خلاصه داستان فیلم یکبار برای همیشه
محمود، که نقاش ساختمان است و از همسرش زهرا جدا زندگی می کند، تصمیم دارد برای کار به ژاپن برود. محمود همسرش را به محضر می برد تا او را طلاق بدهد، ولی محضردار گواهی عدم حاملگی زن را می خواهد و آن ها ناگزیر به آزمایشگاه می روند. جواب آزمایش زهرا، به رغم تصور آن ها، مثبت است و زن و شوهر جوان چاره را در سقط جنین می بیند، اما هزینة سنگین سقط جنین و توقیف پزشکی که به آن ها معرفی شده موجب می شود که آن دو به پیرزن قابله ای مراجعه کنند که درانبار مخروبه ای در خارج شهر سکونت دارد. موقعی که زهرا با اکراه و دلهره به اتاق پیرزن قابله پا می گذارد محمود با مردی رو به رو می شود که همسرش پس از سقط جنین فوت کرده و برای مرافعه به آن جا آمده است. محمود و زهرا پس از درگیری با پیرزن و دستیارانش به خانه بازمی گردند و از تصمیم خود منصرف می شوند. دوسال از این ماجرا می گذرد. محمود خانة مسکونی خود را رنگ می زند و زهرا برایش چای می آورد. پسر کوچکشان در یکی از اتاق ها بازی می کند.
نکاتی درباره فیلم یکبار برای همیشه
سینماگران كشور با بالا رفتن سن، اغلب به تولید آثاری اجتماعی گرایش پیدا می كنند كه سیروس الوند یكی از شاخص ترین آنها محسوب می شود كه بخش اعظم ساخته هایش تمی این چنینی دارد.
اما 'یكبار برای همیشه' را می توان به جرات بهترین ساخته سینمایی الوند به حساب آورد كه عمده قدرت خود را از فیلمنامه درخشان خود گرفته است.
الوند كه در سال های ابتدایی دهه پنجاه به عنوان فیلمنامه نویس وارد عرصه سینما شد، در 'یكبار برای همیشه' دست روی وقایع روز جامعه گذاشته و بحث مهاجرت به ژاپن را كه در آن سالها میان جوان ها بسیار داغ بود، در مركز قصه قرار داده و درام خود را اینگونه پیش برده است.
الوند ماجرای ساده و بارها تكرار شده زن و شوهری از طبقه پایین جامعه را این بار با ریزه كاری های بسیار پیش برده و كلیشه ها را كاملا در خدمت داستان قرار داده است.
برای مثال می توان به جنگ زده بودن 'محمود' و 'زهرا' اشاره كرد كه به تنهایی هایشان رنگ و بوی دیگری بخشیده و آن را از نمونه های مشابه خود متمایز ساخته است.
نكته دیگر باورپذیری ارتباط میان این دو است كه برخلاف كلیشه ها از كار درآمده و برای تماشاگر كاملا ملموس جلوه می كند.
وی با انتخاب شغل نقاش ساختمان برای 'محمود'، به شكل ظریفی از استعاره بهره گرفته و آن را به زندگی آشفته و بی رنگ و روی 'محمود' و 'زهرا' پیوند زده است.
شخصیت 'محمود' با همه مصائب و گرفتاری هایش برای مخاطب دوست داشتنی و قابل لمس است كه همین نكته كلیدی پایه محكمی برای موفقیت فیلم شده است.
در نقطه مقابل 'زهرا' كه تا حدودی از كلیشه های قدیمی صدمه خورده، نقش كمرنگ تری نسبت به 'محمود' در پیشرفت قصه داشته و فقط در بخش های پایانی از كلیشه زن مظلوم ستم دیده فاصله گرفته و كنشمند رفتار می كند.
الوند فیلمنامه خود را تا سكانس آخر خوب پیش برده اما با یك پایان خوش كه چندان به داستان نمی چسبد، كیفیت كار خود را اندكی پایین آورده و مهمترین بخش فیلمنامه را ضعیف از كار درآورده است.
