معرفی فیلم دلداده

کاری نمی توان کرد؛ دوست داشته باشیم یا نه سینمای ایران از آغاز دهه80 تاکنون، ناخواسته اسیر فرزند ناخلفی است به نام فیلم بدنه(فیلمفارسی سابق) که ظاهراً خیال هم ندارد به سادگی دست از سرِ سینمای ما بردارداما فیلم های بدنه یا بفروش نیز در میان خود درجه بندی کیفی مشخصی دارند که اغلب میزانِ فروش یا به تعبیری دیگر استقبال عمومی، تعیین کننده این میزان است.وقتی کارگردانی با سابقه ساخت فیلم های اکشن و ملودرام، سراغ کمدی های سبک و ارزان قیمت می رود، نباید انتظار نتیجه ای بهتر و بیشتر، از فیلم «دلداده»داشت؛ اثری که معلوم نیست با در نظر داشتن کدام قواعد و فاکتورهای فیلمسازی و به چه انگیزه ای تولید و روانه پرده سینما می شود.دلداده با نامِ پیشینِ«عسل ایرانی»(که به یقین نام بهتری از عنوان فعلی فیلم بود)، بدترین فیلمی است که می توان در ژانر طنز اجتماعی ساخت.دلداده بی اغراق از تمام آثار مشابه این نوع فیلم ها ضعیف تر است و عملاً هیچ مصالح و دستمایه ای برای سرگرمی و خنداندن تماشاگر ندارد، و در چنین شرایطی، وقتی فیلم ها از موضوع گرفته تا نحوه بازی بازیگران و انتخاب آنها، دیالوگ ها، مسائل فنی و تکنیکی و حتی کارگردانی – به عنوان مهم ترین بخش فیلم – همه و همه به ورطه تکرار و کپی کاری های دست چندم می افتند، گمان می کنید نقدهای منتقدین چه حال و هوایی خواهند داشت؟ از این رو است که این روزها حتی نقد فیلم ها نیز یکی پس از دیگری با شباهت های فراوان و تکرار مکررات ملال آور نوشته می شوند، چراکه مثلاً کارگردانیِ آثاری چون دلداده، زمینه ای برای پرداختن از زاویه ای تازه به فیلم، مهیا نکرده است.شخصاً در مقام مخاطب – و نه منتقد – نمی توانم هیچ یک از فیلم های قبلی صلح میرزایی را به خاطر بیاورم.وقتی به فهرست فیلم های کارنامه این کارگردان رجوع می کنم، می بینم غیراز «شاخه گلی برای عروس»، فیلم دیگری از او ندیده ام و این فیلم را هم به زحمت تا انتها دنبال کردم. فیلم هایی مثل«بی تو تنهایم»، «دختری در قفس»و«هدف اصلی»، امروز چقدر در خاطر تماشاگرانِ سینمای ایران باقی مانده اند؟حالا صلح میرزایی پس از این ناکامی ها، تصمیم گرفته فیلمی کمدی- اجتماعی بسازد.مشکلی در این تصمیم گیری وجود ندارد اما بیاید نحوه پیشرفت این تصمیم را دنبال کنیم تا مشخص شود چگونه از دلِ این تصمیم، فیلمی مثل دلداده سر برمی آورد.در گام نخست برای عملی شدن این تصمیم، نیاز به طرح و فیلمنامه است.کارگردان که از تصمیمش به شدت ذوق زده شده، بی آنکه اندکی خلاقیت از خود بروز دهد، شتابزده طرحی دوخطی را روی کاغذ می آورد و برای گسترش آن، طرح را به فیلمنامه نویسی می سپارد که کمتر از چند ماه پیش، فیلم پرفروش«ده رقمی»(همایون اسعدیان)با فیلمنامه او اکران شده بود. با این تفاوت که اگر فیلمی مثل ده رقمی را می شد برای نمایش تلویزیونی مناسب تشخیص داد و روی آنتن فرستاد، دلداده به هیچ وجه مناسب تلویزیون نیست.«علیرضا محمودی»طرح ابتدایی صلح میرزایی را مبنی بر اینکه«دختری از فرنگ برمی گردد و عده ای جوان برای ازدواج با او سر و دست می شکنند»، به چنان سناریویی بدل می کند که کارگردان با خواندن آن، گُل از گُلش می شکفد و نه تنها برای ساخت آن مشتاق تر می شود که بی درنگ، جواد رضویان را نیز به عنوان بازیگری امتحان پس داده، در رأس هرم بازیگران فیلم می نشاند.چنان که اشاره شد، اشکال عمده دلداده، پس از ضعف بزرگش در فیلمنامه، افتادن در دام تکرار و تقلیدهای سطحی و نازل است.صلح میرزایی پس از تجربه نیمه موفق شاخه گلی...، باز هم جواد رضویان و مجید صالحی، این زوج خوشمزه، را در کنار یکدیگر به بازی گرفته و گرچه این بار و اینجا، مجید صالحی لحظاتی هرچند کوتاه موفق می شود با بازی های کلامی و بیانی اش، تماشاگر را کمی قلقلک دهد اما موفقیت شاخه گلی... هرگز تکرار نمی شود.در دلداده، صالحی به مثابه رامبد جوان در سوغات فرنگ، نقش یک جوان عشق آمریکا را ایفا می کند که برای رسیدن به خواسته اش دست به هر کاری می زند و از بسیاری از اعتقاداتش می گذرد.