خشکی مفصل زانو و درمان آن 

بیماری خشکی مفصل زانو زمانی ایجاد می شود که فرد با مشکل در حرکت دادن مفصل زانو به دلیل آسیب دیدگی و یا التهاب مفصل مواجه می شود. همه مسائلی که باعث ایجاد محدودیت در حرکت مفصل زانو می شود، می تواند به عنوان دلیل خشکی زانو مورد توجه قرار گیرد. چهار رباط نقش با اهمیت در پایداری و عملکرد مفصل زانو دارند که عبارت از رباط های صلیبی قدامی و خلفی، و رباط های طرفی خارجی و میانی می باشند. علاوه بر این، منیسک دو قطعه غضروف است که امکان حرکت آرام استخوان های مفصل زانو بر روی یکدیگر را فراهم می نماید. وارد شدن آسیب به این ساختارها می تواند باعث ایجاد محدودیت های حرکتی برای مفصل زانو شود.
سایر شرایط تاثیرگذار بر سفتی مفصل زانو شامل شکستگی استخوان، التهاب تاندون ها یا بورس، و نیز وارد شدن آسیب به غضروف کشکک است. این آسیب دیدگی ها می تواند یکباره بوده یا به تدریج با گذشت زمان ایجاد شوند. انواع مختلف موارد ابتلا به آرتروز نیز از رایج ترین بیماری های مزمن تاثیرگذار بر عملکرد مفصل زانو است. بیماری استئو آرتریت در نتیجه فرسایش مفصل با گذشت زمان ایجاد می شود، در حالی که آرتریت روماتوئید (بیماری خود ایمنی مزمن مربوط به التهاب مفصل) با عملکرد نامناسب سیستم ایمنی بدن ارتباط دارد. در موارد نادر، تشکیل تومور و عفونت مفصل زانو و بافت اطراف آن نیز می تواند باعث خشکی زانو شود.

علائم و نشانه های مرتبط با بیماری خشکی مفصل زانو

از میان تمام افرادی که به علت خشکی و سفت شدن زانو به پزشک مراجعه می کنند، 93% آن ها زانودرد دارند و 59% از آن ها دارای تورم در زانو هستند و 26% از این افراد به عارضه خشکی یا سفتی عضلات مفصل لگن دچار می باشند. از علائم زانو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• زانودرد
• متورم شدن زانو
• سفتی یا سختی عضلات مفصل لگن
• لگن درد
• خشکی یا سفت شدن مفصل قوزک پا
• وزوز گوش
• اسپاسم یا گرفتگی انگشتان پا
• سستی پا
• درد کشاله ران
• وجود غده یا توده در زانو
• ضعف عضلات زانو

علت ها و دلایل خشکی مفصل زانو

خشکی و سفتی مفصل زانو اغلب به دلایل زیر اتفاق می افتد:

