به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، با وجود اینکه این روزها بهره گیری از بلاک چین زمینه ساز تحولات شگرف در نظام پولی کشورها معرفی می شود اما چالش های متعدد این فناوری نظارت بانک های مرکزی بر آن را الزامی می کند.
سرعت پیشرفت فناوری به ویژه در حوزه فناوری های مالی (فین تک) در دهه های اخیر به تغییر شئون مختلف زندگی مردم و همچنین دولت ها منجر شده و تحولات شگرفی در نظام پولی کشورها ایجاد کرده است. یکی از این فناوری های نوین، ارزهای مبتنی بر فناوری زنجیره بلوکی (بلاک چین) است که تحت عنوان رمز ارزها شناخته می شوند.
مهم ترین دلایل فراگیر شدن رمز ارزها، مزیت های منحصربه فردی است که در اختیار استفاده کنندگان قرار می دهند؛ البته در کنار مزیت های مطرح شده، این نوع ارز خطراتی نیز در بردارد که باعث شده دولت ها در قبال آن مواضع متناقضی بگیرند. ازجمله این خطرات می توان به خطر پول شویی، استفاده در عملیات تروریستی، حباب های سفته بازانه و فرارهای مالیاتی اشاره کرد که همه این ها به دلیل ماهیت رمزنگاری شده این ارزها است. پول مجازی غیرمتمرکز، به معنای انتشار و کنترل پول فارغ از کنترل و مدیریت نهاد ناظر مرکزی بوده و تمام فرآیندهای آن ازجمله انتشار و تأیید تراکنش ها به جای اینکه توسط نهاد مرکزی انجام گیرد از طریق تمامی افراد با سازوکار علوم ریاضی و معادلات پیچیده ریاضی انجام می شود.
بهره گیری از الگوریتم های ریاضی و رمزگذاری برای صحت معاملات ارزهای دیجیتال منجر به این شد که هیچ کاربری نتواند در شبکه تغییر ایجاد کند، درصورتی که این امر در تمام مواقع واقعیت ندارد. در این فناوری نوین افراد برای ارسال وجوه باید از یک رمز خصوصی و یک رمز عمومی استفاده کنند. در ادامه با بررسی مزایا و چالش های فناوری بلاک چین و بزرگ ترین دستاورد آن، یعنی رمز ارزها می پردازیم.
مزایای شبکه های بلاک چینی و رمز ارزها
مزایای فراوان فناوری برای بلاک چین و بزرگ ترین محصول آن رمز ارزها را می توان آزادی در پرداخت و دسترسی بین المللی، هزینه عملیاتی پایین، سرعت بالا در انتقالات بین المللی و فرامرزی و عدم وابستگی به سیاستهای دولتها دانست. استفاده از رمز ارز در شرایط تحریمی ایران به دلیل غیرقابل شناسایی بودن فرستنده و گیرنده در این سیستم، ناتوانی دولت ها در مصادره و بلوکه کردن ارز رمزها، امکان رهگیری و شفافیت و قراردادهای هوشمند نیز از سایر مزایای این فناوری هستند.
همچنین با توجه به مزیت های این فناوری، بهره گیری از آن در کشور منجر به کاهش قدرت تحریم دلاری آمریکا علیه اقتصاد ایران، امکان ایجاد رمز ارزهای منطقه ای و تسهیل در پیمان های پولی دو و چندجانبه، تسهیل در جهانی شدن کسب وکارهای داخلی و بهبود صادرات غیرنفتی، عدم امکان جعل رمز ارزها و امکان افزایش سرمایه گذاری خارجی در کشور است.
چالش ها و ریسک ها
مهم ترین بحث در فرآیند سیاست گذاری یک پدیده ی نوظهور، شناخت چالش های ناشی از آن است؛ لذا قانون گذار و سیاست گذار باید تسلط جامعی بر تمامی ابعاد چالشی رمز ارز داشته باشد. نوسانات قیمتی و عدم ثبات، فقدان قوانین و مقررات مشخص، تهدید اقتصاد واقعی، مشخص نبودن هویت فرستنده و گیرنده، تضعیف بانک مرکزی و نهادهای واسط، امکان فرار مالیاتی، پول شویی و گسترش بخش غیررسمی اقتصاد، بروز مشکلات امنیتی، مشکل وراثت، تنوع در ماهیت رمز ارزهای مختلف، برگشت ناپذیری وجه، تأمین مالی گروه های تروریستی و معاند سیاسی، زمان بالای تأیید تراکنش برای مبادلات داخلی، صرف بالای انرژی، چندوجهی بودن رمز ارزها و چالش تنظیم گری قوانین از چالش های بهره گیری از رمز ارزها است.
افزایش فعالیت های مجرمانه با بهره گیری از رمز ارزها
پول مجازی برعکس پول های سنتی از قوانین و مقررات شفاف برخوردار نبوده و این می تواند به یک چالش جدی برای هر دولتی تبدیل شود؛ زیرا راه را برای انجام کارهای مجرمانه و پول شویی باز می کند. ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت رمزنگاری شده آن، هویت واقعی فرستنده و گیرنده در آن ناشناخته می ماند و این امکان را برای متخلفان فراهم می کند تا پول غیر مشروع را از طریق فرآیند پول شویی وارد سیستم مالی کشورها کنند.
