به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، جفت، رابط بین بند ناف و بدن مادر باردار در ناحیه دیواره رحم است. مواد غذایی و اکسیژن از بدن مادر و از طریق دیواره داخلی رحم وارد جفت شده و از جفت هم به وسیله بند ناف وارد بدن جنین می شود. همینطور مواد زائد و دفعی بدن جنین هم از طریق بند ناف به جفت و از طریق جفت هم به بدن مادر منتقل شده و دفع می شود.
جفت را به دو بخش یا سطح مادری و جنینی تقسیم بندی می کنند. بخش مادری جفت، آن سطحی از جفت است که به دیواره داخلی رحم می چسبد و بخش جنینی جفت آن سطحی از جفت است که به بند ناف متصل می گردد. مواد غذایی و اکسیژن از بدن مادر و از طریق خون مادر وارد بخش مادری جفت می شود و از بخش جنینی جفت وارد بند ناف شده و از آن جا هم به جنین منتقل می شود.
مواد زائد تولید شده در بدن جنین هم از طریق بند ناف وارد بخش جنینی جفت شده و از بخش مادری جفت وارد خون مادر می شود تا از بدن مادر دفع شود. جفت در واقع رابط بین خون مادر و خون جنین بوده و مواد سالم و زائد را بین دو خون مادر و جنین رد و بدل می کند اما در عین حال مانع ارتباط مستقیم خون مادر با خون جنین و مخلوط شدن آن دو با یکدیگر می شود.
جفت، رابط بین مادر و جنین و وسیله ای جهت ارتباط مادی مادر با جنین است. وزن جفت در زمان زایمان و در حوالی هفته چهلم بارداری در حدود نیم کیلوگرم (500 گرم) است.
جفت سر راهی چیست؟
جفت سر راهی شایع ترین علت خونریزی بدون درد در مراحل انتهایی حاملگی (بعد از هفته 20 بارداری) است. جفت عضو موقتی است که به مادر و جنین متصل است و اکسیژن و مواد مغذی را از مادر به جنین منتقل می کند. جفت به صورت دیسک شکل است و اندازه کامل آن حدود 7 اینچ قطر دارد. جفت به دیواره رحم متصل است. جفت سرراهی عارضه ای است که از اتصال جفت به نزدیکی دهانه رحم ایجاد می شود.
از آنجا که جفت پر از رگ های خونی است، اگر در نزدیکی خروجی رحم قرار گیرد، هنگامی که دهانه رحم کشیده می شود خونریزی رخ می دهد.
عوامل خطرزا
شرایطی که مادر را معرض خطر جفت سر راهی قرار می دهد، عبارتند از:
سن بالای بارداری: جفت سر راهی در مادران بالای 30 سال نسبت به خانمهای زیر 20 سال 3 برابر بیشتر است.
بارداری دوم به بعد: این عارضه در مادرانی که حداقل یک بارداری را پشت سر گذاشته اند، بیشتر است.
بارداری دو یا چند قلویی: در بارداری دوقلویی یا چند قلویی، خطر ابتلا به جفت سر راهی افزایش می یابد.
ناهنجاری های رحمی: مادرانی که شکل رحم در آنها ناهنجار است یا به دلایلی مانند سزارین یا کورتاژ، جراحت یا اثراتی روی دیواره رحم آنها باقیمانده است، بیشتر در معرض خطر جفت سر راهی هستند.
استعمال دخانیات: سیگار کشیدن در بارداری عامل تعداد زیادی از اختلالات بارداری از جمله جفت سر راهی است.
علائم جفت سر راهی و تشخیص آن
جفت سر راهی معمولاً بر اساس علائم تشخیص داده نمی شود بلکه در سونوگرافی های معمول سه ماهه دوم بارداری قابل تشخیص است. همانطور که پیشتر گفتیم جفت سر راهی تا سه ماهه دوم بارداری خیلی نگران کننده نیست و خود بخود برطرف خواهد شد. اما گاهی این اختلال در سه ماهه سوم بارداری و یا کمی زودتر، با علائم زیر نمایان می شود:
خونریزی: شکل متغیر رحم در سه ماهه سوم بارداری ممکن است اتصال بین رحم و جفتی که پایین آمده را سست کند و موجب خونریزی شود. جفت سر راهی عامل اصلی خونریزی غیرطبیعی در سه ماهه سوم بارداری محسوب می شود. بسیاری از مادرانی که این شرایط را دارند، خونریزی به رنگ قرمز کمرنگ را بعد از هفته 20 بارداری تجربه می کنند. در شرایط عادی این حالت بین هفته 34 تا 38 بارداری مشاهده می شود. خونریزی ناشی از جفت سرراهی، با لکه بینی واژینال که اغلب در بارداری طبیعی است، تفاوت دارد.
