ساعدنیوز
ساعدنیوز

شرایط کلاهبرداری در معاملات چگونه است؟! + آشنایی با مفهوم حقوقی تدلیس

  پنجشنبه، 07 دی 1402   زمان مطالعه 7 دقیقه
شرایط کلاهبرداری در معاملات چگونه است؟! + آشنایی با مفهوم حقوقی تدلیس
اصولا پیش از معامله طرفین درباره هرانچه که لازم است ، صحبت میکنند و باهم بر سر جزئیات توافق می‌کنند، اما در این بین یکی از طرفیت صادق نبوده و به معنای دقیق باعث فریب دیگری می‌شود و عمل کلاهبرداری روی می‌دهد. در اصطلاح حقوقی به این عمل، تدلیس در معامله می‌گویند.برای دانستن هرچه بهتر و دقیقتر در این باره با ساعدنیوز همراه باشید.

غالبا اشخاص پیش از انجام معامله، در رابطه با جزئیات و شرایط موضوع مورد معامله صحبت نموده و کیفیات و ویژگی های آن را بیان می نمایند. در این میان، ممکن است که یکی از طرفین معامله، مجموعه اعمال فریبنده و نیرنگ‌ آمیزی را انجام دهد تا به هر نحو، معامله صورت گیرد.

در چنین مواقعی، قانون گذار به حمایت از فرد فریب خورده پرداخته و این حق را برای وی در نظر گرفته است که با استفاده از خیار تدلیس، معامله را به صورت یک جانبه، بر هم بزند یا این که به تنظیم دادخواست و شکوائیه اقدام نماید. از آن جایی که اکثر افراد ممکن است در حین معاملات با چنین اعمالی مواجه شوند، اطلاع از جزئیات تدلیس در معامله امری ضروری قلمداد می گردد.

تدلیس در معامله، بنابر تعریف قانون مدنی، به معنای انجام عملیاتی است که موجب فریب طرف معامله شود. تدلیس، تنها در موضوعات حقوقی حاکم نبوده، بلکه افراد می توانند با تکمیل نمونه شکواییه کیفری، به طرح شکایت از عملیات فریبکارانه، نظیر کلاهبرداری، بپردازند. امکان دفاع در برابر ادعای طرف دعوا، از طریق تنظیم لایحه دفاعیه امکان پذیر است.

تدلیس در معامله چیست؟


خیار یا خیار فسخ معامله، در اصطلاح حقوقی به معنای حق برهم‌ زدن یک‌ جانبه قرارداد می‌باشد. مطابق با ماده 396 قانون مدنی، ده نوع خیار، در قانون برای طرفین معامله پیش بینی شده است که برخی از آنان اختصاص به فروشنده، برخی اختصاص به خریدار و تعدادی از آن ها نیز میان، فروشنده و خریدار مشترک می‌باشد که از جمله آن می توان به خیار تدلیس در معامله اشاره نمود.

در پاسخ به این پرسش که تدلیس در معامله چیست؛ می بایست به ماده 438 قانون مدنی مراجعه نمود. مطابق با این ماده: «تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود.» به طور مثال، چنانچه فروشنده وسیله ای برقی را ساخت کشور ژاپن معرفی کند، درصورتی که آن وسیله ساخت کشور چین باشد یا تابلوی نقاشی هنرمندی را به هنرمند دیگر نسبت دهد، مرتکب تدلیس در معامله شده است.

بنابراین، در مواردی که، بین دو نفر معامله ای صورت گیرد که در طی آن، هر یک از خریدار یا فروشنده، صفتی را با فریب به جنس خود نسبت بدهد که آن مال، دارای ویژگی های گفته شده نباشد یا فاقد صفات ذکر شده باشد و طرف مقابل با توجه به داشتن همان صفات، جنس را خریداری نماید، تدلیس در معامله نموده است.

شرایط تحقق تدلیس در معامله


بنابر ماده 438 قانون مدنی، تدلیس به مجموعه عملیاتی گفته می‌شود که موجب فریب طرف معامله شود. در چنین مواقعی، برای طرف فریب خورده، حق فسخ معامله ایجاد می‌شود. با این حال، برای این که تدلیس در معامله محقق شود، می‌بایست شرایطی وجود داشته باشد که از آن با عنوان شرایط تحقق تدلیس در معامله یاد شود.

