به گزارش سرویس مجله خانواده ساعد نیوز،خانه معتمدی خانه‌ای است که از دوران صفویه، زندیه و قاجاریه به جای مانده و اهمیت معماری فراوانی دارد. یکی از زیباترین و هیجان‌انگیز ترین خانههای تاریخی اصفهان است. گنجینه‌ای از هنر و شکوه زندگی ایرانی را در خود جای داده است.
تاریخچه خانه ملاباشی اصفهان
در زمان ناصرالدین شاه قاجار، پسرش ضل‌السلطان را برای اداره اصفهان فرستاد او که از مادری غیر قجری به دنیا آمده بود با وجود اینکه یکی از پسران شاه بود نمی‌توانست به منسب حکومت بنشیدند، همین امر باعث شد نه تنها ظلم ستم‌های زیادی به مردم اصفهان روا کند بلکه به طبیعت این شهر نیز آسیب‌‌های بسیاری رساند به نحوی که با شکارهای بی‌رویه خود چندین گونه‌ی جانوری مانند ببر خزر و مارال را از بین برد.
از آنجایی که جو حاکم بر اصفهان به دلیل کارهای ناشایست او سراسر متشوش و ناامن شده بود، از طرف حاکمیت وقت، ملاباشی که درتفرش زندگی می‌کرد و فردی مورد اعتماد و همچنین از منجمان ناصرالدین شاه بود به اصفهان فرستاده شد تا کمی امنیت و آرامش را به اصفهان بازگرداند. با رفتن او نه تنها اوضاع اصفهان آرام شد بلکه به یکی از ریش سفیدان و افراد مورد اعتما مردم تبدیل شد سپس با خریدن این خانه در شهر اصفهان ساکن شد. این خانه که در بافت تاریخی شهر و در محله پاقلعه قرار داشت از آن نظر که به خانههای دیگری چون خانه ملک التجار و حاج آقا نجفی و که امروزه به خانه مشروطیت تبدیل شده قرار داشت دارای موقعیت مناسبی بود و به محلی برای رفع اختلافات مردم تبدیل شد.
شاید برایتان جالب باشد که چرا این خانه به با وجود سکونت ملاباشی در آن به خانه معتمدی در میان مردم معروف است. زیرا این خانه پس از گذشت سالیان سال و آسیب‌هایی که به خود دید سرانجام در سال 1380 شمس توسط فردی به نام معتمدی خریداری شد و مورد بازسازی قرار گرفت علاوه بر این خانه را با وسایل عتیقه و قدیمی که متعلق به خودش بود زیبا تر کرد و جانی تازه به خانه بخشید و با تلاش‌های او در نهایت نام این خانه در سال 1381 وارد فهرست آثار ملی ایران شد. بنابراین شایسته است که این خانه را به نام کسی بشناسند که از خطر تخریب حفظ کرده است. هم اکنون این خانه در دست بخش خصوصی و جدا از سازمان میراث فرهنگی کشور است.
از آنجایی که این خانه از زمان‌های زندیه و صفویه پابرجا بود اما در زمان قاجاریه به خانه ملاباشی معروف شد، هر گوشه از آن رنگ و بوی معماری در دورانهای متفاوتی دارد. قدمت اولیه این بنا به دوران صفویه باز‌می‌گردد اما در دورانهای دیگری چون زندیه نیز مورد بازسازی قرار گرفت که همین امر باعث شده معماری صفویه تا حدی از بین برود اما خوشبختانه هنوز ردی از معماری صفویه در قسمت‌هایی از این خانه دیده می‌شود. قبل از سکونت ملاباشی این خانه دارای بخش‌هایی چون بخش زمستانه و دو اتاق پنج دری بود که از دوران زندیه به یادگار مانده بود اما پس از ورود ملاباشی به خانه در زمان قاجار، ساخت و ساز‌های بسیاری در آن انجام شد و قسمت‌های دیگری مانند بخش شاه نشین و اتاق نه دری به این خانه اضافه شد. هم اکنون این دو بخش به نسبت قسمت‌های دیگر خانه کمتر دستخوش تغییر و بازسازی قرار گرفته که همین باعث توجه بیشتر گردشگران به این قسمت‌ها شده است.
بخش‌های مختلف خانه ملاباشی
این خانه زیبا که سراسر روایتگر تاریخ و حکایت‌های بسیار است و امروزه به عنوان هتلی برای دیپلمات‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد به طور کلی در دو طبقه بنا شده و دارای سه ورودی ، بخش‌های مختلفی برای زندگی مانند شاه نشین، تابستان نشین دارای معماری زیبا و فضاهایی با نورگیرهای باشکوه تا گرما وصمیمیت را القا کند و فضاهای خدماتی مانند اتاق‌کار دارای معماری با فضاهای بسته‌تر تا نشان‌دهنده فضای جدی کار باشد همچنین بخش‌های دیگری چون سرداب، حیاط بیرونی و حیاط اندرونی به چشم می‌خورد که در ادامه هر کدام از بخش‌ها را به صورت جداگانه می‌پردازیم.
