هرآنچه که باید درباره گواهی کفالت بدانید! 

از آن جهت که اثبات کفالت و سرپرستی ، برای برخورداری از برخی خدمات و حقوق اجتماعی همچون معافیت فرزند پسر از سربازی و یا انجام اموری همچون ثبت نام در طرح ملی مسکن ضروری است ، لازم است این مساله بررسی شود که چگونه می توان گواهی ناظر بر کفالت فرزند یا والدین یا سایر اعضای خانواده را دریافت نمود .

گواهی کفالت ، با عقد کفالت مدنی که به معنای حاضر کردن شخص ثالث می باشد ، تفاوت دارد.

گواهی کفالت چیست؟

یکی از عقودی که در قانون مدنی به آن اشاره شده ، عقد کفالت است که بر اساس آن ، شخصی به عنوان کفیل ، تعهد می کند که شخص ثالثی به عنوان مکفول را ، نزد شخص ثالثی تحت عنوان مکفول له ، حاضر نماید که این موضوع ، کاربردهای فراوانی در امور حقوقی و قضایی دارد.

گواهی کفالت ، به گواهی گفته می شود که نشان دهنده سرپرستی یک فرد توسط دیگری است . نحوه گرفتن گواهی کفالت ، بسته به مورد ، متفاوت بوده و با مراجعه به سازمانهایی همچون نظام وظیفه ، تامین اجتماعی و غیره ، میسر است . اما برای دریافت حکم کفالت یا سرپرستی فرزند خوانده ، باید به دادگاه حقوقی ، دادخواست داد.

با این حال ، از دیگر معانی کفالت ، می توان به انجام امور سرپرستی مربوط به شخص دیگر اشاره نمود و همانگونه که در عرف هم گفته می شود ، گاهی شخصی ، کفیل یا سرپرست دیگری محسوب می شود ؛ چرا که آن فرد ، به دلایل مختلفی همچون صغر سن ، پیری ، بیماری ، ناتوانی ، از کار افتادگی و غیره ، قادر به انجام امور خود نمی باشد . البته ، این مفهوم از کفالت یا همان سرپرستی ، در قانون ، به صورت صریح ، بیان نشده است .

اما در هر حال ، از آن جهت که برای برخورداری از برخی خدمات همچون معافیت از سربازی فرزند پسر ، استفاده از پوشش بیمه تامین اجتماعی برای والدین تحت تکفل و یا حتی انجام امور مربوط به کودکان تحت سرپرستی ، می بایست ابتدا کفالت فرد سرپرست اثبات گردد ، متقاضی ، می بایست گواهی کفالت دریافت دارد .

بنابراین ، در پاسخ به این سوال که گواهی کفالت چیست ، باید گفت که گواهی کفالت ، به گواهی گفته می شود که یک مرجع صلاحیتدار همچون دادگاه ، پس از احراز شرایط سرپرستی متقاضی ، صادر نموده و به موجب آن ، بیان می دارد که یک فرد ، سرپرستی امور فرد دیگری را به عهده داشته و به نوعی ، متکفل امور وی است

شرایط گرفتن گواهی کفالت

گواهی کفالت ، به گواهی گفته می شود که ناظر بر احراز سرپرستی شخصی ، بر دیگری است که این فرد ، می تواند پدر و مادر ، خواهر و برادر یا کودک بی سرپرستی باشد . اما پس از پاسخ به این سوال که گواهی کفالت چیست ، می بایست به این سوال نیز پاسخ دهیم که شرایط گرفتن گواهی کفالت چیست؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که در قانون مدنی و قانون امور حسبی ، جز امور مربوط به قیمومیت و وصایت ، مطلبی در خصوص کفالت ( به مفهوم سرپرستی ) مورد پیش بینی قرار نگرفته است . با این حال ، همانگونه که اشاره شد ، در برخی از امور همچون استفاده از بیمه تامین اجتماعی فرزندان توسط والدین ، معافیت از سربازی فرزند ذکور ، ثبت نام در مسکن ملی و غیره ، گواهی کفالت مورد نیاز است .

به همین دلیل ، شرایط گرفتن گواهی کفالت ، حسب مورد ، متفاوت خواهد بود . به عنوان نمونه ، شرایط کفالت برای معافیت از سربازی فرزند پسر ، این است که سن پدر فرد مشمول ، بالای 75 سال بوده و یا نیازمند مراقبت باشد . برای کفالت از مادر ، مادر باید همسر خود را از دست داده و فرد مشمول ، تنها پسر بالای 18 سال وی باشد . برای کفالت از خواهر ، می بایست وی ازدواج نکرده و پدر نیز ، نداشته باشد که برای اطلاع دقیق تر در این خصوص ، می بایست به قانون نظام وظیفه مراجعه نمود .