بسیاری از منتقدان و نویسندگان سینمایی كه سیروس الوند نیز زمانی در زمره آنها به حساب می آمد در رابطه با او به یك نكته اذعان دارند و آن این است كه ساخته های الوند به لحاظ تكنیكی در سطح استاندارد سینمای ایران قرار دارند.
'یكبار برای همیشه' را می توان سرآمد همه آنها دانست چرا كه به لحاظ كارگردانی، ضعف چندانی در آن به چشم نمی خورد. وی در دكوپاژ فیلمنامه نیز عالی عمل كرده و تك تك پلان ها حساب شده به نظر می رسند.
برای مثال می توان به سكانس رفتن این دو به محل سقط جنین اشاره كرد كه تعلیق مناسبی در آن جریان دارد و الوند با قرار دادن مرد مصیبت زده ای كه همسرش را بواسطه عمل غیر استاندارد از دست داده، كیفیت غریبی به فضای این بخش بخشیده است.
وی در انتخاب بازیگرانش هم هوشیارانه كار كرده و از این رهگذر كیفیت ویژه ای به تصاویر اثر خود بخشیده است.
فیلم هایی از جنس 'یكبار برای همیشه' كه شخصیت محور هستند، نیاز مبرمی به بازیگران حرفه ای و باسابقه دارند كه در غیر این صورت لطمات جبران ناپذیری را تجربه خواهند كرد.
در 'یكبار برای همیشه' خوشبختانه این اتفاق رخ نداده و گروهی از بازیگران خوب سینمای ایران در این فیلم گردهم آمده اند كه از نقش های اصلی تا فرعی را در بر می گیرند.
'خسرو شكیبایی' كه در آن سال ها پس از ایفای نقش 'حمید هامون' به ستاره سینمای ایران تبدیل شده بود، انتخاب فوق العاده ای برای نقش 'محمود' بوده و كاملا با خصوصیات بیرونی و درونی این شخصیت همخوانی دارد.
به جرات می توان گفت كه شكیبایی به تنهایی نیمی از بار فیلم را به دوش كشیده و با بازی درخشانش جلوه خیره كننده ای به فیلم بخشیده كه 'فاطمه معتمدآریا' آن را تكمیل كرده است.
وی در نقشی كه از گزند كلیشه ها در امان نبوده، بازی خوبی را ارائه كرده كه استحقاق دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فجر را داشت.
در نقش های فرعی نیز 'مرتضی احمدی' و 'جهانگیر فروهر' خوش درخشیده و بازی های درجه یك بازیگران نقش های اصلی را كامل كرده اند.
'یكبار برای همیشه' در كارنامه فیلمسازی با سابقه همچون سیروس الوند فیلم ماندگار و جذابی است كه متاسفانه همچون ستاره هالی فقط یك بار در آسمان سینمای الوند ظاهر شد.
فیلم یاد شده هنگام نمایش در جشنواره یازدهم فیلم فجر با واكنش های مثبت نویسندگان و منتقدان روبرو شد و از سوی مردم نیز مورد توجه قرار گرفت.
اما با وجود نامزد شدن در شش رشته، فقط دو سیمرغ بهترین كارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول زن را به خود اختصاص داد.
بازیگران فیلم یکبار برای همیشه
خسرو شکیبایی، فاطمه معتمدآریا، مرتضی احمدی، جهانگیر فروهر، میرصلاح حسینی سعیدآباد، محمدرضا رضوی نیا، مهدی آرین نژاد، پرویز زندری، مختار سائقی، محمد خسروی، مجید علی زاده، محسن قاضی مرادی، فتانه آصف، افسانه چهره آزاد، رویا قصرلقمانی، علی حق فروش، شهلا مؤمنه، کاظم درویش
دیگر عوامل فیلم یکبار برای همیشه
کارگردان: سیروس الوند
نویسنده: سیروس الوند
تهیه کننده: مجید مدرسی
مشخصات فیلم یکبار برای همیشه
ژانر : اجتماعی – خانوادگی
زبان : فارسی
معرفی فیلم خانم یایا
