خاک ژله ای چیست؟ و چه کاربرد هایی دارد؟ + فواید و معایب آن

خاک ژله ای آب را ذخیره می کند و آن را به مرور در اختیار گیاهان قرار می دهد، بنابراین در صورتی که فرصت کافی برای آبیاری گیاهان ندارید می توانید از این خاک استفاده کنید. کاشت گیاهان آپارتمانی در گلدان های شیشه ای پر شده با خاک ژله ای رنگارنگ منظره ای فوق العاده در آپارتمان شما ایجاد می کند. اما کاربرد این خاک تنها محدود به کاشت گیاهان آپارتمانی نمی شود. برای آشنایی با تمام کاربرد های این خاک، مزایای آن نسبت به خاک معمولی و معایب آن با ما همراه باشید.

خاک ژله ای

خاک ژله ای یا فلاورژل نوعی پلیمر است که می تواند به سرعت مقدار زیادی آب را جذب کند و به مرور آن را برگرداند. این ویژگی منحصر به فرد خاک ژله ای آن را به یک جایگزین مناسب برای خاک تبدیل کرده است. این دانه های ریز و سفت بعد از جذب آب حجمشان بین ۴۰ تا ۸۰ برابر حجم اولیه افزایش می یابد. تنوع رنگ این خاک به آن جذابیت خاصی می دهد، این رنگ ها در مقابل نور خورشید ثابت هستند.

انواع خاک ژله ای

خاک ژله ای همانطور که معرفی شد آب را ذخیره می کند و آن را به مرور در اختیار گیاهان قرار می دهد، بنابراین در صورتی که فرصت کافی برای آبیاری گیاهان ندارید می توانید از این خاک استفاده کنید. این خاک با توجه به شکل و اندازه در دو دسته تقسیم بندی می شود.

• خاک ژله ای پودری: به محض اینکه داخل آب ریخته شود، به سرعت آب را جذب می کند و حجمش در مدت چند ساعت افزایش می یاد.
• خاک ژله ای مکعبی: نسبت به نوع پودری باید زمان بیشتری در آب باقی بماند تا حجمش افزایش یابد و معمولا بعد از ۸ الی ۱۲ ساعت به حداکثر میزان حجمش می رسد.

طرز تهیه و استفاده خاک ژله ای

خاک ژله ای اغز آن دسته خاک های مصنوعی ولی کاربردی است که این خاک را می توانید از گلخانه ها یا گلفروشی ها تهیه و سپس مطابق با روش زیر از آن ها استفاده کنید:

• ابتدا این خاک را در یک ظرف بزرگ بریزید و به ازای هر بسته از این خاک، ۱ لیتر آب به آن اضافه کنید. زمان حجیم شدن این خاک بسته به نوع خاکی که استفاده کرده اید، متفاوت است. همانطور که ذکر شد نوع پودری این خاک سریعتر به حداکثر میزان حجمش می رسد.
• زمانی که این خاک به حجم دلخواه رسید، آن ها را داخل گلدان های کریستالی یا شیشه ای بریزید. در صورتی که بعد از حجیم شدن این خاک همچنان مقداری آب داخل ظرف باقی مانده است، قبل از ریختن خاک ژله ای درون گلدان، آن را داخل آبکش بریزید تا آب اضافی آن خارج شود.
• قبل از قرار دادن گیاه داخل این خاک، خاک اطراف ریشه های آن را بتکانید، ریشه های پوسیده را جدا کنید و ریشه گیاه را کاملا شست و شو دهید، سپس آن را درون خاک ژله ای قرار دهید.
• گلدان شما بسته به نوع گیاه، درجه حرارت و شرایط محیطی هر ۱۵ الی ۳۰ روز یکبار به آبیاری نیاز دارد.

کاربرد خاک ژله ای

خاک گیاهان یکی از مهم ترین فاکتورهای نگهداری و رشد آن ها محسوب می شود. استفاده از خاک های ژله ای فواید گوناگونی دارد. اولین ویژگی این خاک ها این است که رطوبت مورد نیاز گیاهان را برآورده می کنند. از آن جایی که خاک گیاهان به آبیاری مستمر نیاز دارد، این ویژگی اهمیت خود را نشان می دهد علاوه بر آن برخی از کاربرد های منحصر به فرد این خاک عبارتند از:

۱. استفاده در زمان مسافرت

آبیاری گلدان ها یکی از دغدغه هایی است که در زمان مسافرت طولانی مدت با آن روبه رو می شوید. استفاده از خاک ژله ای می تواند این مشکل را برطرف کند. مقدار کمی از این خاک را در آب بریزید تا حجمش افزایش یابد، سپس آن ها را روی سطح خاک گلدان بریزید تا احتمال خشک و پژمرده شدن گل های تان در زمان مسافرت کاهش یابد.

