک واژه ی فرانسوی است و در زبان فارسی یعنی وضع و تظاهر و ادعا. پُز دادن یعنی ریخت و قیافه متکبرانه به خود گرفتن و با ناز و عشوه راه رفتن در مقابل دیگران. این ضرب المثل یعنی کسی پول ندارد و فقیرانه زندگی می کند اما وقتی در جمع مردم ظاهر میشود آنچنان پُز می دهد و خودش را پولدار نشان می دهد تا مبادا دیگران به فقر او پی برند.اینکه آدم فقیری سعی دارد در ارتباطات خود با دیگران طوری برخورد کند که کسی به فقر او پی نبرد، خیلی هم کار خوبی است زیرا او سعی درحفظ عزت نفس خود دارد و نمیخواهد دستش را جلوی کسی دراز کرده و خودش را خوار و ذلیل کند.اما اینکه کسی بخواهد در عین فقر، خود را برتر از دیگران نشان دهد و با تکبر و عشوه با مردم ارتباط برقرار کند کار خوبی نیست زیرا از طرفی از چشم مردم می افتد و قطعا دیگران نگاه حقیرانه ای به او خواهند داشت و از طرفی به ضرر خودش تمام میشود.
معنی ضرب المثل آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی
۱- یعنی تجملات و ظاهر زندگی اش کامل و تمام است اما توجهی به اصل و اساس آن ندارد. به عبارتی دیگر، به حواشی بیشتر از اصل مطلب بها می دهد.
۲- معمولا برای میزبانی این ضرب المثل را به کار می برند که تشریفات میهمانی اش بسیار است ولی کیفیت چندانی ندارد.
همراهان عزیز ساعدنیوز ، بخش سرگرمی ساعدنیوز سعی دارد که شما را با ضرب المثل های مختلف درباره موضوعات مختلف آشنا کند. امیدواریم این مطالب برای شما مفید باشد.لطفا نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
همه چیز درباره ضرب المثل چو دانی و پرسی سوالت خطاست