همچنین ، از جمله شرایط گرفتن گواهی کفالت برای سرپرستی از کودکان بی سرپرست نیز ، این است که متقاضی ، باید مسلمان بوده ، سابقه کیفری موثر نداشته ، توانایی مالی کافی برای سرپرستی از کودک داشته و نیز ، محجور نباشد . علاوه بر اینها ، متقاضی باید علاوه بر صلاحیت اخلاقی ، به بیماری خاصی نیز دچار نباشد که در نهایت ، سازمان بهزیستی پس از ملاحظه شرایط ، می تواند گواهی کفالت یا سرپرستی کودک را صادر نماید .

در خصوص کسانی هم که قصد دارند فرزند خود را به عنوان کفیل خود معرفی نموده تا بتوانند از بیمه تامین اجتماعی وی استفاده نمایند ، می بایست درخواست کفالت خود را به اداره بیمه تامین اجتماعی ارائه نموده و با داشتن شرایط سنی ( 60 سال برای پدر ، 55 سال برای مادر ، 60 سال برای شوهر ) ، از کار افتادگی و عدم تمکن مالی ، گواهی کفالت وی را دریافت دارند که در ادامه ، نحوه گرفتن آن را نیز شرح خواهیم داد .

نحوه گرفتن گواهی کفالت

پس از پرداختن به اینکه گواهی کفالت چیست و دریافت آن چه شرایطی دارد ، با این سوال مواجه هستیم که نحوه گرفتن گواهی کفالت چگونه است و به عبارت دیگر ، متقاضیانی که شرایط کفالت یا سرپرستی را دارند ، به چه صورت می توانند اقدام به گرفتن گواهی آن نمایند ؟

در پاسخ به این سوال نیز ، باید گفت که نحوه دریافت گواهی کفالت ، بسته به مورد ، ممکن است متفاوت باشد . با این توضیح که صدور گواهی کفالت فرزند پسر از اعضای خانواده اش ، بر اساس شرایط قانونی ، از طریق سازمان نظام وظیفه قابل انجام است و این سازمان ، پس از احراز شرایط متقاضی ، می تواند گواهی کفالت را صادر نماید .

همچنین ، گرفتن گواهی کفالت پدر و مادر برای تحت پوشش بیمه قرار دادن آنها ، از طریق سازمان تامین اجتماعی انجام می گیرد و سازمان ، با ملاحظه درخواست متقاضی و احراز شرایط کفالت مذکور در قانون تامین اجتماعی ، می تواند آنها را تحت کفالت فرزند قرار داده و برای آنها ، گواهی کفالت صادر نماید . صدور گواهی کفالت برای سرپرستی از کودکان بی سرپرست نیز ، به این صورت است که سازمان بهزیستی با ملاحظه شرایط متقاضی ، اقدام به صدور آن می نماید .

گواهی کفالت از کجا بگیرم

همانطور که اشاره شد ، صدور سند و مدرک دال بر کفالت فردی از دیگری ، بسته به قوانین مربوط به آن حوزه ، توسط مرجع مربوطه ، صورت خواهد گرفت که با استناد به آن ، می توان از خدمات قانونی نیز ، بهره مند شد ، مثل کفالت از والدین برای دریافت کارت معافیت از سربازی که توسط سازمان نظام وظیفه انجام می شود .

اما علاوه بر مورد مذکور ، ممکن است که باز هم افرادی بخواهند اقدام به گرفتن گواهی کفالت از طریق مراجع قانونی نمایند که به موجب آن ، گواهی می شود که فردی متکفل امور دیگری است که این گواهی ، قابلیت ارائه به نهادهای مختلفی را نیز ، خواهد داشت .

در این صورت ، به نظر می رسد که دایره سرپرستی دادگستری ، صلاحیت صدور گواهی کفالت را خواهد داشت که به منظور گرفتن گواهی کفالت ، متقاضی می بایست یک نمونه دادخواست تهیه نموده و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ، آن را به ثبت رساند . در این صورت ، دادگاه حقوقی ، پس از بررسی موضوع ، حسب مورد خواهد توانست کفالت فردی از دیگری را گواهی نماید .

با این وجود ، باید توجه داشت که رویه قضایی دادگاه ها برای صدور گواهی کفالت برای متقاضیان ، ممکن است متفاوت باشد ؛ به این صورت که بعضا دادگاه ها ، امور مربوط به صدور گواهی کفالت از افرادی همچون پدر و مادر یا خواهر و برادران را در صلاحیت خود ندانسته و دعوی متقاضی را رد می کنند ؛ چرا که صدور این گواهی را از جمله دعاوی ترافعی محسوب نمی کنند تا مکلف به صدور رای در خصوص آن باشند .