برای تحقیق تدلیس در معامله، وجود و احراز دو شرط ضروری می باشد که شامل انجام عملیات و هم چنین فریب دادن طرف دیگر می شود. این دو شرط می بایست به صورت توامان با یکدیگر وجود داشته باشند تا عنوان تدلیس صدق نماید و وجود هر یک بدون دیگری باعث تحقق تدلیس نمی گردد. علاوه بر این، عملیات فریب دادن باید قبل از عقد قرارداد اتفاق افتاده باشد، بنابراین، چنانچه این اتفاقات بعد از عقد رخ دهد، تدلیسی در معامله رخ نداده است.

به عقیده بسیاری از حقوقدانان، برای تحقق تدلیس، سوء‌ نیت و به عبارت دیگر، عمد و قصد فریب لازم است و توصیف غیرواقعی کالا به اشتباه، تدلیس در معامله محسوب نمی شود. به موجب ماده 439 قانون مدنی، اگر فروشنده تدلیس نموده باشد، مشتری حق فسخ بیع را خواهد داشت و همچنین است بایع نسبت به ثمن شخصی در صورت تدلیس مشتری.

از دیگر شرایط تحقق تدلیس در معامله است که یک وصفی به موضوع مورد معامله نسبت داده شده باشد که در آن وجود ندارد؛ یا این که عیوب آن پنهان گردد. بنابراین، چنانچه عیب بدون پنهان کاری و آشکارا در مورد معامله وجود داشته باشد و فروشنده نیز تلاشی برای پنهان کردن آن نداشته باشد، اختیار فسخ معامله بر حسب تدلیس، برای فروشنده به وجود نخواهد آمد.

تدلیس در معامله در قانون مدنی


قانون مدنی، به منظور حمایت از شخص فریب خورده (اعم از خریدار و فروشنده) برآمده و موادی از قانون مدنی را به بیان احکام، شرایط و موارد خیار تدلیس در معامله اختصاص داده است. تدلیس در معامله در قانون مدنی، شامل مواد 396، 438 تا 440 و هم چنین، ماده 764 می‌گردد.

در ماده 396 قانون گذار، کلیه خیارات موجود در قانون مدنی را ذکر نموده که خیار تدلیس، یکی از موارد آن می باشد. متن ماده در این خصوص بیان می دارد: «خیارات از قرار ذیل اند: خیار مجلس، خیار حیوان، خیار شرط، خیار تاخیر ثمن، خیار رویت و تخلف وصف، خیار غبن، خیار عیب، خیار تدلیس، خیار تبعض صفقه و خیار تخلف شرط.»

ماده 438 تا 440 قانون مدنی به بیان تعریف، فوری بودن خیار تدلیس و برخورداری فروشنده و خریدار (هر دو)، از این خیار پرداخته است. بنابراین، نمی توان خیار تدلیس در معامله را مختص خریدار یا فروشنده دانست، بلکه هر طرف که مورد تدلیس واقع شود، می تواند از این خیار استفاده نماید. ماده 764 این قانون نیز به مسئله تدلیس در معاملات صلح پرداخته است که بر طبق آن، تدلیس در صلح نیز موجب خیار فسخ است.

بررسی اثار و نتایج تدلیس در معامله

نمونه دادخواست تدلیس در معامله


همانطور که پیش تر بیان گردید، در صورتی که یکی از طرفین معامله، به‌ منظور گمراه ساختن طرف دیگر، اقداماتی را انجام دهد که موجب فریب و نیرنگ طرف دیگر، به انجام معامله شود، به گونه ای که اگر از موارد کتمان و پنهان شده آگاه بود، معامله را صورت نمی داد، برای وی حق فسخ معامله به وجود خواهد آمد.

برای اعمال حق فسخ، شخص فریب خورده می تواند در صورت وجود شرایط اعمال این حق، قصد خود را مبنی بر فسخ معامله از طریق ارسال اظهارنامه قضایی به طرف دیگر اعلام نماید. در صورت بروز اختلاف در وقوع فسخ، متقاضی می بایست اثبات و تایید فسخ معامله به موجب تدلیس را از دادگاه درخواست نماید. در قسمت زیر، یک نمونه دادخواست تدلیس در معامله ارائه گردیده است.

نمونه  دادخواست تدلیس در امر ازدواج

وجه به این نکته ضروری است که علی رغم وجود شباهت های بسیار در نمونه دادخواست های تدلیس در معامله، مثل بیان مشخصات خواهان، خوانده، تعیین خواسته و ...، هر فرد می بایست با توجه به شرایط و اوضاع حاکم بر معامله خود، نمونه دادخواست جداگانه تنظیم نموده و صرفا بر اساس نمونه های اینترنتی دادخواست خود را تنظیم ننماید.