• مایع مفصلی: وقتی زانو آسیب می بیند، اغلب مایع زیادی در مفصل جمع می شود (به اصطلاح زانو آب می آورد). میزان ورم به شدت جراحت بستگی دارد. در اثر یک آسیب جزیی، التهاب درون مفصل موجب افزایش تولید مایع سینوویال می شود. در آسیب شدیدتر، ممکن است به طور مستقیم به درون مفصل خونریزی ایجاد شود، که به آن همارتروز گفته می شود و می تواند باعث ایجاد تورم قابل توجهی شود. هر گونه تجمع آب اضافه در مفصل، می تواند باعث بروز خشکی مفصل زانو شود، چون این مایع با اشغال فضا در مفصل، حرکت آن را محدود می کند.تورم همواره قابل مشاهده نیست.
• تغییرات بیومکانیکی: اگر یکی از ساختارهای زانو آسیب ببیند، می تواند موجب تغییر حرکات زانو شود. مفصل زانو برای داشتن دامنه ی حرکتی وسیع، سیستم پیچیده ای از انواع حرکات چرخشی، پیچشی و لغزشی دارد. یک جراحت می تواند این حرکات را تحت تاثیر قرار داده و حرکت مفصل را محدود کند و در نتیجه باعث خشکی زانو شود.
• درد: درد نیز می تواند مانع از حرکت زانو شده و باعث بروز خشکی ، سفتی و بی حرکتی مفصل زانوشود. این یک واکنش طبیعی است، وقتی با حرکت زانو دچار درد می شویم، آن را متوقف می کنیم. در مراحل اولیه ی پس از جراحت، این پاسخ بدن برای جلوگیری از آسیب بیشتر، مفید است.
• آسیب منیسک: آسیب به غضروف خاصی که مفصل زانو را می پوشاند. این امر موجب خشکی ، سفتی و بی حرکتی زانو به دلیل جلوگیری از حرکت روان آن می شود. گاهی اوقات نیز ممکن است بخشی از غضروف آسیب دیده درون مفصل گیر کند و در نتیجه موجب محدود کردن حرکت آن شود؛ به این حالت قفل شدن زانو گفته می شود.
• پیچ خوردگی: پیچ خوردگی جزئی و کشیده شدن بیش از حد رباط زانو نیز می تواند موجب خشکی زانو شود. این امر می تواند تا حدی به دلیل بروز تورم اندکی در برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر به بخش پیچ خوردگی رباط مراجعه کنید.
• شکستگی: شکستگی استخوان نیز به دلیل ایجاد درد، بی ثباتی و بی نظمی در مفصل زانو، می تواند موجب خشکی ، سفتی و بی حرکتی مفصل زانو شود.
• آسیب به رباط: آسیب به رباط هایی مثل ACL یا PCL اغلب باعث خونریزی درون مفصل می شود. معمولا در این هنگام ورم شدیدی بلافاصله ایجاد می شود و باعث محدودیت در حرکت زانو می شود.
• آرتروفیبروز: این یک وضعیت نادر است که می تواند در اثر جراحت و یا عمل جراحی ایجاد شود. وقتی بافت بدن بیش از حد دچار جراحت و زخم شود، باعث محدودیت و دردناک شدن حرکت آن می شود.
• التهاب تاندون (تاندونیت): التهاب یا تخریب تاندون ها می تواند باعث کشیدگی مفصل شود و با تضعیف آن، حرکت طبیعی آن را محدود کند. در این حالت معمولا تاندون پاتلاردر جلوی زانو تحت تاثیر قرار می گیرد.
• پس از ورزش: در اثر کارکشیدن بیش از حد از عضلات پا (نه لزوما آسیب دیدن)، عضلات سفت شده و باعث خشکی زانو می شوند. قبل از ورزش حتما نرمش کرده و بدنتان را گرم کنید تا از ایجاد این وضعیت جلوگیری کنید.
• آرتریت روماتوئید: این یک بیماری سیستمیک و مزمن است که باعث التهاب و فیبروز مفصل ها می شود. در آرتروز زانو ، استخوان ها و غضروف ها دچار آسیب شده و باعث خشکی زانو (معمولا در هر دو پا) می شوند که اغلب با قرمزی، تورم و گرم شدن آن ناحیه همراه است. علایم این بیماری ثابت نیست و در حالات خوب و بد، در نوسان است. در این بیماری علاوه بر مفصل زانو، چندین مفصل دیگر از جمله دست ها و پاها نیز تحت تاثیر قرار می گیرند.
• استئوآرتروز: این بیماری بیشتر با عنوان ساییدگی زانو شناخته می شود که می تواند منجر به تخریب غضروف و استخوان شود. سطوح صاف مفصل از بین می روند و و فضای بین استخوان ها کاهش می یابد، در نتیجه موجب خشکی زانو می شود. این خشکی معمولا در اول صبح و پس از استراحت به مدت طولانی، شدیدتر است و به سرعت با فعالیت بدن شدت آن کاهش می یابد.
• بورسیت (آماس کیسه های مفصلی): این حالت زمانی اتفاق می افتد که یکی از کیسه های بورسا (کیسه های کوچک پر از مایع که بین استخوان ها و تاندون ها قرار می گیرد)، دچار تورم می شوند. این کیسه ها در اثر سایش بیش از حد و یا ضربه ی ناگهانی، دچار التهاب می شوند. این کیسه ها معمولا به صورت توده های کدویی شکل یا شبیه پرتقال های کوچک هستند که اغلب در جلو یا پشت زانو قرار دارند.
• نقرس: نقرس، نوعی آرتروز التهابی است که در اثر تجمع اوریک اسید و ایجاد کریستال هایی از این ماده در زانوها و پاها ایجاد می شود. علایم این بیماری به سرعت طی چند ساعت بروز می کنند و همانند خشکی زانو، مفصل ها دردناک شده و قرمز و داغ می شوند. معمولا تکرار این علایم رایج است.
• تومور: رشد غیر طبیعی استخوان
• عفونت: مانند استئومیلیت (عفونت استخوان) یا آرتروز سپتیک (آرتروز عفونی)

