همه چیز درباره تعهد محضری! 

اصل وفای به عهد و قرارداد در نظام حقوقی ما ، به آن درجه از اهمیت است که برای نادیده گرفتن آن ، ضمانت های اجرایی خاصی پیش بینی شده است . با اینکه عمل نمودن به مفاد عهد و پیمان ، نیازی به ثبت شدن آن تعهد در محضر یا دفترخانه ندارد ، با این حال ، برای جلوگیری از هر نوع منازعه احتمالی ، می توان مفاد آن را با مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی ، تبدیل به سند رسمی نمود تا راه بروز هر نوع اشتباهی در خصوص آن ، مسدود شود.

دادن تعهد محضری در دفاتر اسناد رسمی ، سبب می شود که مفاد آن تعهد ، تبدیل به تعهدی لازم الاجرا و غیر قابل خدشه شود ؛ به نحوی که صرفا با توافق متعهد له ( یعنی کسی که تعهد به نفع اوست ) ، می توان از اجرای مفاد آن سر باز زد . بنابراین ، با توجه به اهمیت تعهداتی که در محضر یا دفترخانه به ثبت می رسند ، افراد متقاضی، باید با شرایط و مدارک مورد نیاز برای ثبت اینگونه تعهدات ، آشنا شوند تا در صورت لزوم ، با ملاحظه این موارد ، در دفترخانه حاضر شده و اقدام به دادن تعهد نمایند .

تعهد محضری ، به تعهدی گفته می شود که متعهد ، با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و ارائه مدارک لازم ، تنظیم کرده و از جمله شرایط دریافت آن ، می توان به این شرط اشاره نمود که باید به صورت دقیق ، مفاد و موضوع تعهد و طرفین تعهد ، اعم از متعهد و متعهد له ، مشخص شوند . تعهد محضری ، اعتبار اسناد رسمی را داشته و نمی توان از مفاد آن تخلف کرد .

تعهد محضری چیست؟

تعهداتی که افراد در قبال یکدیگر به عهده می گیرند ، در قالب خاصی نمی گنجد . به همین دلیل ، همان اندازه ای که تعهدات کتبی معتبر هستند ، تعهداتی که افراد ، به صورت شفاهی در قبال یکدیگر به عهده می گیرند نیز ، مورد احترام می باشد . با این حال ، از آن جهت که احتمال بروز خطا و اشتباه در مورد این تعهدات وجود دارد ، بسیاری از افراد ، ترجیح می دهند متن تعهدات خود را مکتوب نموده و به امضای شاهد برسانند .

البته ، تعهدات کتبی را می توان بر روی دو نوع سند درج کرد . دسته اول ، تعهداتی که بر روی اسناد عادی تدوین می شوند . اسناد عادی ، اسنادی هستند که خود طرفین تعهد ، بر روی یک برگه ، نوشته و ذیل آن را امضا می کنند . اما دسته دوم ، تعهداتی هستند که بر روی یک سند رسمی درج می شوند و از آن جهت که توان اثباتی و اجرایی سند رسمی از اسناد عادی بالاتر است ، این دسته از تعهدات ، معتبر تر تلقی می شوند .

به همین دلیل ، در پاسخ به این سوال که تعهد محضری چیست ، باید گفت که اگر تعهدات میان طرفین ، با مراجعه به محضر یا دفاتر اسناد رسمی ، بر روی یک سند رسمی تنظیم شوند ، به آن تعهدات ، تعهدات محضری یا تعهدات رسمی نیز گفته می شود و در این صورت ، تعهد محضری ، دارای اعتبار اسناد رسمی است .

شرایط تعهد محضری

تعهدات محضری ، بر خلاف تعهدات عادی یا دستنویس ، از اعتبار و ارزش بالاتری برخوردارند ؛ به این دلیل که در مرجع صلاحیت دار ، یعنی در محضر و توسط افراد واجد صلاحیت ، یعنی سردفتران اسناد رسمی به ثبت می رسند . اما افرادی که قصد دارند تعهدات محضری از قبیل تعهدنامه اخلاقی ، تهیه نموده و در محضر به ثبت رسانند ، این سوال را مطرح می کنند که شرایط دریافت تعهد محضری چیست ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که یکی از مهم ترین شرایط دریافت تعهد محضری ، این است که متعهد ( شخصی که در برابر دیگری ، تعهد به انجام یا خودداری از انجام کاری می کند ) ، به صورت دقیق ، تعیین شده و این فرد ، می بایست با مراجعه به دفتر خانه ، ذیل تعهدنامه محضری را امضا کند . علاوه بر متعهد ، متعهد له ( شخصی که دیگری ، در قبال او متعهد به انجام یا خودداری از انجام کاری شده است ) نیز باید تعیین شده ، ولی نیازی به امضای تعهدنامه محضری توسط وی نیست .

یکی دیگر از شرایط دریافت تعهد محضری این است که موضوع تعهد نیز ، می بایست به صورت کامل و دقیق ، در تعهدنامه قید شده و در صورتی هم که این تعهد ، منوط به حصول شرایط خاص و یا زمان ویژه ای است ، این موضوع نیز ، به صورت کامل ، در متن تعهدنامه محضری ، ذکر شده و به امضای طرفین برسد . لازم به ذکر است که مشخص نبودن موضوع تعهد ، سبب ایجاد خلل در اعتبار تعهد محضری خواهد شد .

