همه چیز درباره ضرب المثل معروف هیچ جا خانه ی خود آدم نمی شود

نگاهی به ضرب المثل معروف هیچ جا خانه ی خود آدم نمی شود

ضرب المثل گونه ای از بیان است که معمولاً تاریخچه و داستانی پندآموز در پس بعضی از آن ها نهفته است. در زبان فرانسوی هفده لغت یافت می شود که در فرهنگ های عربی و فارسی همه آنها را «مثل» ترجمه کرده اند و در فرهنگ های بزرگ فرانسوی تعریف هائی که برای آنها نوشته اند مقنع نیست و نمی توان با آن تعریفات، آنها را از یکدیگر تمیز داد.محقق معروف (Archer Taylor) که تحقیقاتش در اوائل قرن بیستم تأثیری شگرف در این زمینه داشته است، نتوانست تعریفی جهانشمول برای امثال و حکم پیدا کند.وی در کتاب معروف خود اظهار می کند که تعریفی برای امثال و حکم نمی تواند وجود داشته باشد. با این وجود تعاریف مختلفی از گذشته تا حال ارائه شده است که مهم ترین آنها تعریف (Friedrich Seiler) می باشد. وی امثال و حکم(ضرب المثل) را چنین تعریف کرده است:سخنان برجسته، روشن و پند آمیز و مستقل که در زبان مردم رایج است.در ادامه با داستان ها و کاربرد ضرب المثل معروف هیچ جا خانه ی خود آدم نمی شود آشنا خواهید شد.

داستان هایی درباره ضرب المثل هیچ جا خانه ی خود آدم نمی شود

مسافری به نام سعدی

تا میگوييم سعدی مي گويد سفر. انگار گفته باشيم چمدان که فوري می گويد سفر. يکي از بزرگان فاميل مي گفت: «آن مرحوم همواره در پی چيزی بود. گاهي دنبال يار و گاهي دنبال ديزی بود. سرش خلوت و نيمه خلوت و بيزي بود. در نهايت ما که نفهميديم دنبال چه چيزی بود.»

آقاسعدی مثل بعضي از آدم ها نبود که دنبال تور ارزان قيمت و لحظه ی آخری میگردند. همان ها که با يک پيامک فيلشان ياد هندوستان مي کند و بیهدف به سفر می روند.

ما که نديديم ولي مي گويند سعدی اهل وسايل نقليه ی عمومی نبود. پس سوار الاغ و شترهاي قاره پيماي خودش مي شد و شهر به شهر می گشت و در هرشهر مدتی اقامت می گزيد و از خوراکی های شهر می خورد و از راه و رسمشان می پرسيد.

دفا تر ثبت اسناد، محل تولد سعدي را شيراز ثبت کرده اند حال آن که دوربين هاي ماهواره اي ردپاي اين شاعر شيرين سخن را از حجاز، کيش، بصره، بغداد، دياربکر، حلب، دمشق، مغرب، طرابلس، مصر تا کاشغر و سند و خوارزم و بلخ و باميان به تصوير کشيده اند. خودش که می گويد:

در اقصاي عالم بگشتم بسی

به سر بردم ايام با هرکسی

اما نسبت به زادگاهش تعصب داشت و دست آخر به شيراز برگشت و فهميد که هيچ جا خانه ي آدم نمي شود پس همان جا فوت کرد تا به حافظ ثابت کند که يک شيرازي مي تواند دنياگردي کند و باز هم به ديار خودش برگردد.

عمر ها در پي مقصود به جان گرديديم

دوست درخانه و ما گرد جهان گرديديم

و اما حافظ...

بچه محل هايش می گويند که او اصلاً اهل سفر نبود و هميشه در خانه می ماند و می گفت:

نمی دهند اجازت مرا بـه سير و سفر

نسـيـم باد مصـلی و آب رکناباد

بعضي ها هم مي گويند که خواجه حافظ نسبت به سفر آلرژی داشته و بوی دريا که به مشامش مي رسيده به عطسه مي افتاده و آب از ديده و بينی روان می گشته.

چه آسان می نمود اول غـم دريـا به بوي سـود

غلط کردم که اين طوفان به صد گوهر نمی ارزد

ولي بعضی از هم سايه ها می گويند هيچم اين طور نيست و حافظ هم مثل سعدی اهل سفر بوده، ولی مثل بعضی از نديد بديد ها اهل پزدادن نبوده که هی از سفر هايش حرف بزند وگرنه نمی گفت:

خُرم آن روز کزيـن منزل ويران بروم

راحت جان طلبم وز پی جانان بروم

روايت است که آقاحافظ سفرهايي به يزد و اصفهان داشته و در بعضي از اشعارش ردپای اين شهر ها به خوبی ديده مي شود. در يکي از سنگ نوشته ها در اين باره آمده:

«آقاحافظ به دعوت يکی از حاكمان جنوب خليج فارس مي خواسته سفري به آن جا برود، ولي نزديکي هاي جزيره ی هرمز دريا توفانی می شود و او هم از سفرکردن پشيمان. محل تولد اين شعر معروف هم همان جا بوده.

شب تاريک و بيم موج و گردابي چنين حايل

کجا دانند حال ما سبکباران ساحل ها؟

پس، سر کشتي را کج مي کند تابه شيراز بازگردد. اين هم مثالش:

زين سفر گر به سلامت به وطن باز رسم

نـذر کـردم که هم از راه به ميخانه روم

خلاصه اين که حافظ مثل خيلی های ديگر معتقد بود: سفر خوب است ولي هيچ جا خانه ی آدم نمی شود.

کاربرد ضرب المثل هیچ جا خانه ی خود آدم نمی شود

۱- یعنی هیچ جایی مثل خانه خود شخص برایش راحت و دلچسب نیست. یعنی در خانه خود بیشتر از خانه دیگران آرامش و آسودگی دارد.

۲- معمولا وقتی کسی مسافرت می رود، خانه کس دیگری می رود، از کلاس یا فعالیت خسته کننده ای باز می گردد و … هرچقدر هم که خانه شان ایده آل و زیبا هم نباشد، ولی در آن راحت تر از جاهای دیگر است. میتواند استراحت کند، بدون امر و نهی دیگران هرکاری که دلش خواست انجام دهد. به همین دلیل می گوید هیچ جا مثل خانه خود آدم نمی شود.

۳- اشاره به راحتی شخص در خانه خودش و جایی که به آن متعلق است دارد. خصوصا اگر مدت طولانی از خانه دور شود یا سختی و مشقت فراوانی را دور از خانه تحمل کرده باشد. در اینصورت خانه اش مانند بهشت برایش لذت بخش خواهد بود!

همه چیز درباره ضرب المثل جواب ابلهان خاموشی است