معرفی جاذبه های تیمچه امینالدوله یا کاروانسرای امینالدوله
بازار کاشان یکی از مهمترین و زیباترین بازارهای ایران به شمار میرود که در اواخر قرن دوازدهم هجری قمری بر اثر زلزله به طور کلی از بین رفت. اما در دوره قاجار و در عهد فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه، به وضع مطلوب مرمت و بازسازی شد و بناهای بسیاری در این بازسازیها به وجود آمد. از جمله این بناها، تیمچه و کاروانسرایی است که توسط «جلالت مآب امین الدوله» بنا شد.تمیچه امین الدوله از جاهای دیدنی کاشان به شمار میرود و در تقاطع خیابان بابا افضل و میدان کمال الملک، در یکی از نقاط مرکزی بازار واقع شده است. برای شناخت بهتر این جواهر شناخته شده در بازار کاشان، با ساعد نیوز همراه باشید.
از جمله بناهای متعدد فرخ خان غفاری کاشی ملقب به امینالدوله، سرای سرپوشیدهای است در چهار سوق بازار کاشان ،کشور ایران معروف به تیمچه امینالدوله کاشان که در سال 1285 ساختمان آن به پایان رسید و دارای سه طبقه بنای مستحکم و مسقف مرتفع با دهانه وسیعی است که نظیر آن بدین عرض و طول و عظمت و باشکوه در جای دیگر دیده نشده، زیرا علاوه بر زیباییهای خیرهکننده و شاهکارهای هندسی که این بنا را ممتاز و در نوع خود بی مانند ساخته، بویژه در استحکام ساختمان و طرح نقشه و معماری آن چنان دقت و مهارتی به کار برده شده که پس از صد سال هنوز کوچکترین رخنه و شکافی در اساس و بنیان این بنا پیدا نشده است و ارزشهای معماری و فرهنگی آن بر کسی پوشیده نیست.
قدمت تیمچه امین الدوله
تیمچه امین الدوله یا کاروانسرای امین الدوله یکی از بناهای قاجاری شهر کاشان محسوب میشود که در چهارسوق بازار تاریخی این شهر قرار دارد و به میانچال معروف است. در اواخر قرن 12 هجری قمری در اثر زلزله این بازار تخریب و بعد در دوره قاجار و به همت فردی به نام فرخ خان غفاری ملقب به امین الدوله، از رجال نامدار آن زمان بازسازی شد. یکی از بخشهایی که به بازار کاشان افزوده شد، همین تیمچه است که به اسم بانی آن امین الدوله نام گرفت. کار ساخت این تیمچه بین سالهای 1280 تا 1284 هجری قمری به طول انجامید و معمار آن استاد علی مریم کاشانی بود.
مادام دیولافوای فرانسوی که اواخر قرن گذشته هنگام مسافرت خود به ایران مطالعات دقیقی راجع به آثار و ابنیه تاریخی به عمل آورد، درباره کاروانسراهای کاشان و بهخصوص در مورد تیمچه امینالدوله در سفرنامه خود چنین اظهار عقیده میکند:
بازار این شهر وسیع است و سقف آن دارای گنبدهای کوچکی است که بههمپیوستهاند. همچنین جابهجا کاروانسراهایی هست که مخزن مالالتجاره هستند. این کاروانسراها تاجرنشین و غیر از آنهایی هستند که مسافرین در آنها منزل میکنند. اینها دارای بناهای مجلل و مزینی هستند. یکی از بهترین نمونههای آنها کاروانسرای تازهای است که تجار ساختهاند. شکل آن مانند منشور مربعالقاعده است و در دو طرف آن درب ورودی دارد. تمام بنا با آجر است و نمایش قشنگی دارد. در سقف آن هم سه روزنه بزرگ است که بهقدر کافی محوطه را روشن می کند. این بنای مهم که پر از مالالتجارههای گرانبها است، بهتر از هرگونه احصائیه و محاسبهای اهمیت تجاری و آبادی و ترقی شهر را نشان میدهد.
تیمچه امین الدوله در 29 دیماه سال 1353 با شماره ثبت 1016 در فهرست میراثفرهنگی کشور به ثبت رسید.
تزئینات سقف تیمچه امینالدوله کاشان
تزئینات هندسی سقف کاروانسرا که بوسیله مقرنس کاری با آجر و کاشی به عمل آمده و به سبک خاص ایرانی طاقبندی شده بواسطه نمایش هندسه دقیق و طرح دلپسندش، منظره بسیار جالب و مطبوع و بلکه بی نهایت زیبایی را بدان بخشیده است. کاروانسرای امینالدوله با آنکه ملک خصوصی اشخاص میباشد و برای نگاهداری آن از طرف مقامات باستانشناسی هیچگونه مراقبت و نظارتی در کار نبوده ولی خوشبختانه بر اثر استوار بودن اساس و بنیان آن، تا کنون احتیاج به هیچگونه تغییر و تصرفی در ابنیه آن پیش نیامده و صد در صد به وضع اسلوب و صورت اولیه خود باقی مانده، مگر آنکه اغلب در و پنجرههای چوبی آن، که به رسم قدیم ارسی بوده تبدیل به در و پنجره شیشهای شده است.
این کاروانسرا بوسیله دو درب بزرگ چوبی به بازار مربوط می گردد، یک در از چهار سو به صحن کوچک هشت ضلعی و دیگری به صحن بزرگ مربع مستطیل شکل جنوبی و در حقیقت در مجموعه آنها سرای واحدی بوجود آمده که به عقیده کارشناسان فنی، یکی از بهترین شاهکارهای برازنده معماری اصیل ایران در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری و نماینده فنون گوناگون این هنر به شمار می رود.
خلاصه
در گذشته تیمچه ها نسبت به سایر بخش های بازار ها دارای تزئینات بیشتری بوده اند و در معماری و ساخت آنها دقت و هنر بیشتری به کار می رفته است که تیمچه امین الدوله نیز از این قاعده مستثنی نیست. این تیمچه یکی از زیباترین تیمچه های ایران است.