نمونه شکواییه تدلیس در معامله


تدلیس در معامله را می توان از جنبه های کیفری نیز بررسی نمود. به موجب ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری، هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکت ها یا تجارت خانه ها یا کارخانه ها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیر واقع امیدوار نماید و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد و یا امثال آن ها را تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب می شود.

قانونگذار به منظور حمایت از زیان دیدگان، کلاهبرداری را جرم انگاری نموده و برای آن مجازات تعیین کرده است. به موجب ماده 1 همین قانون، فرد فریب دهنده، علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از یک تا 7 سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده، محکوم می شود. افراد به منظور شکایت از جرم کلاهبرداری که به نوعی تدلیس و فریب در معامله است، می بایست با استفاده از نمونه شکواییه تدلیس در معامله به شکایت از این جرم بپردازند که یک نمونه آن در قسمت زیر ارائه داده شده است.

افراد به منظور تنظیم شکوائیه می بایست به اطلاعاتی نظیر نام شاکی، نام پدر و آدرس و نشانی او، نام مشتکی عنه و نشانی او، تاریخ وقوع جرم، محل وقوع جرم، موضوع شکایت، دلایل و مستندات، شرح شکایت و .... دسترسی داشته باشد. در حال حاضر افراد می توانند از طریق مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و داشتن حساب کاربری ثنا، شکایت خود را ثبت نمایند.

نمونه لایحه دفاعیه تدلیس در معامله


در قسمت های گذشته، در خصوص نحوه تنظیم دادخواست و شکواییه تدلیس در معامله صحبت نموده و بیان کردیم در حال حاضر افراد می توانند از طریق مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دادخواست و شکایت خود را به ثبت رسانند. در این بخش از مقاله، قصد داریم تا به ارائه یک نمونه لایحه دفاعیه تدلیس در معامله بپردازیم.

لایحه دفاعیه یا لایحه قضایی تدلیس در معامله، نامه حقوقی مکتوبی است که توسط طرفین دعوا اعم از خواهان یا خوانده یا شاکی یا مشتکی عنه در پاسخ به ادعای افراد و در جهت دفاع از حقوق خود به مرجع قضایی تقدیم می گردد. به منظور آشنایی علاقمندان با محتوا و مندرجات لایحه دفاعیه، در قسمت زیر امکان دانلود یک نمونه لایحه دفاعیه تدلیس در معامله، ارائه گردیده است.