خشکی زانو چه زمانی خطرناک است؟

خشکی زانو خود یک علامت و نشانه است؛ یعنی به این معنا که به تنهایی به عنوان یک بیماری حساب نمی شود.ظهور علامت خشکی به تنهایی نشان دهنده مشکل جدی نیست اما در صورتی که این علامت با چنین نشانه هایی همراه باشد در این صورت باید حتما برای درمان آن به جراح ارتوپد مراجعه نمود. این نشانه ها شامل:

• درد و متورم شدن زانو
• قرمز شدن پوست زانو
• گرم شدن زانو
• کبود شدن زانو
• خالی کردن زانو
• تغییر شکل دادن زانو
• ضعیف و شل شدن عضلات زانو

از خطرناکترین علت های خشکی زانو می توان به سرطان استخوان اشاره کرد؛ با اینکه سرطان استخوان به ندرت باعث خشکی زانو می شود اما در مورادی ممکن است بیمار به همراه خشکی، درد و تورم شدیدی را احساس کند.

تشخیص و درمان خشکی مفصل زانو

چنانچه از خشکی زانو و زانو درد رنج می برید، برای بررسی علت به پزشک مراجعه کنید. پزشک از شما در مورد سوابق پزشکی و نیز فعالیت های اخیرتان سوال خواهد کرد. همچنین ممکن است برای بررسی بیشتر، عکسبرداری توسط MRI یا اشعه ی X را توصیه کند.

مفصل زانو که یکی از بزرگترین مفصل های بدن است؛ فعالیت های زیادی را برعهده دارد از این رو هموراه مستعد آسیب دیدگی و بیماری قرار دارد.با اینکه مشکلات زانو به شکل مختلفی بروز می یابد اما یکی از شایع ترین شکل های بروز مشکلات زانو خشکی و بی حرکت شدن زانو است. در ادمه به درمان خشکی مفصل زانو خواهیم پرداخت.

آرتروسکوپی برای درمان خشکی مفصل زانو

اگر خشکی زانو ناشی از پارگی مینیسک باشد، پزشک جراحی آرتروسکوپیک را پیشنهاد خواهد داد. در آرتروسکوپی زانو، یک دوربین مینیاتوری از طریق یک برش (ورودی) کوچک وارد زانو می شود. با این کار داخل زانو به وضوح قابل مشاهده خواهد بود. سپس، جراح ارتوپد یک ابزار جراحی مینیاتوری را از برش دیگری وارد کرده و با آن قطعه پاره شده را ترمیم یا جدا می کند.برخی پارگی های مینیسک را می توان با بخیه کردن قطعات پاره شده به یکدیگر ترمیم کرد. امکان درمان موفقیت آمیز پارگی از طریق ترمیم، به نوع پارگی و وضعیت کلی مینیسک پاره شده بستگی دارد.

