معرفی فیلم ضد

فیلم ضد هم همانند فیلم قبلی ربیعی در حال و هوای دهه شصت تولید شده است.در ادامه با بررسی و معرفی فیلم ضد می پردازیم

خلاصه فیلم ضد

ضد یک درام سیاسی است که در بستر التهابات کشور در تابستان سال ۱۳۶۰ می گذرد. قصه این فیلم دربارهٔ یک عشق در دل حوادث سیاسی است که پس از سال ها دوباره شعله ور می شود . در خلاصه داستان رسمی این فیلم آمده است: «بعضی آدم ها می توانند بر «ضدِّ» هدفی باشند که همه می پندارند در خدمت آن هستند. این «ضد» می تواند حذف یک نفر یا یک ملت باشد»

نقد فیلم ضد

قصه فیلم سینمایی «ضد» در یکی از بحرانی ترین دوران دهه 1360 روایت می شود؛ در واقع قصه این فیلم سینمایی از اسفند سال 1359 آغاز می شود و تا اواخر سال 1360 ادامه دارد. «ضد» درباره واقعه تروریستی هفت تیر است و داستان محمدرضا کلاهی را روایت می کند؛ مردی که تا امروز مظنون اصلی این واقعه بوده و گفته می شود که پس از انجام آن به هلند گریخت. کلاهی چند سال پیش در هلند ترور شد و تا امروز دقیقا قاتلان آن مشخص نیستند و وقایع فیلم ضد نیز بر اساس ده ها مصاحبه ای که با شاهدان انجام شده پیش می روند اما لزوما نمی توانند بر اساس واقعیت باشند و کارگردان هم اصراری بر اینکه قصه فیلم تریلر-سیاسی اش واقعی است ندارد.فیلم ضد یکی از متفاوت ترین آثار سیاسی ایران است چرا که ضدقهرمان فیلم در واقع یک مجاهد است. ما فیلمی را می بینیم که همراه با شخصیت اصلی آن به دل سازمان مجاهدین خلق می رویم و این موضوع در کمتر فیلم ایرانی به چشم خورده است. شاید نزدیک ترین این حالت فیلم سیانور باشد که قهرمانان آن با کلاهی فیلم ضد تفاوت اساسی داشتند؛ کلاهی پشیمان نیست و مخالفت هایی که بر سر برخی کارهای حزب می کند بخاطر بینش و نگرش حزب اللهی اش نیست بلکه استدلال سیاسی خود اوست که اتفاقا از سران مجاهدین خیلی منطقی تر است!

ضدقهرمانی که در این فیلم به تصویر کشیده شده در واقع جاسوس مجاهدین در حزب جمهوری اسلامی است و کسی است که بمب را وارد دفتر مرکزی این حزب کرده است. این ضد قهرمان باید به منفورترین شکل ممکن به تصویر کشیده شود و این اتفاق تا اواسط فیلم رخ نمی دهد. جایی که فیلم شروع می کند لایه به لایه ماسک صورت کلاهی را برمی دارد، جنون او برایمان آشکار می شود اما بازی نه چندان خوب مهدی نصرتی کاری کرده که این شخصیت پردازی ناقص اما با اغماض قابل قبول، ناقص تر هم جلوه کند و نمره ردی به خود بگیرد.فیلم ضد یک حسن دارد و آن هم اینست که چندان شعارزده عمل نمی کند، طبعا به مجاهدین خلق می تازد ولی نشان می دهد که افرادی نیز قربانی این گروه شدند و مجبور هستند که زندگی شان را وقف دستورات مافوق کنند. خود کلاهی حتی در واقع از وقتی وارد این گروه شده که معشوق زندگی اش را ترک کرده و او در غم و اندوه فراوانی به سر می برده و در نهایت وارد این گروه شده است. شستشوی مغزی که مجاهدین به افراد آسیب دیده جامعه وارد می کنند کاری می کند که همه آنها جزو نیروهای وفادار سازمان شوند. کلاهی به عنوان شخصیت اصلی داستان هم در جایی از فیلم به معشوق از فرنگ برگشته اش می گوید که خودش را درگیر کار کرده تا او را فراموش کند.

فیلم ضد قصد ندارد ما برای این کاراکتر دل بسوزانیم اما به ما ریشه شکل گیری این شخصیت را نیز نشان می دهد، او را یک ضد قهرمان مقوایی به تصویر نمی کشد و سرنخ هایی برای جنونی که به آن دچار شده را به بیننده ارائه می کند. شاید این سرنخ ها چندان زیاد نباشد و نقب زدن به زندگی گذشته کلاهی و معشوقش یعنی بیتا، می توانست بار دراماتیک فیلم را جذاب تر کند اما به نظر می رسد در آن صورت مشکلاتی از قبیل عدم اجازه نمایش گریبانگیر فیلم می شد؛ در واقع می خواهم بگویم همین که اجازه داده شده بهانه ای تقریبا منطقی برای مجاهد شدن کلاهی در فیلم به تصویر کشیده شود، برای خودش نوبر است!