گرفتگی عضلات: با وجود اینکه احساس درد در بارداری خیلی رایج نیست، اما برخی مادران آن را تجربه می کنند.
وضعیت بریچ: در صورت تشکیل جفت سر راهی، احتمال قرارگیری جنین در وضعیت بریچ افزایش می یابد. زیرا در بارداری های طبیعی، راحت ترین وضعیت برای جنین در سه ماهه سوم، سر پایین است چون در این حالت فضای بیشتری وجود دارد. اما در شرایط جفت سرراهی این فضا اشغال شده و جنین در وضعیت بریچ قرار می گیرد یا در آن وضعیت باقی می ماند.اگر خونریزی داشته باشید چه اتفاقی می افتد؟
بسیاری از موارد خونریزی را باید قبل از وقوع هر آسیبی به مادر یا جنین، درمان کرد. اما در موارد خونریزی شدید، زایمان فوری لازم است. چنانچه پزشک ضرورت زایمان زودرس را تشخیص دهد، آمپول های استروئیدی تجویز می کند تا قبل از انجام سزارین، ریه های جنین سریعاً رشد کرده و کامل شود. همچنین، اگر خونریزی بعد از هفته 36 بارداری اتفاق بیفتد، پزشک متخصص زنان و زایمان سزارین فوری را تجویز خواهد کرد. در موارد خیلی نادر که خونریزی خیلی شدید باشد، انتقال خون انجام می گیرد.
پیشگیری و درمان جفت سر راهی
با وجود آنکه پیشگیری از جفت سر راهی امکان پذیر نیست اما در صورت تشخیص و تداوم آن تا سه ماهه سوم بارداری، برای تضمین سلامت بارداری و زایمان به خصوص در صورت بروز خونریزی، اقدامات احتیاطی زیر لازم است:
استراحت لگنی: استراحت لگنی به معنای توقف هر گونه رابطه جنسی و تمرینات لگنی بوده و استفاده از تامپون و دوش واژینال نیز ممنوع است.
پایش بیشتر جنین: در چنین شرایطی جنین باید با دقت بیشتری تحت مراقبت پزشک قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود ضربان قلب او قوی و حرکت های او منظم است.
مراقبت های بیمارستانی: با وجود آنکه استراحت مطلق برای مادرانی که جفت سر راهی دارند، از نظر علمی تائید شده نیست، اما در مواردی به خصوص اگر خونریزی وجود داشته باشد، برای کنترل سلامت مادر و جنین به طور پیوسته و منظم، بستری بیمارستانی تجویز می شود. در خصوص زایمان زودرس که امری طبیعی در جفت سر راهی است، باید دقت لازم صورت گیرد. در حدود 75 درصد از موارد جفت سر راهی در سه ماهه سوم بارداری، قبل از شروع درد زایمان، سزارین می شوند. اگرچه خانم های دارای جفت سر راهی حاشیه ای می توانند به صورت طبیعی زایمان کنند، اما برای کاش خطر خونریزی شدید و خطرات جانی، تقریباً همه جفت های سر راهی کامل و جزئی سزارین می شوند.
متاسفانه تشخیص جفت سر راهی در سه ماهه سوم بارداری به این معنا است که شما نمی توانید برنامه های مورد نظر خود را برای زایمان اجرا کنید. خونریزی در اثر جفت سر راهی نیز ممکن است شما را بترساند، اما با مراقبت و کنترل منظم علائم و نیز درمان به موقع در صورت وقوع خونریزی، همه چیز به خوبی پیش می رود. فراموش نکنید اکثر مادرانی که در این وضعیت قرار دارند، در نهایت نوزاد سالم خود را در آغوش می گیرند. حال که درمورد جفت مارژینال و پارشیال اطلاعات کاملی را کسب کرده اید می دانید که آنقدرها هم که فکر می کردید جای نگرانی وجود ندارد.