۲. کاشت گیاهان آپارتمانی

برای کاشت گیاهان آپارتمانی که به رطوبت بالایی نیاز دارند، می توانید از خاک ژله ای استفاده کنید. گندمی، نخل مرداب، سانسوریا، دیفن باخیا، سین گینیوم، کاکتوس، لیندا، آگلونما، یوکا، سیکلمه، لیلیوم، شاپسند، پاپیتال، پتوس تنها برخی از گیاهان آپارتمانی هستند که می توانید آن ها را در این خاک بکارید.

۳. استفاده در خاک های شنی

آب به سرعت داخل زمین های شنی فرو می رود، بنابراین دفعات آبیاری در این نوع زمین ها افزایش می یابد و هزینه های گزافی برای کشاورزان به دنبال دارد. اضافه کردن هیدورژل یا سوپر جاذب به اطراف خاک ریشه، دفعات آبیاری را کاهش می دهد و در مناطقی که آبیاری قطره ای به صرفه نیست جایگزین مناسبی برای این روش است.

۴. استفاده در زمان انتقال گیاهان

هنگامی که می خواهید خاک گیاه را عوض کنید ممکن است گیاه شوکه شود. در واقع در زمان جابه جایی گیاه کرک های ریز ریشه به علت خشک شدن یا کنده شدن آسیب می بینند و جذب مواد مغذی و آب دچار اختلال می شود. استفاده از خاک ژله ای در زمان انتقال گیاه این خطر را به حداقل می رساند و از شوکه شدن گیاهان جلوگیری می کند.

۵. کاشت سبزه

کاشت سبزه با خاک ژله ای یکی از پرطرفدارترین روش ها برای کاشت انواع سبزه عید نوروز است. از آنجایی که خاک های ژله ای رنگ های متنوعی دارند، می توانید رنگ آن را متناسب با سفره هفت سین خود انتخاب کنید. برای تهیه سبزه مقداری از این خاک را داخل ظروف شیشه ای یا بلور بریزید و سپس بذر هایی که می خواهید برای سبز کردن سبزه از آن استفاده کنید مانند بذر تربچه، تخم کدو، ارزن، گندم و … را درون ظرف بریزید.

امکان کاشت چه گیاهانی در خاک ژله ای وجود دارد؟

اکثر گیاهان را می توان در خاک ژله ای کاشت. برخی از گیاهان شناخته شده هستند، که بیش تر برای کاشت در این نوع خاک استفاده شده اند و نتیجه مثبتی در رشد آنها حاصل شده است. از جمله این گیاهان می توان به سانسوریا، نخل مرداب، دیفن باخیا، آکلونما، شاهپسند، پاپیتال، پتوس، انواع پیچ، یوکا و ... اشاره کرد. هم چنین می توان بذر سبزه عید را نیز در خاک ژله ای کاشت؛ این کار نگهداری و طول عمر سبزه را افزایش می دهد و به خصوص برای افرادی که در آپارتمان زندگی می کنند، انتخاب هوشمندانه ای می باشد. هم چنین مثل روش های قدیمی درست کردن سبزه، نیازی به خیساندن بذر آنها قبل از کاشت نیست. برای نگهداری از آن تنها لازم است هر روز با اسپری آن را مرطوب نگه دارید. علاوه بر این تا زمانی که بذرها شروع به جوانه زدن کنند، روی آن را با نایلون بپوشانید. از خاک های ژله ای می توان برای کشاورزی نیز استفاده کرد. در مناطقی که سطح خاک شنی است و سرعت نفوذ آب در آن بالاست، استفاده از این نوع خاک می تواند کارایی زیادی داشته باشد. خاک های ژله ای در کشاورزی، باعث کاهش تعداد دفعات آبیاری و هدر رفتن آب می شوند. خاک های ژله ای می توانند در مقیاس کوچک، جایگزین روش آبیاری قطره ای شوند، بنابر این در گلخانه ها کاربرد زیادی می توانند داشته باشند.

نحوه استفاده از خاک ژله ای

بعد از تهیه خاک ژله ای از گلفروشی ها یا گلخانه ها، مقدار مورد نیاز از آن را داخل یک کاسه بزرگ ریخته و به ازای هر بسته از خاک، 1 لیتر آب به آن اضافه کنید. مقدار آب باید به اندازه ای باشد که سطح دانه های ژله ای را کاملا پوشش دهد. چند ساعت صبر کنید تا خاک به حجم دلخواه برسد، سپس آن را داخل گلدان ریخته و گیاه مربوطه را از گلدان قبلی با احتیاط جدا کنید و در گلدان حاوی خاک ژله ای قرار دهید. گلدان جدید را بسته به نوع گیاهی که داخل آن است، میزان درجه حرارت محیط و تبخیر، هر 15 تا 30 روز یک بار آبیاری کنید. فلاور ژل دارای ترکیباتی مانند نیتروژن، فسفات، پتاسیم و عناصر دیگر و هم چنین مواد غذایی موثر برای رشد گیاه می باشد. در صورتی که از فلاور ژل همراه خاک استفاده شود، به دلیل همین مواد غذایی باعث اصلاح خاک می شود و بسته به نوع آن و ترکیب خاک، توسط میکروارگانیسم ها تخریب خواهد شد، بنابر این باعث ایجاد آلودگی های زیست محیطی نمی شود. مزیت فلاور ژل این است که علاوه بر نگه داشتن آب، به دلیل تغییر مداوم حجم آن، میزان هوای داخل خاک افزایش می یابد.

