به گزارش سایت خبری ساعد نیوز،CVT یا Continuously Variable Transmission به معنی سيستم انتقال قدرت متغير است. اولين CVT در سال 1986 به ثبت رسید. تکنولوژی این نوع گیربکس در سال های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است تا آنجا که امروزه چندين کارخانه خودروسازی از جمله جنرال موتورز، آئودی، هوندا و نيسان از این تکنولوژی در خودروهای جدید خود استفاده کرده اند و برنامه تحقیقات گسترده ای را هم برای بهبود بازده این نوع گیربکس در دستور کار دارند.
هنگامی که در یک خودرو و در شرایط عادی راننده اقدام به تعویض دنده می کند این عمل در گیربکس موجب درگیر شدن دو چرخ دنده با اندازه ها و تعداد دندانه های متفاوتی می شود.
درگیر شدن این چرخ دند ه های متفاوت سبب بوجود آمدن ضریب دنده های گوناگون (متناسب با تعداد دندانه ها و قطر چرخ دنده) می شود و گشتاور و دور بر اساس این ضریب دنده از موتور به چرخ ها منتقل می شود.
این نحوه درگیری چرخ دنده ها در جعبه دنده های دستی کاربرد دارد که در نمونه های اتوماتیک این نسبت دنده ها بوسیله درگیر شدن چرخ دنده های خورشیدی و سیاره ای و قفسه نگهدارنده و چرخ دنده رینگی ایجاد می شود اما در جعبه دنده های CVT خبری از این چرخ دنده های خورشیدی و سیاره ای و... نیست بلکه تکنولوژی و فرآیند نوینی در حال رخ دادن در زیر پوسته این سیستم های انتقال قدرت است.
گیربکس CVT چگونه کار می کند؟
این گیربکس اجزای متحرک زیادی ندارد و به همین دلیل، یکی از ساده ترین ساختارها را در میان سایر سیستم های گیربکس دارد. گیربکس CVT در واقع، یک گیربکس اتوماتیک تک سرعته است. اجزای تشکیل دهنده این سیستم گیربکس، شامل دو پولی مخروطی شکل (پولی ورودی و پولی خروجی ) و یک تسمه می شود. تسمه V شکل، رابط و متصل کننده دو پولی است که یکی به موتور و دیگری به چرخ ها متصل می شود. این تسمه از جنس فلز یا پلاستیک است.
با بالا رفتن دور موتور، پولی ورودی، متناسب با نیروی لازمه خودرو، شروع به حرکت می کند. حرکت پولی دوم یا همان پولی خروجی، وابسته به حرکت پولی اول است؛ بدین ترتیب، پولی دوم، متناسب با حرکت پولی اول سرعت را تنظیم می کند و خودرو شتاب می گیرد. نکته قابل توجهی که در اینجا باید به آن اشاره کرد، این است که حرکت فولی های به کار رفته در سیستم گیربکس CVT، هیچ ارتباطی با هم ندارد. هر یک از آن ها به صورت مجزا حرکت می کنند و به همین دلیل به آن، گیربکس اتوماتیک تک سرعته می گویند.
در خودروهایی که دارای چنین سیستم جعبه دنده ای هستند، دور موتور بالاست، چرا که به سرعت چرخ ها وابسته نیست. برای شناخت بیشتر سیستم گیربکس CVT، بهتر است گیربکس های دستی و اتوماتیک را بشناسیم. طرز کار گیربکس های دستی به این صورت است که با تعویض دنده، چرخ دنده های موجود در سیستم انتقال قدرت که اندازه و تعداد دنده های متفاوتی دارند، با هم درگیر می شوند. درگیر شدن چرخ دنده های متفاوت با هم، ضریب دنده های متفاوتی به وجود می آورد.
در نهایت بر اساس این ضریب دنده، گشتاور از موتور به چرخ ها منتقل می شود. این فرآیند در گیربکس های اتوماتیک، به کمک قطعاتی چون دنده های خورشیدی و سیاره ای و چند قطعه دیگر صورت می گیرد. سیستم CVT از بسیاری جهات به گیربکس های اتوماتیک شباهت دارد، با این تفاوت که طرز کار ساده تری دارد که در بالا به آن اشاره شد.
