خرید و فروش اموال منقول و غیر منقول ، از طریق قولنامه و مبایعه نامه انجام می شود که مبایعه نامه ، به منزله سند خرید و فروش نهایی آن مال محسوب می شود و می توان به موجب آن ، شرایط و ضوابط مورد توافق طرفین را مکتوب نمود . در مورد خودرو یا ماشین به عنوان یک مال منقول نیز ، می توان از طریق نوشتن مبایعه نامه ، برای انتقال مالکیت اقدام نمود. از آن جهت که در مبایعه نامه خودرو ، کلیه شرایط و ضوابط قانونی و مورد توافق طرفین ذکر می شود ، در صورت بروز اختلاف میان خریدار و فروشنده ، می توان به استناد سند خرید یا مبایعه نامه خودرو ، اختلافات را بر طرف نمود . لذا ، توجه به نحوه نوشتن و تنظیم مبایعه نامه خودرو ، بسیار پر اهمیت است ؛ چرا که در صورت بی توجهی به آن ، ممکن است ، خریدار و فروشنده ، دچار اختلافات متعددی شده و برای حل و فصل آن ، مجبور شوند به دادگاه ، مراجعه و از دیگری شکایت کنند. به همین مناسبت ، در این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که مبایعه نامه خودرو چیست و اعتبار آن چقدر است .
مبایعه نامه یا قولنامه خودرو
عقد بیع ، به معنای خرید و فروش کردن می باشد و در صورتی که طرفین ، مفاد قرارداد بیع را بر روی یک سند درج نمایند ، در اصطلاح حقوقی ، به آن مبایعه نامه نیز ، گفته می شود . مبایعه نامه ، اصطلاحی است که هم در خصوص اموال منقول و هم اموال غیر منقول کاربرد دارد . هرچند که عمدتا این اصطلاح را در خصوص مبایعه نامه املاک شنیده ایم ، اما خرید و فروش یا بیع خودرو و ماشین نیز ، می تواند از طریق سندی تحت عنوان مبایعه نامه ، انجام شود . لذا ، در پاسخ به این سوال که مبایعه نامه خودرو چیست ، باید گفت که در صورتی که دو نفر ، قصد خرید و فروش یک خودرو به عنوان مال منقول را داشته باشند ، می توانند با توجه به نکات فنی و حقوقی مربوطه ، سندی عادی ، تحت عنوان مبایعه نامه خودرو را تنظیم نمایند . البته ، انعقاد قرارداد مبایعه نامه خودرو ، می تواند از طریق وکالت خرید و فروش خودرو به دیگری هم انجام شود ؛ لکن معمولا ، مبایعه نامه خودرو ، توسط خریدار و فروشنده منعقد می شود. نکته مهمی که در خصوص نحوه تنظیم مبایعه نامه خودرو وجود دارد ، این است که مبایعه نامه و قولنامه ، به لحاظ حقوقی ، با هم تفاوت دارند ؛ در حالی که برخی به جای مبایعه نامه ، از اصطلاح قولنامه ماشین استفاده می کنند . تفاوت مبایعه نامه و قولنامه خودرو ، این است که مبایعه نامه ، همان سند بیع محسوب می شود که طرفین ، به موجب آن ، اقدام به خرید و فروش خودرو با شرایط مورد نظر خود می نمایند . اما قولنامه ماشین ، سندی است که طرفین ، در آن قول و قرار مبنی بر خرید و فروش می گذارند و هنوز قراردادی میان طرفین ، منعقد نشده است . در هر حال ، در تنظیم مبایعه نامه خودرو که برخی به آن قولنامه خودرو نیز گفته می شود ، می بایست نکات قانونی مربوطه ، دقیقا رعایت شوند تا طرفین ، دچار اختلاف نشوند . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص ، مطالب زیر را نیز مطالعه نمایید .
آیا مبایعه نامه خودرو معتبر است؟
مبایعه نامه خودرو نیز همانند دیگر قراردادها که بین طرفین معامله تنظیم می شود، دارای اعتبار قانونی است و خریدار و فروشنده موظف به اجرای مفاد مندرج درون آن هستند. بنابراین در صورتی که هر کدام از طرفین قرارداد نسبت به مفاد مندرج در مبایعه نامه بی توجهی کند، شخص شاکی می تواند به دادگاه مراجعه کرده و با در دست داشتن مبایعه نامه شکایت خود را ثبت کند.
نحوه تنظیم مبایعه نامه خودرو دستی
مبایعه نامه خودرو تک برگ از بخش های مختلفی تشکیل شده که به هر کدام از این بخش ها ماده گفته می شود. شما می توانید برای نوشتن مبایعه نامه از نمونه های آماده موجود در اینترنت استفاده کنید یا همه موارد را به صورت دستی بر روی کاغذ بنویسید. با این حال ما در این بخش اجزای تشکیل دهنده یک مبایعه نامه را برای شما عزیزان شرح می دهیم.