هک و سرقت گسترده رمز ارزها
همچنین، استقبال بی نظیر کاربران جهانی از رمز ارزها فرصت خوبی را برای هکرها و مجرمان سایبری فراهم آورده است تا بتوانند با هک حساب های کاربری آن ها و نفوذ به پلتفرم صرافی های ارزهای دیجیتال، از طریق حملات سایبری گسترده مبالغ هنگفتی را به سرقت ببرند که هک گسترده 5 صرافی Mt. Gox ژاپن، بیت فلور، پولونیکس، بیت استمپ و بیت فینکس در تاریخ ارزها رمزنگاری شده که منجر به تعطیلی این مراکز شد؛ بیانگر این امر است. علاوه بر آن؛ معاملات ارزهای دیجیتال به صورت روزانه نیز هک می شوند که گاهی باعث از دست رفتن همه چیز می شوند.
رمز ارزها خطری جدی برای سیستم های مالی و پولی هر کشور
بزرگ ترین خطری که رواج پول های مجازی برای دولت ها دارد؛ کمرنگ شدن نقش نهادهای ناظر و بانک مرکزی در تراکنش های کشور است که این مسئله می تواند یک خطر بسیار جدی برای سیستم پولی و مالی هر کشوری باشد؛ زیرا در این صورت جایی برای اعمال سیاست های پولی نمی ماند و هیچ نظارتی بر تراکنش های مالی وجود نخواهد داشت. سیاستهای پولی هر کشور متضمن ثبات اقتصادی و ابزار کنترل کننده پارامترهای کلان اقتصاد از جمله تورم، بیکاری، پایه پولی، ضریب فزاینده و سرعت گردش پول می باشد که تنها با در اختیار داشتن اطلاعات کافی از بازارهای مالی امکان پذیر خواهد بود و افزایش حجم مبادلات غیر رسمی و خارج از دید ناظر همانند مؤسسات مالی غیرمجاز و بازار غیر متشکل پولی مستقیماً منجر به کاهش ارزش پول کشور خواهد شد.
علاوه بر این، در نظام پولی رمز ارزها، دسترسی به حساب شخص صرفاً با داشتن آدرس کیف پول و رمز عبور امکان پذیر است و درصورتی که این اطلاعات تنها در اختیار متوفی باشد، هیچ سازوکاری برای دستیابی ورثه به ارث خود وجود نخواهد داشت. در سیستم کنونی بانک محور، اگر مبلغی به طور اشتباه واریز شود، بانک با وکالتی که از سوی سپرده گذار دارد، می تواند وجه را به راحتی بازگرداند اما در رمز ارز چون هیچ نهاد مرکزی و واسطی وجود ندارد و همچنین هویت دارندگان کیف پول مشخص نیست چنانچه وجهی به طور اشتباه به یک کیف پول دیگر واریز شود به هیچ عنوان قابل شناسایی و بازگشت نیست.
انتقال وجه در رمز ارزها غیرقابل تشخیص است و امکان رهگیری ندارد
به دلیل سازوکار پنهان تراکنش های رمز ارز، گروه های تروریستی و معاند می توانند برای مقاصد خویش به راحتی از منابع داخلی و خارجی از طریق رمز ارز به تأمین مالی اقدام کرده و دستگاه های اطلاعاتی توانایی شناسایی آن را ندارند.
شکنندگی بالای قیمت رمز ارزها ودستکاری در بازار
با توجه به عمق کم بازار رمز ارزها و افزایش آگاهی و اقبال متقاضیان جدید، قیمت رمز ارزها بسیار حساس به اخبار بوده و هر خبر مثبت و یا منفی می تواند بر قیمت این ارزها تأثیرگذار باشد؛ در چنین فضایی رفتار توده وار بسیار قابل مشاهده بوده و می تواند باعث شکل گیری حباب هایی در دوره های زمانی مختلف شود. علاوه بر این دارندگان عمده رمز ارزها که به نهنگ ها معروفند به جهت کسب سود با دامپینگ و دست کاری کردن در این بازارها عده زیادی از سرمایه گذاران خرد را به زیان می کشانند و باعث تلاطم و شکنندگی بالا در قیمت این رمز ارزها می شوند.
تمام این عوامل بیانگر این است که بهره گیری از شبکه های بلاک چینی و رمز ارزها در اقتصاد، به ویژه کشوری مانند ایران که از لحاظ سایر پارامترهای اقتصادی و سیاسی تحت فشار قرار دارد، باید بااحتیاط بیشتری دنبال شود؛ زیرا تاکنون در تعریف های این فناوری بیشتر صحبت ها در خصوص مزیت ها بوده و از چالشهای اقتصادی آن کمتر سخن رفته است و همچنین به دلیل نو بودن این فناوری ممکن است بسیاری از این چالش ها هنوز ناشناخته مانده باشد و بهره گیری از این فناوری بدون نظارت نهادهای ناظر از جمله بانک مرکزی، وزارت اطلاعات و سازمان بورس و اوراق بهادار، صدمات جبران ناپذیری به پیکره اقتصاد وارد کند.