حیاط بیرونی: هنگام ورود به خانه اولین بخشی که با آن مواجه می‌شویم حیاط بیرونی است. معماری این قسمت از خانه بیشتر دستخوش تغییر و مرمت قرار گرفته است زیرا در طول زمان و بلاهای طبیعی مانند باران اسیدی و طوفان بیشترین آسیب را متحمل شده است به گونه ای که پله‌‌هایی که دسترسی به طبقه بالا و ایوان را فراهم می‌کرده به کلی تخریب شده بود.
اتاق کار: از آنجایی که ملاباشی یکی از افراد ریش سفید و معتمد شهر بود مردم به خانه او مراجعه می‌کردند و ملاباشی نیز آن ها را در اتاق کار ملاقات می‌کرد ازاین رو در خانه دو اتاق کار تعبیه شده است که یکی از آنها در غرب حیاط بیرونی قرار دارد.
تابستان نشین: این قسمت از خانه از دوران زندیه به یادگار مانده که می‌توانید از طریق راهرو ودالانی که به صورت چشم نوازی نورپردازی شده است به این بخش بروید. اگرچه این بخش نیز مورد بازسازی‌‌های بسیاری قرار گرفته و تنها قسمت کوچکی از آن دست نخورده باقی مانده است اما باز هم تداعی کننده معماری دوران زندیه است و دیدن آن خالی از لطف نیست.
جالب است بدانید در این قسمت ساعت آفتابی تعبیه شده است که از ویژگی های اتاق تابسان نشین می‌باشد. علاوه براین همانطور که از نام این اتاق پیدا است مکانی برای سکونت در فصول گرم سال بوده است از این رو حوضی در میان آن قرار دارد که همانند کولر عمل می‌کند و هوای داخل اتاق را برای ساکنین اتاق دلپذیرتر می‌کند. جالب است بدانید این حوض به هنگام مناسبت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفته است و نمایش‌هایی متناسب با ایام روی آن اجرا می‌کردند که به نمایش روحوضی معروف است.
شاه نشین: این بخش یکی از سالم ترین و دست نخورده‌ترین قسمت‌های این خانه است که پس از گذشت سالیان سال هنوز پابرجا مانده است. این اتاق زیباترین و هیجان انگیز ترین اتاق این خانه است که پای هر گردشگری را به این خانه می‌کشاند. این اتاق که به نه دری معروف است با پنجره‌های ارسی شکل و شیشه‌‌کاری‌های رنگی اش آمیزه‌ای از رنگ و نور را برای مهمانانش به ارمغان می‌آورد علاوه بر این گچ‌کاری‌ها و آینه‌کاری‌هایش بسیار محسور کننده است و با وجود وسایل عتیقه و گران بهایی چون لوستر وشعمدانی‌های زیبا روح زندگی دوباره در این اتاق جاری شده است.
سرداب: خانه ملاباشی نیز همانند دیگرخانه‌های تاریخی دارای سرداب است تا علاوه بر استراحتگاه تابستانه مکانی برای دورنگه‌داشتن مواد غذایی از گرما باشد، به نحو که با وجود حوضی کوچک در میان آب و بلند شدن باد از روی آب باعث خنک شدن فضای داخل سرداب می‌شود. در این خانه دو سرداب وجود دارد که قدمت تاریخی یکی از آنها به دوران قاجار و دیگری به دوران صفویه باز می‌گردد که خود یکی از ویژگی‌های خاص این خانه محسوب می‌شود.
جالب است بدانید در مدت بازسازی و مرمت این خانه تزئیناتی کشف شد که شامل نقاشی‌ها و نام‌هایی از ماه‌های باستانی و سیارات بر روی دیوار‌ها و سقف‌ها می‌باشد که دارای قدمتی بسیار تاریخی دارد.
حیاط اندرونی: این قسمت نیز از هنر دست معماران ایرانی به دور نمانده و مزین به نقاشی‌های زیبایی شده است که از دوران زندیه به جای مانده است. البته در این قسمت علاوه بر معماری ایرانی رنگ و بویی از معماری اروپایی به وجود دارد و پرتره هایی که در این قسمت وجود دارد نشان‌دهنده نفوذ هنر غربی در معماری ایرانی است. در این قسمت می‌توانید از اتاق نه دری و پنج دری دیدن کنید.
پنج دری ها اتاق هایی بودند که از حیث زیبایی همانند اتاق نه دری بودند اما از نظر معماری کمی متفاوت هستند به گونه‌ای که وجود دو پنجره بالای دیوارهای آن علاوه براینکه محل عبور غلامان بود، دریچه‌ای برای تماشای مراسمات مذهبی زنان خانه بوده است بدون اینکه در معرض دید افراد غریبه باشند. البته روایت دیگری از نگهبان خانه وجود دارد که می‌گوید این اتاق با داشتن پنجره‌هایش محل نشستن دختر و پسری بوده که قصد ازدواج داشتند به این صورت که از طریق پنجره‌ها که در دو طرف بود هم دیگر را می‌دیدند و در صورت پسندیدن اعلام می‌کردند و بزرگانی که در پایین اتاق بودند به رسم شادی برایشان کل می‌کشیدند.