- مشخصات طرفین: در این بخش از قولنامه مشخصات کامل خریدار و فروشنده ثبت می شوند. مشخصاتی مانند: نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، محل صدور شناسنامه، تاریخ تولد، کد ملی، شغل، آدرس محل سکونت و اطلاعات تماس باید به صورت کامل نوشته شوند. در صورتی که هر کدام از طرفیت شخص حقوقی بود باید علاوه بر موارد ذکر شده، اطلاعات مربوط به شرکت مانند: نام شرکت، شماره ثبت، شناسه ملی، کد اقتصادی، نشانی، کد پستی و نام صاحبان امضای مجاز به طور کامل ثبت شوند. در صورتی که یکی از طرفین به عنوان نماینده شخص حقیقی یا حقوقی برای انجام معامله حضور داشته باشد، بعد از تأیید اختیار وکالتش باید نمایندگی آن در مبایعه نامه ذکر و اطلاعات وکالت نامه او نیز ثبت شود.
- موضوع معامله و مشخصات خودرو: در این بخش باید بعد از بیان موضوع که همان فروش خودرو ه شخص خریدار است، تمامی مشخصات مربوط به خودرو به طور کامل نوشته شود. اطلاعاتی مانند: نوع خودروف مدل، سیستم، رنگ، شماره شهربانی، شماره موتور، شاسی و بدنه باید در این بخش از مبایعه نامه درج شوند. علاوه بر این موارد در صورتی که خودرو دارای ایراد یا خط و خشی است باید به آن اشاره شود. با اشاره به این قبیل موارد فروشنده تا زمان تحویل خودرو باید آن را به همین شکل نگه داری کند و در صورت آسیب رساندن به آن باید پاسخگو باشد.
- مبلغ معامله: در این بخش باید مبلغ کل معامله و نحوه پرداخت آن به وضوح نوشته شود. در صورتی که بخشی از مبلغ به صورت نقد و بخشی به صورت چک هنگام معامله تحویل داده شود، باید در قرارداد قید شود. همچنین مشخصات کامل چک، تعداد و تاریخ های آن نیز باید نوشته شود. اگر مبلغ نقدی به صورت انتقال به کارت تحویل داده شده، باید شماره کارتی که وجه نقد به آن واریز شده نیز ثبت شود. فراموش نکنید که در این بخش قید کردن تاریخ های پرداخت پول و نحوه پرداخت آن اهمیت بسیار زیادی دارد. همچنین تمامی رسیدهای پرداختی و واریزی را تا زمان اتمام مراحل انتقال سند نزد خود نگه داری کنید تا در صورت بروز هر گونه مشکلی اسناد لازم را در اختیا داشته باشید.
-
شرایط معامله: شرایط معامله از بخش های بسیار مهم در مبایعه نامه است. زیرا در این بخش تمامی شرایط مربوط فسخ، نحوه پرداخت هزینه قولنامه، هزینه های تعویض پلاک انتقال سند، زمان تحویل خودرو به خریدار و … ثبت می شوند. شما در این بخش می توانید تمام شروط خود را بنویسید. نوشتن این بخش باید با دقت و حساسیت بسیار بالا نوشته شود تا بعداً با مشکل حقوقی مواجه نشوید. بهترین کار برای آن که بتوانید این بخش را به بهترین شکل بنویسید، کمک گرفتن از کارشناسان حقوقی متخصص در این زمینه است. دقت کنید در این بخش هر شرط و بندی که نوشته شود طرفین موظف به اجرای آن هستند و شما بعد از امضا کردن آن راهی برای پشیمانی ندارید. پس شروطی را که قادر به اجرای آن نیستید ننویسید.
نکات مهم تنظیم مبایعه نامه خودرو
در قسمت قبل ، نحوه نوشتن مبایعه نامه خودرو را توضیح داده و گفتیم که طرفین ، با درج شرایط خود بر روی نمونه متن مبایعه نامه خودرو ، می توانند اقدام به خرید و فروش خودرو نمایند . اما از آن جهت که نحوه نوشتن قولنامه یا مبایعه نامه خودرو ، نکات حقوقی خاصی دارد ، در این قسمت ، به توضیح برخی نکات مهم در این خصوص ، خواهیم پرداخت .
- در نوشتن مبایعه نامه ماشین ، می توانیم برای هر دو نفر یا یکی از آنها ، حق فسخ قرارداد را پیش بینی کرده و در کنار آن ، وجه التزام نیز مشخص نماییم که در صورت فسخ مبایعه نامه خودرو توسط یکی از طرفین ، طرف دیگر ملزم به پرداخت خسارت فسخ مبایعه نامه ، به دیگری شود .
- معمولا در نمونه متن قولنامه ماشین ، درج می شود که خیارات قانونی از جمله خیار غبن ، اسقاط شده است . در صورتی که این موضوع در متن مبایعه نامه خودرو درج شده و یا اینکه اصلا طرفین ، بند اسقاط کافه خیارات را امضا کرده باشند ، دیگر نمی توانند به استناد خیارات قانونی ، اقدام به فسخ مبایعه نامه یا قولنامه خودرو نمایند .