نمونه لایحه دفاعیه تدلیس در معامله


  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
ساغر عزیزی بازیگر نقش فرح پهلوی: فحش‌هایی در اینستاگرام به من می‌دهند که برای آنها خیلی گریه کردم من فرح دیبا نیستم با سیاست هم کاری ندارم (275 نظر) رهبر معظم انقلاب پاسخ می‌دهند؛ حکم شرعی رقص زنان در برابر مردان در مجالس عروسی روستایی (246 نظر) امیر نوری و حاشیه‌های پستش راجع به مهاجرتش به اسرائیل: من از رژیم‌صهیونیستی پیشنهاد دریافت کردم اطلاعات زیادی دارم؛ ما رفتیم بای بای+عکس (214 نظر) توئیت داریوش ارجمند خطاب به رهبر معظم انقلاب با دیالوگی از نقش مالک اشتر: ای کاش قادر بودم، علی را به روزگاری ببرم که مردمش قدر همچون او را می دانستند+عکس (167 نظر) نگاهی به میز صبحانه مفصل و رنگارنگ خانه رضا گلزار با هنر چیدمان آیسان خانوم / تزئین زیبای بشقاب با انار وحشی و آووکادو+عکس (113 نظر) دانش‌آموزی که رهبر شد؛ نگاهی به چهره مهربان رهبر معظم انقلاب در کلاس ششم ابتدایی+عکس (91 نظر) نصرالله رادش: سیگار می‌کشم تا زشتی‌هایم دیده شود! دوست دارم همه بدانند علاوه بر قیافه ام من این زشتی ها را دارم! +فیلم (86 نظر) محمدرضا گلزار: می‌دانم خواننده خوبی نیستم؛ به فرض که صدایم خوب نیست چرا اینقدر دغدغه فکریتان شده است؟! (77 نظر) آخرین جشن تولد ساده آیت الله هاشمی رفسنجانی با حضور همسرشان در طبقه دوم خانه/ مبلمان راحتی بدون زرق و برق، کیک شکلاتی و زیر میزی هنری زیبا+عکس (66 نظر) جشن تولد مجلل الهام حمیدی توسط همسرش +عکس/تزئین زیبای کیک با مروارید طلایی رنگ 👌 (44 نظر) خلاقیت هوشمندانه مادر باهوش برای زودتر خشک شدن فرش خیس حماسه آفرید/ وقتی عزرائیل خیلی هواتو داره+عکس🤣 (43 نظر) نفیسه روشن: 4 سال هست از هم جدا شدیم از طرف همه کسانی که در موردت بد حرف زدن ازت عذر میخوام تو با شعورترین مرد دنیا بودی، جز تو مردی ندیدم خوشبختیت آرزومه (42 نظر) الهام حمیدی: 2 تا بچه‌هام چون پشت سر هم به دنیا اومدن، کم‌کار شدم؛ همسرم مشوق منه و خیلی دوست داره من کار کنم+ویدیو (41 نظر) (فیلم) مولوی عبدالحمید در جلسه معارفه استاندار جدید سیستان و بلوچستان: ما همه یکی هستیم و با هم هستیم / این فیلم رو به اینترنشنالی‌ها نشون بدید (39 نظر) پست عاشقانه و هالوینی سپیده بزمی پور،همسر شاهرخ استخری، به مناسبت سالگرد ازدواجشون/من عاشق این عاشقی ام، من عاشق توام💞 (36 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
فال قهوه با نشان روز سه شنبه 15 آبان ماه 1403
فال حافظ با تفسیر امروز سه شنبه 15 آبان 1403 + فیلم
فال شمع روزانه امروز سه شنبه 15 مهر 1403
فال روزانه امروز سه شنبه 15 آبان ماه 1403
به وقت استایل پاییزی؛ لباس مناسب پاییز چیست؟ / 5 رنگ مخصوص خوشتیپ ها؛ رنگ قرمز جزو رنگ‌های انرژی زا و پر هیجان است که نشان دهنده عشق و صمیمت است
فال ابجد روزانه سه‌شنبه 15 آبان 1403
دستگیری سارقان 10میلیاردی طلافروشی در تهران
خوشتیپ شو؛ نکات مهم برای ست‌کردن بوت‌های چرم زنانه برای پاییز / انواع بوت‌های چرم زنانه و ایجاد استایل‌های مختلف
معرفی 10 مدل خاص و ترند میز ناهارخوری / راهنمای انتخاب طرح‌های زیبا برای میز ناهارخوری
حکم کمرشکن قضائی عابر بانک تیم پرسپولیس تهران صادر شد/ حبس، رد مال، شلاق و انفصال از خدمت دولتی!
زاکانی فاش کرد: التماس اسرائیل به ایران برای جواب ندادن!
لیست کامل داروهای ممنوعه دوران بارداری / مصرف چه داروهایی در دوران بارداری بی‌خطر است؟
چارپایه به هر چیزی شبیه بود به‌جز برنامه‌ای سرگرم‌کننده! / کمدین بودن کافی نیست
تقدیر رهبر معظم انقلاب از مسعود پزشکیان؛ حضرت آقا از شما راضی هستند و گفتند این روند را ادامه دهید
مهرداد محمدی با استقلال به پایان خط رسید/ خط آتش آبی ها به مهاجم کنیایی مجهز میشود
منتخب روز   
محاکمه دوباره مردی که متهم به تجاوز به 9 زن شد زندانی اعدامی پس از آزادی از زندان در خواب سکته کرد... / پدر و مادر شایان برای رضایت همه زندگی‌شان را فروخته بودند! بازی در نقش پلیس برای گروگانگیری و سرقت های سریالی / خاطره گویی تبهکار سابقه دار در مراسم جشن تولد ‌راز باند مخوف را فاش کرد! دستگیری عامل جنایت در چیتگر پسر 17ساله بدون گواهینامه، جان خود و 4 دوست نوجوانش را در تصادف گرفت صحنه های آخرالزمانی سیل مرگبار در والنسیای اسپانیا با 205 کشته در حال حرکت به سوی کاتالونیا + ویدئو / عکس جزئیات پرونده دختر سارق که هدف او آزادی برادرش از زندان بود / اخاذی به قیمت یک عمر در زندان ماندن با سوادترین روستای ایران کجاست؟ شیائومی 15 معرفی شد/اولین گوشی جهان با اسنپدراگون 8 الیت خانه نورانی معتمدی اصفهان با درهای چوبی ،شیشه های رنگارنگ و دکوراسیون اصیل ایرانی چشمانتان را جلا میدهد جزئیات قتل فجیع مادر و خواهرناتنی توسط دختر تهرانی و نامزدش / جنایتی که در تجریش رخ داد! انتخاب جنین های باهوش تر ممکن میشود!