قذف
در لغت به معنی افكندن و انداختن و در اصطلاح فقهی، متهم ساختن فردی به جرم زنا و لواط است. مرتكب این جرم را قاذف و مجنی علیه را مقذوف می نامند. در خصوص جرم قذف منحصراً انتساب دو جرم زنا و لواط مورد نظر است و به محض عدم اثبات زنا یا لواط، دادگاه مكلف به صدور حکم به محكومیت قاذف به هشتاد ضربه شلاق می باشد و دیگر نیازی به اعلام شكایت مجدد و درخواست مقذوف نیست. اما در سایر جرایم انتسابی مانند مساحقه، بنا به تقاضای مجنی علیه و با نظر حاکم، شخص نسبت دهنده تعزیر می شود. حد قذف بر قاذف از روی لباس وی زده می شود و برهنه نمی گردد. (برداشت از ماده ۱۵۵ قانون مجازات اسلامی)
مقذوف کیست؟
مقذوف کسی است که به او نسبت ناروا داده شده، نه کسی که دشنام شنیده است.
مواد قانونی جرم قذف
جرم قذف با شرایط متعددی در قانون بیان شده است. ماده ۲۴۶ قانون مجازات اسلامی، روشن و بدون ابهام بودن قذف را از شرایط تحقق جرم قذف بیان نموده است. همچنین قذف مادر در ماده ۲۴۷ قانون به این صورت بیان شده است که پدری، رابطه حقیقی شرعی خود با فرزندش را انکار کند یا فردی شخص دیگر را به عدم ارتباط شرعی با پدرش متهم نماید. همچنین نسبت دادن زنا و لواط به بستگان فرد از قبیل پدر، مادر، خواهر، برادر و همسر قذف مربوط شده و در صورتی که مخاطب به سبب این انتساب مورد اذیت قرار گرفته باشد، جرم توهین نیز در نظر گرفته می شود. ماده ۲۵۵ قانون مجازات اسلامی، حد قذف را حق الناس به حساب آورده است که در صورت گذشت مقذوف در هر مرحله، تعقیب و رسیدگی و اعمال مجازات موقوف خواهد شد. البته لازم به ذکر است که گذشت از حد قذف قابل برگشت نیست.
نکات مهم درباره حد قدف
نکته اول این است که انتساب عدم باکرگی پیش از ازدواج به همسر، مصداق جرم توهین است و مجازات آن تا ۷۴ ضربه شلاق یا جزای نقدی می باشد. همچنین در قذف متقابل که دو نفر همدیگر را چه به صورت یکسان و چه به صورت متفاوت قذف می نمایند، هر یک از طرفین به ۳۱ الی ۷۴ ضربه شلاق تعزیری درجه ۶ مجازات می شود.
انواع قذف
برخی از موارد قذف مشمول حد دانسته نشده و برای آن ها تعزیر مقرر شده است. قانون مجازات اسلامی تعزیر را همواره تا ۷۴ ضربه شلاق معین کرده است:
- اگر کسی امری غیر از زنا یا لواط، مانند مساحقه و سایر کارهای حرام را به دیگری نسبت دهد.
- هر دشنامی که باعث اذیت شنونده شود و دلالت بر قذف نکند. مانند اینکه کسی به زنش بگوید تو باکره نبودی. در این مورد آزار رساندن و کنایه زدن موجب تعزیر دانسته شده است. مثل اینکه کسی بگوید: من که زانی نیستم یا مادر من که زانیه نیست تا به کنایه بفهماند که دیگری یا مادر او زناکار است.
- هرگاه فرد بالغ و عاقل شخص نابالغ یا غیر مسلمان را قذف کند.
- اگر پدر یا جد پدری فرزندش را قذف کند.
- اگر قذف کننده بعد از اجرای حد بگوید آنچه گفتم حق بود.
- هرگاه دو نفر همدیگر را قذف کنند.
مواردی که حد قذف جاری نمی گردد
در موارد زیر قذف مشمول حد نیست و برای آن ها تعزیر مقرر شده است که در قانون مجازات اسلامی برابر با ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق است:
- به موجب ماده ۲۶۰ قانون مجازات اسلامی پدر یا جد پدری که فرزند یا نوه خود را قذف کند به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری درجه ۶ محکوم می گردد.
- هرگاه دو نفر یکدیگر را قذف کنند خواه قذف آن ها همانند خواه مختلف باشد مرتکبین به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری محکوم می گردند.
- به موجب تبصره ۱ ماده ۲۵۱ قانون مجازات اسلامی هرگاه قذف شونده نابالغ، مجنون، غیر مسلمان یا غیر معین باشد قذف کننده به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری درجه ۶ محکوم می گردد لکن قذف متظاهر به زنا یا لواط مجازات ندارد.
- به موجب ماده ۲۵۳ قانون مجازات اسلامی هرگاه کسی زنا یا لواطی را که موجب حد نیست، مانند زنا یا لواط در حال اکراه یا عدم بلوغ را به دیگری نسبت دهد به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری درجه ۶ محکوم می گردد.
مواردی که مجازات قذف کننده اعدام خواهد بود
- اگر کسی سه بار مرتکب قذف شود و هر بار برای آن حد بخورد در بار چهارم اعدام خواهد شد.
- به موجب ماده ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی اگر کسی پیامبر اعظم یا هر یک از انبیاء عظام را دشنام دهد یا قذف کند ساب النبی است و به اعدام محکوم می گردد. قذف هر یک از ائمه معصومین و یا حضرت زهرا یا دشنام به ایشان در حکم ساب النبی است.
در موارد زیر حد قذف در هر مرحله از مراحل تعقیب، رسیدگی و اجرا ساقط می شود
- هرگاه مقذوف، قاذف را تصدیق کند.
- هرگاه آنچه به مقذوف نسبت داده شده با شهادت یا علم قاضی اثبات شود.
- هرگاه مقذوف و در صورت فوت وی ورثه او گذشت کنند.
- هرگاه مردی زنش را پس از قذف به زنای پیش از زوجیت یا زمان زوجیت لعان کند.