- پیشنهاد می شود که هنگام نوشتن مبایعه نامه خودرو ، مهلت خاصی را برای تعویض پلاک و همچنین تنظیم سند قید نمایید تا در آن مهلت ، اقدامات لازم در خصوص انتقال سند خودرو به نام خریدار انجام شود . در صورتی که فروشنده ، از انجام این اقدامات امتناع نماید ، می توان با ارائه دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو به دادگاه ، الزام وی به انتقال سند به نام خریدار را تقاضا نمود ؛ هر چند که در حال حاضر ، تنظیم سند رسمی در دفترخانه ، الزامی نبوده و برگ سبز خودرو برای انتقال رسمی ، کفایت می کند .
- در هنگام نوشتن مبایعه نامه خودرو ، بهتر است که خودروی مورد معامله ، مشخصات فنی و لوازم آن ، اسناد و مدارک ، بیمه خودرو و وضعیت تخلفات آن را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهید ؛ چرا که ممکن است پس از معامله ، حق فسخ مبایعه نامه یا قولنامه ماشین را نداشته و متضرر شوید . در این راستا ، مشورت با کارشناس خبره خودرویی ، پیشنهاد می شود .
مبایعه نامه خودرو وکالتی به چه صورت است؟
مبایعه نامه خودرو وکالتی به این صورت است که شما برای انجام برخی امور مربوط به خرید یا فروش مالتان به شخصی وکالت می دهید. در این شرایط دیگر برای انجام مراحل خرید یا فروش نیازی به حضور شما نیست و تمامی کارها از زمان بستن قرارداد تا تحویل خودرو به خریدار توسط وکیل تان انجام می شود. وکیل می تواند هر شخصی حتی خود خریدار باشد. در صورتی که خریدار شخص آشنایی باشد می توانید به او وکالت داده و تمامی مراحل تعویض پلاک و … را به او واگذار کنید. اما در این شرایط این نکته را فراموش نکنید که تا زمانی که خودرو به نام شماست، تمامی جرائم رخ داده با ماشین، حال تصادف با فرد یا رد شدن از چراغ قرمز باشد، مسئولیتش تماماً برعهده شماست. در حقیقت شما با دادن وکالت به فرد خریدار خودتان وارد چالش هایی می کنید که ممکن است عاقبت خوشایندی در انتظارتان نباشد. وکالت دادن به دیگران برای خرید و فروش مال به دو صورت عادی و بلاعزل قابل اجرا است. منظور از وکالت بلاعزل آن است که موکل نمی تواند وکیل خود را عزل کند. اما همچنان می تواند مراحل انجام کار را پیگیری کرده و وکالت را خودش انجام دهد. در معاملاتی که پای وکالت بلاعزل وسط می آید، مشکلاتی بر خریدار تحمیل می شود. به این شکل که با دریافت وکالت بلاعزل در فروش، خریدار صاحب خودرو نمی شود. به عبارتی مالکیتی در کار نیست. اما برای آن که مشکلی پیش نیاید خریدار باید در کنار تنظیم وکالت خرید و فروش بلاعزل، مبایعه نامه ای هم با خود فروشنده نوشته شود. در این صورت اگر وکالت بلاعزل از طرف فروشنده فسخ یا معلق شود، مبایعه نامه تنظیم شده با شخص فروشنده به داد خریدار می رسد و می تواند با استفاده از آن به دادگاه شکایت کند. بنابراین هنگام خرید و فروش تحت عنوان وکالت بلاعزل دقت و حساسیت بسیار زیادی در معامله به خرج دهید.
اعتبار مبایعه نامه خودرو
در قسمت قبل ، به بررسی اینکه مفهوم مبایعه نامه خودرو چیست ، پرداخته و توضیح دادیم که مبایعه نامه ماشین ، همان سند عادی است که خریدار و فروشنده خودرو ، با تنظیم آن ، اقدام به بیع خودرو می نمایند . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که اعتبار مبایعه نامه خودرو چقدر است ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که مبایعه نامه خودرو نیز ، مانند مبایعه نامه املاک ، نوعی سند عادی محسوب می شود . در نظام حقوقی ایران ، اسناد عادی تنظیم شده میان خریدار و فروشنده نیز ، از اعتبار برخوردار هستند ؛ لکن طبعا اعتبار اسناد رسمی تنظیم شده ، به مراتب بالاتر از اسناد عادی است . به همین دلیل ، مبایعه نامه خودرو نیز ، مانند سایر اسناد عادی ، معتبر و قابل استناد است ؛ هر چند که ممکن است در خصوص آن ، اختلافاتی مطرح شود ، با این حال می توان به آن استناد کرد. البته ، پس از تنظیم مبایعه نامه ماشین ، فروشنده به خریدار ، وکالت تعویض پلاک خودرو داده و ملزم به انتقال سند خودرو به نام خریدار خواهد شد که در غیر این صورت ، خریدار می تواند به استناد همین مبایعه نامه ، دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو را در دادگاه علیه وی مطرح نماید . در این صورت ، علاوه بر مبایعه نامه خودرو به عنوان یک سند عادی دارای اعتبار ، سند رسمی خودرو نیز ، برای انجام اقدامات لازم ، در اختیار مالک قرار خواهد گرفت .
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
بیع شرط چیست؟
