زن متاهل برای خروج از کشور نیاز به اذن همسر دارد. در کشور ما یک زن متاهل نمی‌تواند بدون اجازه شوهر از کشور خارج گردد، مگر با ارائه دلایل منطقی مانند :
زن متاهل به همراه همسر خود مقیم خارج از کشور باشد.
زن همسر خارجی اختیار کرده و به تابعیت ایرانی خود باقی مانده باشد.
زن در زمان عقد نکاح اجازه خروج از کشور را از مرد در قالب یکی از شروط ضمن عقد دریافت کرده باشد و یا پس از عقد نکاح به صورت سندی جداگانه به صورت یک وکالت بلاعزل دریافت کند.
زنی که برای انجام حج تمتع قصد خروج از کشور را دارد.
زنی که بدون دلایل منطقی از جانب شوهر خود ممنوع الخروج شده و دادستان یا دادگاه محلی به ضرورت خروج وی از کشور پی ببرند
حسب ماده 18 قانون گذرنامه در کشور برای صدور گذرنامه و پاسپورت اجازه همسر لازم است.
ماده 18 قانون گذرنامه برای اشخاص زیر با رعایت شرایط مندرج در این ماده گذرنامه صادر می‌شود :
1-(اصلاحی 1380/3/23) – اشخاصی که کمتر از 18 سال تمام دارند و کسانی که تحت ولایت و یا قیمومیت می‌باشند با اجازه کتبی ولی یا قیم آنان.
2- مشمولین وظیفه عمومی با اجازه کتبی اداره وظیفه عمومی.
3- زنان شوهردار و لو کمتر از 18 سال تمام با موافقت کتبی شوهر و در موارد اضطراری اجازه دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه که مکلف است نظر خود را اعم از قبول درخواست یا رد آن حداکثر ظرف سه روز اعلام دارد کافی است. زنانی که با شوهر خود مقیم خارج هستند و زنانی که شوهر خارجی اختیار کرده و به تابعیت ایرانی باقی مانده‌اند از شرط این بند مستثنی می‌باشند.
مطابق ماده 19 قانون گذرنامه ، کسانی مطابق ماده 18 ، صادر شدن گذرنامه بر حسب اجازه آنان باشد اگر از اجازه خود عدول نمایند، از خروج دارنده گذرنامه جلوگیری و گذرنامه اش تا رفع شدن مانع ضبط قانونی خواهد شد. لذا، طبق همین ماده هر زمان و به هر دلیلی مرد می تواند با رجوع به اداره گذرنامه از اجازه خود عدول کرده و همسر خود را ممنوع الخروج نماید.
طبق قوانین ثبت شده در کشور به دلیل اینکه زن مطلقه در زوجیت کسی نیست می تواند با ارائه گذرنامه از کشور خارج شود بدون اینکه اجازه شوهر یا پدرش را داشته باشد. اما برای تمدید مجدد و دریافت دوباره گذرنامه باید اصل طلاق نامه از همسرش را ارائه دهد. پس زنی که قبلا ازدواج کرده و مطلقه است برای خارج شدن از کشور نیازی به اجازه کسی ندارد.
افراد بالای 18 سال
افرادی که سن آنها کمتر 18 سال است با اجازه ی ولی یا قیم
کسانی تحت ولایت یا قیمومیت هستند و اجازه کتبی ولی یا قیم خود را دارند.
مشمولین خدمت وظیفه عمومی با اجازه کتبی اداره عمومی
بانوانی که کمتر 18 سال دارند و ازدواج کرده اند با اجازه کتبی همسر خود.
بانوانی که شوهر خارجی دارند.
بانوانی که مقیم خارج از کشور هستند.
حسب قانون و طبق ضوابط ثبت شده در کشور ما هر یک از پدر و مادر که حضانت و سرپرستی فرزند مشترک بر عهده اوست نمی تواند بدون رضایت طرف مقابل فرزند مشترکشان را از کشور خارج کند حتی در مواقعی که پدر یا مادر می خواهد از شهری به شهر دیگر سفر کند اختیار این امر را ندارد که فرزند را همراه خود به شهر دیگری ببرد.
نکته مهم و حائز اهمیت این است که در قانون الزام بر این است که اگر حضانت فرزند بر عهده پدر باشد می تواند بدون اجازه مادر برای فرزند گذر نامه اخذ نماید اما مادر در خصوص جلوگیری از خروج فرزندش از کشور اختیار این را دارد که با مراجعه به اداره گذرنامه فرزندش را ممنوع الخروج کرده تا پدر نتواند او را از کشور خارج نماید. اما اگر حضانت فرزند مشترک بر عهده مادر باشد طبق قانون در خصوص فرزندان زیر 18 سال برای خروج از کشور اجازه ولی قهری لازم و واجب است.
مطابق ماده 42 قانون حمایت از خانواده صغیر و مجنون را نمی‌توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد مگر، اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی حق این امر را اجازه دهـد.دادگاه در صـورت موافقت با خـارج کردن صغیـر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی نفع، برای تضمین باز گرداندن صغیر و مجنون تأمین مناسبی اخذ می‌کند.
سن قانونی دختران برای خروج از کشور 18 سال می باشد. در واقع شرایط دریافت پاسپورت برای دختران مجرد بالای 18 سال تفاوتی با سایر افراد ندارد و مدارک لازم هم جهت اخذ پاسپورت همان مدارکی است که برای سایرین در نظر گرفته شده است. دختران بالای 18 سال برای خروج از کشور نیاز به اجازه ولی یا قیم ندارند ولی دختران مجردی که زیر 18 سال سن دارند برای خروج از کشور احتیاج به اجازه ولی قهری یعنی همان پدر و جد پدری دارند.
اصولا زن برای خروج از کشور نیاز به اجازه همسر دارد اما گاها مواردی ضروری و اضطرار بوجود می آید که زنان برای خارج شدن از کشور می توانند از دادستان اجازه بگیرند که تشخیص خروج هم به عهده دادستان خواهد بود که نظر دادستان هم قابل اعتراض نخواهد بود. این قانون درباره زنانی که خارج از کشور سکونت دارند یا همسرشان تابعیت ایرانی ندارد مستثنی است.مواقع ضرورت و اضطراری برای زنان عبارت است از: فوت یکی از اقوام درجه یک، درمان، ملاقات با پدر و مادر و یا سفرهای زیارتی که می توانند از دادگاه اجازه خروج بگیرند.
طبق قانون مصوب بعد از سال 93 با هر بار تمام شدن مهلت پاسپورت نیاز به اجازه مجدد از زوج یا پدر برای تمدید پاسپورت نیست. لذا، با یک بار اجازه ، زن می تواند هر بار پاسپورت خود را تمدید کرده و یا از کشور خارج شود. بنابراین اجازه اولیه از سوی زوج یا پدر کفایت می کند.
اجازه محضری برای بانوان متأهل از سوی همسر
بانوان مقیم خارج در صورتی که شوهر خارجی اختیار نموده باشد نیازی به اجازه محضری همسر ندارند.
بانوانی که همسر آنها فوت نموده، باید اصل گواهی فوت همسر و یا اصل شناسنامه باطل شده همسر خود را ارائه کنند.
بانوان مطلقه می بایست اصل طلاق نامه را ارائه نمایند.