ورزش برای درمان خشکی مفصل زانو

• اسکات دیواری: پشت به دیوار بایستید و به دیوار تکیه داده یا بین کمرتان و دیوار یک توپ تمرین قرار دهید.سپس، یک پا را بالا برده و پای دیگر را خم کنید طوری که زاویه خمیدگی زانوهایتان۳۰ درجه باشد.۳۰ ثانیه در همین وضعیت بمانید.
• کشش عضلات پشت ساق: این تمرین، همانطور که از نامش پیدا است، بیشتر یک تمرین کششی است تا قدرتی، اما با این حال نقش مهمی در پیشگیری از آسیب دیدگی دارد. رو به دیوار بایستید و پای راست را، طوری که پاشنه آن از زمین جدا نشود، به طرف عقب بکشید.به تدریج، زانوی چپ را خم کرده و در همان حال پای دیگر را کشیده تر کنید.
• حرکت لانژ : این تمرین برای پرورش عضلات چهار سر، باسن و همسترینگ بسیار مفید است. برای شروع پاها را به عرض شانه ها باز کنید. پای راست را به اندازه یک قدم جلو بگذارید.پای جلو را طوری با زاویه ۹۰ درجه خم کنید که ساق پایتان بر زمین عمود باشد.۲۰ ثانیه در این وضعیت بمانید، به حالت اولیه برگردید و سپس همین حرکت را با پای دیگر انجام دهید.

فیزیوتراپی برای درمان خشکی مفصل زانو

یک فیزیوتراپیست متخصص کارآزموده ای است که باعث می شود بتوانید پس از یک عمل جراحی یا آسیب دیدگی، فعالیت ها و حرکات بدن خود را از سربگیرید و بدن شما استحکام قبل را داشته باشد. فیزیوتراپ به شما ورزش ها، حرکات کششی و شیوه هایی را یاد می دهد و با استفاده از تجهیزات مخصوص به درمان مشکلاتی می پردازد که بدون این تجهیزات قابل درمان نبودند. فیزیوتراپ ها برای تشخیص نواقص بیومکانیک بدن آموزش دیده اند. با کار کردن با یک فیزیوتراپ، مشکلات نواحی از بدن که از لحاظ فعالیت به مشکل برخورده اند را برطرف کنید. فیزیوتراپ باعث کاهش استرس و کمک به فعالیت بدون درد بدن و درد زانو می شود.فیزیوتراپ ها در مورد روش های جراحی و اهداف درمان مطلع هستند و تلاش های خود را برای بهبود وضعیت سلامت شما انجام می دهند. پس از عمل های جراحی، مهم است که درمان با یک روش جراحی هدایت شود. فیزیوتراپ ها در مورد محدودیت های بدن پس از جراحی اطلاع دارند و می توانند یک پیامد موفقیت آمیز را تضمین کنند.

عوارض عدم درمان خشکی زانو

عوارض علایم درمان نشده ی زانو شامل خشکی زانو، می تواند جدی باشد. چون خشکی زانو ممکن است به دلیل بیماری های جدی ایجاد شود. عدم درمان و رسیدگی می تواند باعث ایجاد عوارض و آسیب دائمی شود. به محض این که علت زمینه ای تشخیص داده می شود، حتما باید طرح درمانی که دکتر زانو متخصص به طور خاص برای فرد به منظور کاهش خطر ابتلا به عوارض احتمالی ارائه می کند، دنبال شود. این عوارض شامل موارد زیر هستند:

• غیبت از کار یا مدرسه
• کاهش عملکرد ورزشی
• ناتوانی
• تخریب و تغییر شکل زانو
• مشکلات عصبی که باعث ایجاد زانو درد، بی حسی یا سوزن سوزن شدن می شوند.
• بی تحرکی دائمی مفصل
• درد مزمن یا دائمی