رضویان بازیگر نقش جوانی خجالتی و مذهبی است با نشانه های مرسوم این تیپ نخ نما شده در سینمای ایران؛ پیراهن آستین بلند یقه بسته سفید و تسبیحی گره خورده دور مچ دست و انگشتان و ریش و سبیلی کوتاه با مدلی آشنا و بیانگر طرز فکر این نسل و شخصیت.حالا مقایسه کنید رضویان را در دلداده با نقشی که در چارچنگولی(سعید سهیلی) ایفاگر آن است.میان ظاهر این دو شخصیت و حتی بازی ها و دیالوگ هایشان چقدر تفاوت می توان پیدا کرد؟ انگار یک شخصیت در دو فیلم سینمایی متفاوت با دو کارگردان مجزا به خدمت گرفته شده است. دست بر قضا، در این ایام فیلم دیگری با نام دل شکسته(علی رویین تن) بر پرده سینماهاست که شهاب حسینی با چنین سر و شکل و هیبتی در آن ظاهر شده و جای بسی خوشحالی است که آن نقش را نیز به رضویان نسپرده اند تا همزمان به جای 2 فیلم، در 3 فیلم به ایفای یک نقش بپردازد.سایر بازیگران فیلم نیز فراتر از وظیفه تعیین شده در قراردادشان – گفتن دیالوگ و جنباندن سر و دست و پا براساس میزانسن – عمل نمی کنند.اکبر عبدی یکی از بدترین بازی های کارنامه اش را ارائه کرده، بازی های امیر نوری، یوسف صیادی، سحر زکریا و مینا جعفرزاده چندان دلچسب و گیرا نیستند.الهام حمیدی و مهران رجبی، دو بازیگری اند که اغلب آنها را در کارهای ارزشمندی دیده ایم افسوس که این بازیگران عزیز، با حضور در فیلم هایی چون دلداده، در واقع به خاموشی چراغ سینمای ایران کمک می کنند.واقعاً اگر رجبی آن نقش کوتاه عاقد را – گیرم که هنرمندانه – بازی نمی کرد، چه تغییری در این فیلم رخ می داد، یا اگر به جای الهام حمیدی، حدیث فولادوند، که تجربه بازی در چنین نقش هایی را در فیلم هایی مثل همکلاس، غزل، کلاهی برای باران، شاخه گلی برای عروس و کما دارد، در نقش«عسل ایرانی»ظاهر می شد، چقدر از رونق و ارزش دلداده کاسته می شد؟! آیا این الهام حمیدی، همان حمیدی «خیلی دور، خیلی نزدیک» است و مهران رجبی، همان رجبی «روزگار قریب»؟!در آخرین ساخته صلح میرزایی، مطلقاً کارگردانی ویژه ای به چشم نمی خورد.داستان فیلم به سادگی قابل پیش بینی است و هیچ گره و معما و تعلیقی، باعث جلب توجه مخاطب نمی شود تا علاقه مندانه فیلم را دنبال کند و منتظر نتیجه نهایی باشد.فیلمبرداری فرج حمیدی ویژگی چشمگیری ندارد و موسیقی مهدی غفوریان به شدت سطحی و ضعیف است، گرچه به جز فصل هایی که شخصیت ها در حیاط، کلیپ وار با موسیقی به پایکوبی و آواز می پردازند، در طول فیلم به ندرت از موسیقی استفاده بجایی شده است.شخصیت پردازی های فیلم سردستی و ساده انگارانه انجام شده و روند پیشرفت قصه در خلال همین شخصیت پردازی های نادرست با مشکل روبه رو می شود. برای مثال نگاه کنید به شخصیت جواد که کمترین تلاشی برای بروز عشق و علاقه اش به عسل نمی کند ولی سرانجام او است که با عسل ازدواج می کند! اشاره کوچکی هم که توسط تهیه کننده موسیقی، به خالی بودن آهنگ های جواد از عشق و دلدادگی می شود، دردی از شناخت بیشتر این شخصیت دوا نمی کند.با حساب همه این بررسی ها، باید اعتراف کرد دلداده در خوشبینانه ترین حالت، یک فیلمفارسی تمام عیار است که حتی از بسیاری از فیلمفارسی های بی ارزش سینمای پیش و پس از انقلاب، چند پله پایین تر قرار دارد.ناگفته پیداست هدف از تولید چنین فیلم هایی، فقط و فقط فروش و صرفه اقتصادی است اما آیا کارگردان محترم دلداده، ذره ای می اندیشد با اتلاف هزینه ای که پای چنین فیلم هایی می رود، چه لطمه جبران ناپذیری به پیکره ضعیف سینمای ما وارد می شود؟ با این فیلم ها قرار است به فروش چندرقمی برسیم و رکورد کدام فیلم و کارگردان را بشکنیم؟می پذیرم که سینمای ما هم مثل تمام کشورهای صاحب سینما، به فیلم های خانوادگی و طنز و فکاهی و سرگرم کننده نیازمند است ولی آیا واقعاً نمی توان کیفیت تولید را در ساخت چنین آثاری مدنظر قرار داد و کمی به شعور و سلیقه مخاطب احترام گذاشت؟ تولید فیلم هایی مثل دلداده، فقط بازی با وقت و سرمایه هنری مملکت است و قطعاً نبودشان کمترین تأثیری در ادامه حیات سینمای ما نخواهد داشت.