ضد سعی کرده که فقط یک تریلر سیاسی نباشد و یک روایت عاشقانه را نیز به تصویر بکشد اما برای این کار به هیچ موفقیتی نمی رسد. بار عاشقانه فیلم در پس انبوه پیام های سیاسی و شعارزدگی فیلم گم می شود و بازی بد دو بازیگر و عدم ایجاد یک شیمی خوب بین آنها، کاری کرده که فیلم از این زاویه کاملا لنگ بزند. روایت عاشقانه ضد مانند یک برچسب ناجور است که به زخم های فیلم وصله پینه شده و چیزی از آن خارج نمی شود به جز مایعی که کم رنگ است و اصلا قرار نیست توجه ما را جلب کند.پیشینه معشوقه نیز بیش از حد گنگ است و آنطور که کارگردان اعلام کرده، بسیاری از صحنه های او و دیگر شخصیت فیلم یعنی ناصر (با بازی نادر سلیمانی) برای کوتاه تر شدن مدت زمان فیلم پس از تدوین نهایی از فیلم خارج شدند.شاید بد نباشد که زمانی نسخه Extended Edition فیلم دیده شود چرا که بزرگترین نقص کاراکترهای فیلم دقیقا در همین دو شخصیت نهفته که سکانس های بازی شان در فیلم کم شده است.

ناصر با بازی کاملا متفاوت نادر سلیمانی، یکی از روسای مجاهدین است که به کلاهی فرمان می دهد. او توانایی تبدیل شدن به یک نقش منفی بسیار جذاب را با استایل و بازی خاص نادر سلیمانی (که فکر میکنم جزو معدود نقش آفرینی های جدی اش باشد) دارد اما متاسفانه فیلم چندان به آن دامن نمی زند و خیلی سرسری از این شخصیت رد می شود. ناصر در نهایت تبدیل به مردی می شود که سیگار می کشد و عصبی است اما ابهتی که یک کاراکتر منفی باید داشته باشد را ندارد.در نهایت باید گفت ساخت فیلم از تاریخ معاصر ایران اقدام قابل توجهی است، آن هم برای نسل تماشاگر امروز که آن دوره را ندیده و نمی شناسد و نهایتا با کتب درسی که غیرحرفه ای تنظیم شدند و مستندهای افتضاح صدا و سیما آن را شناخته است. سینمای ما به فیلمسازی از آن دوران بدهکار است و البته در یک دنیای بی سانسور و بی ممیزی، قطع به یقین شاهد آثار به مراتب بهتری از آن دوران بودیم که نظرات شخصی در آن اعمال نفوذ نکند اما همین لنگه کفش های پاره هم غنیمت است. امیدوارم ربیعی کارگردان تمرکز خود بر این بخش مهم از تاریخ معاصر ایران را از دست ندهد و در آینده شاهد کارهایی بی نقص و دقیق تر باشیم.

نمایش بهشتی در فیلم اصلا آن چیزی که باید باشد نیست و به جای آنکه قرار باشد بیننده ا نسل امروزی که این شخصیت را نشناخته، او را با حرف هایش و درایتش بشناسد، تصاویر صحنه آهسته می شوند و موسیقی حماسی پخش می شود. این قبیل تصویر سازی ها قرار نیست کاری از پیش ببرد و تماشاگر امروزی را با این اشخاص تاریخ معاصر آشنا بسازد، در واقع این نمایش احساسی کاری کرده که یکی از مهمترین عناصر فیلم که پس از مدتها انتظار روی پرده سینما می آید، تنها از لحاظ گریم خوب برای تماشاگر جالب توجه شود و حس همذات پنداری درستی بین نسل امروز و بهشتی پیش نیاید. این قبیل جوگیری های احساسی در فیلم ضد به کرات دیده می شود و از شعارزدگی که در دل فیلم وجود دارد هم بدتر است.

کارگردان فیلم ضد

امیرعباس ربیعی: امیرعباس ربیعی کارگردان و نویسنده سینما است. او کارگردانی فیلم های کوتاه بعدازظهر و ماه در خانه و همچنین فیلم مستند میتینگ و "ولد" را برعهده داشته است. جدیدترین فیلمی که او کارگردانی و نویسندگی کرده فیلم سینمایی لباس شخصی است.