به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از روزنامه شرق، پیش بینی می شد با وجود پاندمی کرونا، اقتصاد آسیب دیده ایران، بیش از پیش وارد بحران شود. با توجه به دستورالعمل های ستاد مدیریت کرونا، تعداد زیادی از کسب وکارهای حوزه خدمات، چند ماه بی کاری را تجربه کردند. مردم جهان از ترس مبتلاشدن به کووید۱۹ از خانه خارج نشدند. با این حال وضعیت در حال عادی شدن است. امروز رشد اقتصاد ایران منفی است و درصد بالایی از مشاغل به مدت دو ماه رکود داشتند.
نگرانی اصلی در همان روزها، احتمال تشدید تورم بود؛ شاخص اقتصادی ای که همیشه در ایران، ارقام بالایی را ثبت می کند. تداوم این نرخ بالا در اقتصاد ایران، کاهش قدرت خرید و فقیرترشدن مردم را در پی خواهد داشت. افزایش حقوق و دستمزدها متناسب با تورم، با وضعیت فعلی اقتصاد ایران، شدنی به نظر نمی رسد. دولت برای حل مشکلات اقتصادی با مشکلات بین المللی به ویژه روابط ایران و آمریکا درگیر است.
پس از روی کار آمدن ترامپ و فرمان خروج از توافق برجام، تحریم های مضاعف و بی سابقه درباره ایران اعمال شد و فروش نفت ایران به مقداری بسیار کمتر از سه سال قبل رسید. فروش نفت کمتر، درآمدهای ارز را به شدت کاهش می دهد؛ آن هم به واسطه کاهش تقاضای جهانی بر اثر کرونا و سقوط قیمت نفت، کم ارزش تر خواهد شد. درصد بالایی از مشکلات فعلی اقتصاد ایران به دلیل همین مسئله است. حتی خرید این مقدار نفت از ایران از سوی برخی کشورها مانند چین، با اما و اگرهایی مواجه است. بر خلاف این نگاه که اگر ما نفت نداشتیم، شرایط بسیار بهتری پیدا می کردیم، به نظر نمی رسد کسانی که چنین حرف هایی می زنند، اقتصاد خوانده باشند؛ زیرا کسانی که اقتصاد خوانده اند، به ارزش ارز حاصل از فروش نفت بسیار خوب واقف اند.
اگر ارز کمتری باشد، خریدهای ما از خارج هم کمتر می شود و معلوم نیست داروهایی که در داخل ساخته نمی شوند، چگونه تأمین خواهند شد. برای اداره یک اقتصاد بدون درآمد نفت، پیش نیازهایی وجود دارد. کشورهای غربی عمدتا بر پایه تولید و نوآوری صنعتی و خدماتی، اداره شده و دارای اقتصاد پرقدرت هستند. تکنولوژی و علم، برای این کشورها ارزش افزوده ایجاد می کند و ترکیب این دو و نیروی کار، رشد اقتصادی را به ارمغان می آورد. گردشگری یکی دیگر از حوزه های درآمدی در جهان است؛ هرچند این بخش پس از شیوع کرونا با مشکلاتی جدی مواجه شده؛ اما نمی توان در اثرگذار بودن آن در یک اقتصاد غیرنفتی شک کرد.
به هر حال ایران نتوانسته سرانه تولید درخور توجهی داشته باشد و در گردشگری نیز وضعیت بهتری ندارد. وضعیت اقتصادی کشورهای درگیر با کرونا در جهان، کاهش رشد را نشان می دهد و این مختص ایران نیست؛ اما همان طور که اشاره شد، در ایران به دلیل مشکلات ساختاری و تحریم ها، با پدیده ای به نام تورم روبه رو هستیم. در شرایط تورمی قدرت خرید افراد روز به روز پایین تر می آید و سبد خریدشان کوچک تر می شود.
اکنون مسئله مهم این است که تورم با درآمد افراد هماهنگ نبوده و همین مسئله می تواند راهی برای برخی از بنگاه های اقتصادی باشد تا با تولیدات ارزان قیمت خود، انحصار بازار را در دست بگیرند.
در اقتصادی که تورم معضل اصلی معیشت افراد باشد، مصرف کنندگان خواسته یا ناخواسته به سمت مصرف کالاها و خدمات ارزان قیمت کشیده می شوند. اگر بنگاه های اقتصادی در شرایط تورمی اجناس یا خدماتی با کیفیت را به دست مصرف کننده برسانند، این اقدام نه تنها مضر نبوده؛ بلکه می تواند پیامدهای مناسبی را برای اقتصاد و معیشت افراد به همراه داشته باشد؛ اما گاهی مواقع بنگاه هایی به میان می آیند که با تولید کالاهای ارزان و نامرغوب انحصار بازار را در دست می گیرند و در این شرایط قطعا آسیب هایی را به مصرف کنندگان و کسب وکارهای دیگر وارد می کند.
در این شرایط رقابت بنگاه ها از بین می رود و بازار تحت فرمان عده کمی از تولیدکنندگان قرار می گیرد که تبعات منفی بسیاری را چه برای مصرف کننده و چه تولیدکنندگان دیگر به همراه خواهد داشت. تشکیل یک کمیته ویژه در دولت می تواند برای عبور از این شرایط اثرگذار باشد. مجموعه ای از اقتصاددانان برجسته و مدیرانی که تجربه این شرایط را دارند، می توانند در مدیریت شرایط کمک رسان باشند. در عین حال همفکری سران قوا برای تصمیم گیری در موضوعات کلان نیز نباید از نظر دور داشته شود.