لکن در خصوص فرزند خواندگی ، موضوع متفاوت بوده و دادگاه ، پس از احراز شرایط لازم برای سرپرستی یا کفالت از فرزند خوانده ، حسب مورد ، حکم یا گواهی صادر نموده و با صدور آن ، می توان به سازمان ثبت احوال مراجعه و مفاد مزبور را در شناسنامه نیز ، درج کرد .

گواهی کفالت سرپرستی

سرپرستی از دیگران بر اساس مواد قانون مدنی ، می تواند به صورت ولایت قهری ، وصایت ، قیمومت و امانت باشد که هر کدام از آنها ، ضوابط خاص خود را داشته و متقاضی ، با درخواست هر یک از آنها ، می تواند به دادگاه های حقوقی دادخواست داده و حسب مورد ، حکم حضانت ، قیم نامه و غیره ، دریافت نماید .

اما همانطور که اشاره شد ، در قانون مدنی و امور حسبی ، مطلبی در خصوص سرپرستی از افراد دیگر همچون خواهر و برادر یا والدین ، بیان نشده است . لکن گاهی ، فردی ، به دلیل شرایط خاصی ، همچون بیماری یا از کارافتادگی دیگران از جمله خواهر و برادران خود ، قصد دارد کفالت یا سرپرستی از ایشان را به عهده گرفته و امور قانونی مربوط به آنها را انجام دهد که می بایست مطابق مطالب پیش گفته ، اقدام به انجام تشریفات اداری آن نماید .

با این حال ، کفالت یا سرپرستی از کودکان ، به موجب قوانین همچون قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست ، مشخص شده است که به موجب آن ، خانواده هایی که قصد دارند کودکانی را به سرپرستی قبول کنند ، می بایست با دارا بودن شرایط لازم ، تقاضای خود را از طریق سازمان بهزیستی ، پیگیری نمایند .

در اینگونه موارد ، صدور گواهی کفالت سرپرستی از کودکان ، می بایست از طریق دادگاه ها و مراجع قانونی صورت گیرد که به این منظور ، متقاضی می تواند با تهیه مدارک لازم ، به دادگاه ، درخواست رسیدگی و صدور گواهی کفالت را تقدیم نماید و پس از احراز شرایط لازم ، دادگاه ، حکم سرپرستی یا کفالت موقت یا دائم ، صادر می نماید .

گواهی کفالت برای مسکن ملی

گواهی کفالت ، بسته به مورد ، برای امور مختلفی همچون انجام امور قانونی مربوط به شخص تحت سرپرستی ، مورد استفاده قرار می گیرد . گاهی نیز ، صدور گواهی کفالت توسط مراجع قانونی ، سبب می شود که شخص کفیل یا سرپرست ، از خدماتی همچون معافیت از خدمت سربازی ، استفاده نماید .

یکی از اموری که دریافت گواهی کفالت برای آن ، مورد پیش بینی قرار گرفته ، ثبت نام در طرح مسکن ملی می باشد که بر اساس آن ، متقاضیان ، برای ثبت نام در این طرح ، می بایست اسناد و مدارکی را تهیه و به صورت الکترونیکی ، در سامانه نهضت مسکن بارگذاری و پس از تایید شرایط و دریافت پیامک ، به صورت حضوری ، به شعب بنیاد مسکن شهر محل تقاضا ، ارائه نمایند .

به همین منظور ، علاوه بر اصل کارت ملی متقاضی و افراد تحت تکفل ، در صورتی که متقاضی سرپرستی و کفالت فرد یا افرادی را بر عهده داشته باشد ، فایل اسکن شده از اصل گواهی کفالت یا سرپرستی نیز می بایست تهیه و به همراه سایر مدارک همچون گواهی سابقه سکونت و غیره ، تحویل داده شود که در قسمت های قبل ، نحوه گرفتن این گواهی در شرایط مختلف ، توضیح داده شد.

نمونه گواهی کفالت

یکی از موارد مهم صدور گواهی کفالت یا سرپرستی ، ناظر بر حالتی است که شخصی ، با داشتن شرایط قانونی ، به عنوان سرپرستی فرد صغیر ، تعیین می شود . در این حالت ، دادگاه ، اقدام به صدور حکم سرپرستی یا فرزند خواندگی می کند تا به استناد آن ، متقاضی ، به عنوان سرپرست فرزند ، شناخته شده و بتواند از مزایای قانونی که در قانون برای فرزندان مقرر شده ، برخوردار شود .

به همین مناسبت ، در ادامه این قسمت ، قصد داریم یک نمونه گواهی کفالت را در اختیار قرار دهیم.