معرفی فیلم ضد گلوله

پنجشنبه، 06 آبان 1400 زمان مطالعه 7 دقیقه

ضد گلوله فیلمی به کارگردانی و نویسندگی مصطفی کیایی و تهیه‌کنندگی رضا رخشان محصول سال ۱۳۹۰ است.

خلاصه داستان ضد گلوله

داستان این فیلم مربوط به اواسط دهه ۶۰ و اوج دوران جنگ ایران و عراق است که قصه مردی حدود ۵۰ ساله در تهران را روایت می کند که مشغول قاچاق نوارهای لس آنجلسی و فیلم های ویدئویی بوده و در اثر یک اتفاق درمی یابد که توموری در سر دارد و تا دو ماه دیگر بیشتر زنده نخواهد ماند؛ و تصمیم می گیرد به جنگ برود.

نکاتی درباره فیلم ضد گلوله

سلیم که کارش تکثیر نوار کاست موزیک غیرمجاز است ضمن فرار از دست ماموران حال می رود و متوجه می شوند توموری در مغز دارد. او دو ماه بیشتر زنده نیست. سلیم تصمیم می گیرد حالا که دارد می میرد به جبهه برود تا شهید شود و خانواده اش هم از شهادتش سودی ببرند.طرح و داستان کمدی ضدگلوله فیلم لیلی با من است اثر تبریزی را به یاد می آورد. در آنجا هم مردی که اعتقادی به جبهه و جنگ ندارد برای دریافت وام به جبهه می رود. موضوع منفعت طلبی از جنگ که در ضدگلوله هم تکرار می شود. اما تفاوت این دو در اینجاست که تلاش صادق در جنگ، زنده برگشتن بود و سلیم می خواهد شهید شود و مدام خودش را در موقعیت کشته شدن قرار می دهد.ضدگلوله با انرژی اولیه خوبی شروع می شود. کیایی در سکانس های معرفی داستانش را خوب پهن کرده و شخصیت ها و موقعیت را معرفی می کند. مردی جاافتاده (با بازی مهدی هاشمی) با لباس ها و ژست های یلخی و بی خیال معین گوش می دهد و با آن همخوانی می کند. او با شنیدن صدای ضربه در، سیگار و ضبط را خاموش می کند و در مقابل همسایه مذهبی اش ادای نمازخوان بودن در می آورد. اما تا می شنود این مرد که مستاجرش هم هست قصد دارد به جبهه برود، کاراکتر ساختگی اش را کنار می گذارد تا نگاه بی تفاوت به جنگ و شخصیت متظاهرش را نشانمان دهد. انرژی این سکانس که با ورود همسر شلوغ کار و غرغرو و در عین حال شیرینش (با بازی ژاله صامتی) و نمایش رابطه شان مضاعف شده، نوید یک کمدی موقعیت جذاب را می دهد.اما کمی بعد از نقطه عطف اول و ورد سلیم به فضای جبهه فیلم از این انرژی اولیه خالی شده و افت می کند. موقعیت یا اتفاقی که داستان را هل بدهد نمی افتد و فیلم کند پیش می رود. سلیم می خواهد شهید شود و تلاش تکراری اش برای اعزام به خط مقدم جذابیت چندانی ندارد. موقعیت تازه ای هم که پیش برنده خط روایی داستان سلیم باشد یا اتفاقی که منجر به درگیری درونی در او شود، وجود ندارد. به همین دلیل فیلم از ریتم می افتد؛ به خصوص که وجه کمیک و سرخوش آن هم دچار افت شده.فیلم نامه نویس برای ساخت شخصیت سلیم و همسرش از اغراق استفاده کرده. تکنیک مرسومی در خلق کاراکتر یا موقعیت طنز و کمدی. آنها شخصیت هایی زیادی بی خیال و متظاهر و ساده اندیش اند که هر دو را خنده دار می کند و بودنشان در کنار هم بار سرخوشی و کمیک موقعیت ها را افزایش می دهد. اما بعد رفتن سلیم از خانه و ورودش به فضای مردانه جنگ، کارگردان به جای زنی که حالا نیست، سلیم را با پرویز (با بازی مسعود کرامتی) جفت می کند که فردی عشق شهادت است و به دلایلی قصد دارد به هر ترتیبی شده خودش را به خط برساند. اما این رفتار در پرویز تبدیل به یک موتیف شخصیتی در او نمی شود و انگار تنها کار بانمکی است که کارگردان به او چسبانده است.