به گزارش سایت خبری ساعد نیوز،
صرف سهام چیست؟
صرف سهام طبق ماده ۱۶۰ قانون تجارت، شرکت می تواند سهام جدید خود را برابر با مبلغ اسمی، بفروشد و یا اینکه علاوه بر مبلغ اسمی سهم، مبلغی را به عنوان اضافه ارزش از خریدار دریافت کند. شرکت عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته شده را می تواند به اندوخته های شرکت منتقل کرده یا به صورت نقدی میان صاحبان سهام قبلی تقسیم نماید، همچنین می تواند درازای آن سهام جدید (سهام جایزه) به سهام داران قبلی بدهد. صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است. برخی اوقات مشاهده می شود شرکت سود زیادی را شناسایی کرده و ارزش سهام آن در بازار چیزی بیشتر از ارزش اسمی است، در این صورت شرکت می تواند سهام جدید خود را باقیمتی بیشتر از ارزش اسمی منتشر نماید.
به مابه التفاوت ارزش اسمی و وجوه دریافتی مازاد بابت فروش سهام جدید، صرف سهام گفته می شود. به عبارت دیگر مبلغ مازاد ارزش بازار (ارزشی که در حال حاضر معامله می شود) نسبت به ارزش اسمی سهام است. صرف سهام تحت همین عنوان در حساب حقوق صاحبان سهام در ترازنامه لحاظ شده و موجب افزایش آن می گردد. شایان ذکر است ماهیت این حساب بستانکار است و در پذیره نویسی اولیه و در معاملات بورسی ایجاد می شود. از آنجا که این کار از محل افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید به قیمتی بیش از قیمت اسمی حاصل می شود، جزو منابع تأمین مالی شرکت محسوب می گردد.
افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام
یکی از موضوعاتی که در خصوص صر ف سهام مطرح می شود، افزایش سرمایه به این شیوه است. در هنگام افزایش سرمایه، شرکت از هر یک از سهام داران خود می خواهد درازای دریافت سهم، مبلغی را به شرکت بپردازند. مبلغی که سهام داران درازای دریافت سهام پرداخت می کنند، می تواند از مبلغ اسمی هر سهم شروع شده تا به قیمت بازار برسد. در افزایش سرمایه به این شیوه به جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره نویسی سهام جدید به قیمت بازار صورت می گیرد. در ایران معمولاً از سهام داران می خواهند به ازای هر سهم ۱۰۰۰ ریال (معادل ارزش اسمی) به حساب شرکت واریز کنند. چنانچه شرکت از سهام داران مبلغ ۱۲۰۰ ریال بابت هر سهم دریافت کند، ۲۰۰ ریال اضافی (مابه التفاوت) مازاد بر ارزش اسمی است که به عنوان صر ف سهام در بخش حقوق صاحبان سهام در سمت چپ ترازنامه شرکت نشان داده می شود. افزایش سرمایه با صر ف سهام جزء منابع تأمین مالی محسوب می شود.
در این روش شرکت سرمایه خود را به مبلغ بیشتری از قیمت اسمی و از طریق پذیره نویسی به فروش می رساند. تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام، به حساب اندوخته منتقل شده و یا در قالب سهام جدید به سهام دار قبلی داده می شود. چون در این روش شرکت مبلغ موردنظر خود را در مدت کمتری، از طریق پذیره نویسی تأمین می کند، این شیوه افزایش سرمایه بیشتر موردتوجه شرکت ها قرارگرفته است. افزایش سرمایه به صرف می تواند با صدور حق تقدم خرید سهام یا سلب حق تقدم از سهام دار موجود، به صورت عرضه عمومی سهم صورت پذیرد. معمولاً برای ایجاد جذابیت در پذیره نویسی، قیمت پذیره نویسی تا حدی کمتر از قیمت بازار تعیین می شود. اما برای تحقق کامل برنامه افزایش سرمایه با صر ف سهام، شرکت باید شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی که قبلاً متعهد شده اند، باقی مانده سهام پذیره نویسی نشده را خریداری نمایند، معرفی کند.