علت ایجاد بوی نامطبوع در گلدان خاک ژله ای

از جمله دلایلی که می تواند باعث ایجاد بوی نامطبوع در گلدان خاک ژله ای شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آبیاری بیش از اندازه گلدان
• قرار گرفتن گلدان در معرض تابش نور مستقیم خورشید
• وارد شدن خاک معمولی و ریشه پوسیده گیاه در گلدان حاوی خاک ژله ای بعد از تعویض گلدان

در این موارد، باید گیاه را از گلدان خارج کرده و ریشه آن را کاملا تمیز کنید. سپس خاک ژله ای را در ظرف بزرگی پر از آب ریخته و منتظر بمانید تا بوی بد از آن گرفته شود. اکنون می توانید از این خاک مجددا استفاده کنید. می توانید چند قطره مایع سفید کننده روی ژل ریخته و بعد از شستشوی کامل آن را داخل آبکش یا صافی ریخته تا آب اضافی آن خارج شود.

فواید خاک ژله ای

1. صرفه جویی در مصرف آب: مهم ترین فایده استفاده از خاک ژله ای صرفه جویی در مصرف آب است. این خاک آب را داخل خود ذخیره می کند، مانع فرورفتن و یا تبخیر آن می شود و تعداد دفعات آبیاری را به مقدار قابل توجهی کاهش می دهد.
2. حفظ کود: زمانی که آب در خاک فرو می رود، مقداری از کود را در خود حل می کند و به داخل خاک فرو می برد، در نتیجه این مواد از دسترس ریشه گیاه خارج می شوند. خاک ژله ای سرعت نفوذ و میزان آبی که در خاک فرو می رود را کاهش می دهد و مانع از هدر رفتن کود ها می شود.
3. جلوگیری از رشد حشرات موذی: آبیاری مداوم گلدان ها شرایط مناسبی برای رشد و ورود حشرات در فضای خانه ایجاد می کند. استفاده از خاک ژله ای میزان آبیاری را کاهش داده و از رشد این حشرات جلوگیری می کند. همچنین آلودگی های ناشی از استفاده از کود های دامی و گیاهی را کاهش می دهد.
4. ماندگاری بالا: این خاک فاسد شدنی نیست و به مدت ۶ الی ۷ سال ماندگاری دارد.
5. دوچندان کردن زیبایی گلخانه: این خاک تنوع رنگ زیادی دارد و استفاده از آن زیبایی گلدان ها را دوچندان می کند.
6. تجزیه پذیر: این خاک تجزیه پذیر است و محیط زیست را آلوده نمی کند. خاک ژله ای مورد استفاده در کشاورزی معمولا بعد از ۴ سال کاملا تجزیه می شود.

معایب و مضرات خاک ژله ای

• خاک های ژله ای منبع آب نیستند و تنها زمان از دست رفتن رطوبت خاک را افزایش می دهند.
• مصرف بیش از اندازه از این خاک، ممکن است منجر به سفت شدن خاک شود و به گیاه آسیب برساند.
• ایجاد بوی نامطبوع یکی دیگر از مشکلات استفاده از خاک ژله ای است. در صورت بروز این مشکل گیاه را از داخل گلدان خارج کنید، خاک را داخل یک ظرف پر از آب بریزید و چند ساعت صبر کنید تا بوی نامطبوع آن از بین برود. سپس ریشه گیاه را کاملا تمیز کنید و آن را مجددا داخل این خاک قرار دهید.

بنابراین استفاده از خاک ژله ای باعث می شود علاوه بر ساقه و برگ گیاهان، ریشه ها هم نمایان شوند و زیبایی گلخانه شما دو چندان شود. خوشبختانه اکثر گیاهان آپارتمانی قابلیت کاشت و نگه داری در این خاک را دارند، البته فراموش نکنید در زمان استفاده از این خاک گیاه به آبیاری کمتری نیاز دارد و آبیاری بیش از حد باعث ایجاد بوی نامطبوع خواهد شد. امیدوارم از محتوای خاک ژله ای نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که گیاه دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش سبک زندگی ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.

همه چیز درباره کود آهن برای گیاهان