به همین دلیل هم هست که پرویز آدم بامزه ای نیست و تلاش بازیگرش برای کمیک کردن آن کار نمی کند (مقایسه اش کنید با شخصیت ژاله صامتی) او جز اینکه به آدم ها بگوید الاغ، و آدم ها را با قرص خواب کند، ویژگی خاص دیگری ندارد. آدمی معمولی که نمی تواند همراه با سلیم موقعیت های بامزه بسازد. غیر از سلیم باقی شخصیت ها همگی آدم هایی معقول اند و وجه اغراق شده و کاریکاتوری ندارند که کارگردان بتواند ازشان لحظات کمدی در بیاورد. در نتیجه سلیم می ماند و حوضش در جبهه و گهگاه زنی در خانه. ترکیبی که با این همه فاصله و به تنهایی، توان کشیدن بار نود دقیقه کمدی را ندارند.علاوه بر این لحن کمیک فیلم هم در ساختار روایی فیلم حفظ نشده و بعضا گم می شود. مثلا در سکانسی که سلیم و پرویز مقابل هم قرار می گیرند و سلیم از تحولات درونی اش می گوید، لحن به طور ناگهانی تغییر می کند و اشک آلود می شود. برای بازگشت به لحن کمدی بلافاصله بعد این موقعیت، باید چرخشی کمیک صورت بگیرد، اما این چرخش در حد همان الاغ گفتن پرویز به سلیم باقی می ماند و نه بیشتر. در اغلب مواجهات سلیم با فرمانده هم لحن کمدی از بین می رود. یا در سکانس سرگردانی سلیم در بیابان و واگویه هایش هم. شاید بیراه نباشد اگر بگوییم کمدی دانستن ضدگلوله، بیشتر به واسطه همان بیست دقیقه اول فیلم و کارگردانی ای است که جنگ را امری غیر جدی نشان می دهد؛ وگرنه شخصیت ها و موقعیت ها به طور پیوسته بار کمیک چندانی ندارند.در ساختار کمدی، ممکن است اتفاقات الزاما با منطق روزمره پیش نروند و مسیر تازه ای را در رسیدن به هدفی جدی یا غیر جدی طی کنند. اما این مسیر تازه و رنگ باختن منطق روزمره، با روابط علی و معلولی درون متن قابل توجیه و با منطق جدیدی که در فیلم تعریف شده سازگار باشد. در منطق کمدی می پذیریم سلیم حالا که مرگش نزدیک است بخواهد شهید شود و سعی کند خودش را هر چه سریع تر در معرض شهادت قرار دهد. وقتی هم با پرویز همراه شده برای اولین بار موقعیت جنگی را تجربه کرده و از مردن به این شکل پشیمان می شود.تا اینجا همه چیز قابل قبول و منطقی است. اما بعدتر ناگهان و بی دلیل دوباره می خواهد به ساده ترین شکل خودش را در معرض گلوله دشمن قرار دهد. بی هیچ ترسی. تغییری که در بافت خود فیلم هم منطقی و باورپذیر نیست. انگار فیلم نامه نویس می خواسته مسیری غیر از پیش بینی ذهنی مخاطب در پیش بگیرد تا غافلگیری درست کند. اما برای این غافلگیری منطقی نتراشیده است.با وجود این، ضدگلوله فیلمی است که می شود به تماشایش نشست. حضور مهدی هاشمی که با بازی همیشه خوبش هر کاراکتری را واقعی و جذاب و باورپذیر می کند، در کنار ژاله صامتی با ایفای نقش شیرین و دوست داشتنی فرشته به خودی خود به فیلم ارزش کافی برای یک بار تماشا و لذت بردن می دهد. بماند که انبان کمدی جنگی سینمای ما به قدری خالی است که صرف ساخته شدن چنین فیلمی به خودی خود مغتنم است.

کارگردان فیلم ضد گلوله

مصطفی کیایی متولد سال 1355 در کرج می باشد و اولین فعالیت هنری اش را در سال 1373 در مرکز آموزش فیلمسازی اداره ارشاد کرج آغاز کرد اما سالها طول کشید تا بتواند اولین مجوز ساخت فیلم بلند سینمایی خود با نام « بعد از ظهر سگی سگی » را در سال 1388دریافت کند. پس از آن ، کیایی « ضد گلوله » را در سال 1389 روانه سینما کرد که با استقبال نسبی مواجه شد و « خط ویژه » آخرین فیلم ساخته شده توسط وی به شمار می رود که تا به امروز پرفروش ترین فیلم او هم بوده.

مصطفی کیایی

بازیگران فیلم ضد گلوله

مهدی هاشمی ،مسعود کرامتی ،ژاله صامتی ،سعید آقاخانی ،امیر عزیزی ،بهشاد شریفیان ،کاظم نجارزاده ،شهرام جمشیدی ،محمد حاج حسینی ،علی گل زاده ،علی زمانی ،علیرضا رشیدی ،رضا تهی دست ،محمدمهدی فقیه منفرد ،محسن کیایی