فرض کنید یک شرکت ۱۰۰۰۰ میلیون ریال سرمایه دارد و تعداد برگه های سهام آن ۱۰ میلیون است. هر سهم این شرکت در بازار، ۹۰۰۰ ریال معامله می شود. این شرکت قصد دارد سرمایه خود را به میزان ۱۰۰ درصد و از طریق صرف سهم افزایش دهد. مبلغ موردنیاز برای افزایش سرمایه ۱۰۰۰۰ میلیون ریال است که معادل ۱۰ میلیون برگه سهم جدید می شود. اگر فرض کنیم شرکت سهام جدید را به مبلغ ۵۰۰۰ ریال پذیره نویسی می کند، با فروش ۲ میلیون سهم، مبلغ موردنیاز برای افزایش سرمایه تأمین می گردد و شرکت مابقی سهام جدید را (۸ میلیون سهم) بین سهام داران قبلی تقسیم می کند.
مزیت های افزایش سرمایه با صرف سهام
- با توجه به این که این شیوه افزایش سرمایه منابع قابل توجهی را در اختیار شرکت قرار می دهد، موجب رشد سودآوری و افزایش EPS شرکت می شود که این امر سبب غنی شدن قیمت سهم و افزایش آن و کاهش ریسک سهم در بازار می گردد.
- مهم ترین مزیت این بحث در افزایش سرمایه، بکارگیری آن در ساختار مالی شرکت است. شرکت هایی که نیاز به اصلاح ساختار سرمایه دارند و از طرف دیگر نیازمند منابع سنگین مالی برای دستیابی به طرح های توسعه ای خود هستند، این نوع افزایش سرمایه برایشان بسیار کارآمد است.
- افزایش سرمایه با صرف، یک منبع مالی باثبات و بدون سررسید معلوم، تلقی می شود که شرکت دغدغه بازپرداخت آن را ندارد. درنتیجه ریسک عدم توان پرداخت بدهی را کاهش داده و سبب افزایش اعتبار شرکت در بازار می شود.
معایب افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام
- درصورتی که افزایش سرمایه با منافع سهام دار اصلی شرکت در تعارض باشد، شرکت قادر به انجام افزایش سرمایه به این روش نیست.
- با توجه به لزوم تعهد اشخاص حقیقی یا حقوقی برای خرید سهام پذیره نویسی نشده، ممکن است در برخی موارد هیچ شخصی حاضر به این کار نباشد.
در چه شرایطی افزایش سرمایه به روش صرف سهام صورت می گیرد؟
- مهم ترین مؤلفه افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام، تمایل سهام دار اصلی شرکت است. در شرکت هایی که درصد سهام مدیریتی متزلزل است، سهام دار اصلی نگران از دست دادن کنترل شرکت است. اگر سهام دار اصلی برنامه ای برای مشارکت در افزایش سرمایه نداشته باشد، درصد سهام مدیریتی وی کاهش یافته و احتمالاً کنترل شرکت را از دست خواهد داد.
- زمانی افزایش سرمایه با صر ف سهام موفق است که شرایط بازار، صنعت و شرکت از دیدگاه سرمایه گذاران مثبت باشد و به عبارت دیگر بازار پررونق باشد. اگر بازار دارای رکود یا روند نزولی بوده و دورنمای مثبتی برای آن متصور نباشد، برنامه افزایش سرمایه با موفقیت کمی همراه است. درنتیجه شرط موفقیت در این شیوه، وجود چشم انداز مثبت برای بازار و سهام شرکت است.
در حقیقت یک شرکت برای موفقیت در افزایش سرمایه به صرف، باید پتانسیل رشد و سودآوری داشته باشد و مورد اقبال بازار و سرمایه گذاران قرار گیرد و در کنار این عوامل، عامل نقد شوندگی سهم در بازار نیز اهمیت دارد.