مدارک لازم برای تعهد محضری

در قسمت قبل ، شرایط دریافت تعهد محضری را مورد بررسی قرار داده و گفتیم که متعهد ، متعهد له و موضوع تعهد ، می بایست به صورت کامل ، در متن تعهد نامه ، قید شوند . اما سوالی که در ارتباط با تعهد نامه های محضری مطرح می شود ، این است که برای ارائه تعهدات محضری ، نیاز به ارائه چه مدارکی است ؟ در واقع ، به دلیل اهمیت توان اجرایی و اثباتی سند رسمی ، لازم است تا این سند ، من جمله تعهد محضری ، به نحو صحیح و با ارائه مدارک لازم، تنظیم شود . لذا ، در این قسمت ، قصد داریم مدارک لازم برای تعهد محضری را شرح دهیم .

یکی از اساسی ترین و مهم ترین مدارک لازم برای تعهد محضری ، مدارک هویتی متعهد و متعهد له است . به دلیل اینکه در تعهد محضری ، باید مشخصات کامل آنها ، از قبیل نام و نام خانوادگی ، شماره شناسنامه ، شماره ملی و محل صدور آن ، درج شده تا از بروز اشتباه در خصوص طرفین تعهد ، جلوگیری شود .

از دیگر مدارکی که برای تعهد محضری نیاز است ، می توان به مدارک اختصاصی مورد نیاز برای برخی از تعهدات محضری خاص اشاره نمود . به عنوان مثال ، در تعهد محضری دانشجویی که برای استفاده از خدمات صندوق رفاه دانشجویان ، توسط کارمندان رسمی داده می شود ، ممکن است مدارکی همچون گواهی کسر از حقوق ، مورد نیاز باشد .

هزینه تعهد محضری

در قسمت های قبل ، شرایط دریافت و مدارک لازم برای تعهد محضری را مورد بررسی قرار داده و گفتیم که متعهد ، با مراجعه به دفتر اسناد رسمی و ارائه برخی مدارک ، اقدام به ارائه تعهد به نفع دیگری می نماید که البته ، این تعهد محضری ، با تعهدنامه عدم تکرار تخلف ، فرق دارد . اما تنظیم چنین تعهدنامه هایی نیز ، نیازمند پرداخت هزینه هستند . لذا در این قسمت ، قصد داریم هزینه تعهد محضری را نیز ، بررسی کنیم .

در خصوص هزینه تعهد محضری ، باید به این نکته اشاره کرد که تعرفه و هزینه تعهدات محضری ، به موجب بخشنامه ای که توسط قوه قضاییه به تصویب می رسد ، تعیین می شود که در خصوص برخی از انواع تعهدنامه های محضری ، ممکن است تفاوت هایی وجود داشته باشد . بر اساس بخشنامه تعرفه حق التحریر دفاتر اسناد رسمی ، در کنار مواردی همچون هزینه رضایت نامه محضری ، هزینه تعهدات محضری به شرح زیر تعیین شده :

هزینه تعهد محضری ، در حالتی که تعهد محضری برای ضمانت امور خاصی داده شده است و همچنین ، تعهد محضری برای استخدام ، مبلغ 80 هزار تومان می باشد . علاوه بر این ، هزینه تعهد محضری جهت ضمانت دانشجویی ، معادل 20 هزار تومان است و کپی برابر با اصل نمودن تعهدات محضری نیز ، به ازای هر برگ ، مبلغ 15 هزار تومان هزینه خواهد داشت .

اعتبار تعهد نامه محضری

همانطور که اشاره شد ، تعهد نامه هایی که در محضر ، تنظیم و به ثبت می رسند ، به دلیل اینکه در دفتر اسناد رسمی و توسط مامور دارای صلاحیت به ثبت رسیده اند ، نوعی سند رسمی محسوب می شوند که دارای اعتبار سند رسمی خواهند بود . در همین ارتباط ، ممکن است این سوال مطرح شود که اعتبار تعهدنامه محضری چقدر است و به عبارت دیگر ، اگر تعهد نامه ای به جای تنظیم به صورت شفاهی یا دستنویس ، در محضر به ثبت برسد ، چه اعتباری می توان برای آن متصور بود ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بر اساس قانون ، در صورتی که یک تعهد ، با رعایت کلیه قوانین ، در دفترخانه های اسناد رسمی یا در محضر ، به ثبت برسد ، به منزله آن است که سند مزبور ، دارای اعتبار یک سند رسمی اصیل و واقعی است و متعهد ، نمی تواند از زیر بار تعهدات مذکور در آن ، خودداری کند . در غیر این صورت ، از آن جهت که سند رسمی و لازم الاجرا محسوب می شود ، متعهد له ، می تواند دادخواست الزام به انجام تعهد را از طریق دادگاه ، پیگیری کند .

یکی از مسائل مهمی که در خصوص اعتبار تعهد نامه های محضری وجود دارد ، این است که بر خلاف اسناد عادی ، نسبت به اسناد رسمی یا محضری ، نمی توان ادعای انکار یا تردید نموده و برای ساقط کردن تعهدات مندرج در تعهد نامه محضری ، الزاما باید جعل شدن آن سند را در دادگاه صالح ، به اثبات رسانید که این امر ، تا حدود زیادی دشوار می باشد . بنابراین ، در حالت عادی ، اعتبار این اسناد ، به قوت خود باقی است .