چرا خودروسازان از گیربکس CVT استفاده می کنند؟
از این سیستم به دلیل مزایای آن، روز به روز بیشتر استفاده می شود. از مزایای این سیستم می توان به ابعاد بسیار کوچک آن نسبت به سایر گیربکس ها، سیستم کارکرد ساده و نیز مقرون به صرفه بودن آن اشاره کرد.
در خودروهایی که مجهز به گیربکس CVT هستند، مصرف سوخت به میزان قابل توجهی کمتر است. این ویژگی مهم، یکی از عواملی است که باعث شده است خودروسازان از این سیستم در تولیدات خود استفاده کنند. مصرف پایین سوخت در خودروهای مجهز به سیستم CVT به این دلیل است که موتور در شرایط مختلف، افت چندانی ندارد.
در ابتدای تولید گیربکس های CVT توسط شرکت هلندی DFA مشکلاتی متوجه این سیستم بود. برای مثال بعد از مدتی، با بالا رفتن دور موتور، صداهای غیر طبیعی از قسمت گیربکس شنیده می شد. با بهینه شدن این سیستم در سال های اخیر، این مشکل مرتفع شد. شما هنگام رانندگی با خودروهایی که از این سیستم و عملکرد مناسبش بهره برده اند، رانندگی لذت بخشی خواهید داشت.
بر خلاف سایر جعبه دنده های اتوماتیک و دستی که ضریب دنده هایی محدود تولید می کنند، جعبه دنده های CVT می توانند ضریب دنده نامحدودی داشته باشند. در واقع، تنها گیربکسی که امکان دور موتور مناسب خودرو را فراهم می کند، CVT است.
سیستم پیشرانه در این خودروها نرم و روان کار می کند، طوری که سرنشینان، فقط شتاب گرفتن خودرو را متوجه می شوند و در نتیجه، سفری آرام را تجربه خواهند کرد.
مصرف سوخت این سیستم گیربکس، بیشتر از مصرف سوخت گیربکس های اتوماتیک نیست.
قدرت موتور و شتاب گیری در چنین خودروهایی بسیار مناسب است. سیستم موتور این خودروها عمر بالایی دارد.
آیا گیربکس CVT معایبی هم دارد؟
بزرگ ترین مسئله در مورد گیربکس CVT، دید نه چندان مثبت خریداران خودرو نسبت به آن است. رانندگی با خودروهایی که به چنین سیستمی مجهز هستند، نکاتی دارد که ممکن است هر کسی نتواند آن ها را بپذیرد. سیستم گیربکس های دستی و اتوماتیک اگر به صدا بیفتند، به معنای خرابی آن هاست. این موضوع در مورد CVT ها صدق نمی کند. کارکرد این نوع جعبه دنده به طور طبیعی با مقداری سر و صدا همراه است و نشانه خرابی سیستم نیست.
خودروهای دارای این گیربکس، قیمتی بالاتر نسبت به خودروهای دنده دستی دارند.
هزینه تعمیرات این سیستم به نسبت بالاست.
تعمیر و نگهداری گیربکس CVT
تعمیر و نگهداری جعبه دنده CVT چندان پیچیده نیست. با اینکه معمولاً تعمیرکاران، اطلاعات چندانی درباره این سیستم ندارند، تعمیر و نگهداری آن اصلاً پیچیده نیست. اجزای تشکیل دهنده آن نیز بسیار کم است و همین باعث می شود که این سیستم کمتر تحت فشار و اصطکاک باشد. در این گیربکس ها معمولاً تسمه خراب می شود و علت خرابی این قطعه، استفاده طولانی از آن است.
اگر مشکل سیستم انتقال قدرت CVT مربوط به تسمه باشد، خودرو به آسانی شتاب نمی گیرد. همان طور که پیش تر هم اشاره کردیم، برخی از تسمه ها فلزی و برخی دیگر پلاستیکی هستند. این قطعه به صورت مداوم تحت فشار است؛ بنابراین برای ساخت آن ها استفاده از فلز قطعاً مناسب تر از پلاستیک است و باعث افزایش کارایی شان خواهد شد.
لازم به ذکر است که سرویس های دوره ای این سیستم بسیار مهم است. استفاده از روغن مناسب، عملکرد این سیستم را بهبود می بخشد.
