ایران با تولید ISC، بعد از ایالات متحده که ۶۰ سال در مطالعات استنادی تجربه دارد و نیز بعد از کشور هلند، سومین نظام استنادی جهان را بنیانگذاری کرده است. هم اکنون، این تحلیل علمی توسط مؤسسه اطلاعات علمی (ISI) در دنیای انتشارات به خصوص در مورد نشریات، صورت می پذیرد. در حقیقت، ISC می کوشد تا چنین تحلیلی را انجام دهد. نمایه استنادی علوم ایران معادل وب آو ساینس نظام ISI می باشد.
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام یا همان Islamic world Science Citation center ) ISC)، توسط جامعه علمی ایران به وجود آمد و در اکتبر سال 2008 در شهر باکو، پایتخت آذربایجان به تایید رسید. از این تاریخ تمام دانشگاه ها و سازمان های علمی کشورهای جهان اسلامی موظف به همکاری با isc هستند. این کشورها شامل تمام کشورهای اسلامی در پنج ناحیه جنوب شرقی آسیا، کشورهای آسیای مرکزی، کشورهای عرب، کشورهاس اسلامی غیر عرب در قاره آفریقا، منطقه قفقاز و سایر کشوهای اسلامی خاورمیانه، آمریکای جنوبی و اروپا هستند.
فعالیت های مهم این پایگاه از بدو تأسیس
- نمایه سازی نشریات معتبر کلیه کشورهای اسلامی در تمام حوزه های عمی و به زبان های مختلف به منظور ایجاد یک شبکه علمی در جامعه علمی جهان اسلام
- ارزیابی و بررسی مستمر مجلات به منظور گسترش سواد علمی کشورهای اسلامی
- بررسی مستمر جایگاه علمی کشورهای سرتاسر دنیا به خصوص کشورهای اسلامی برای آکاهی از نقاط قوت و ضعف کشورهای اسلامی در حوزه های علمی مختلف
- رتبه بندی دانشگاه های و کشورهای اسلامی بر اساس معیارهای علمی استاندارد خود
- ارائه گزارش های مختلف در حوزه علم و فناوری کشورها و نیز دانشگاه های کشورهای اسلامی و برگزاری همایش ها و کنفرانس های مختلف
سیاست ها و ضوابط
سیاست ها و ضوابط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) طبق مصوبه جلسه ۶۲۳ مورخ ۱۰ اردیبهشت ۱۳۸۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی با رئیس جمهور وقت به مؤسسات ذی نفع ابلاغ گردید. مبانی و اهداف کلی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام مبتنی بر این مصوبه در ماده ۱ به شرح زیر می باشد:
- بنیانگذاری پایگاه استنادی مستقل و خاص دانشمندان جهان اسلام و مراکز اسلامی و مرتبط با سایر پایگاه های استنادی علمی جهان و تعامل مؤثر و سازنده با آنها.
- ایجاد فرصت و تقویت روح نوآوری در علوم انسانی در جهت اولویت های بومی و با معیارها و ارزش های اسلامی در راستای الهام بخشی به جهان اسلام.
- فراهم سازی بستر مناسب برای گسترش علم و توسعه علم سنجی در کشورهای اسلامی.
- توجه به ضوابط اخلاقی و حقوق اسلامی در تولید و نشر علم
- ایجاد زمینه های مناسب برای تعاملات بهینه میان دانشمندان مسلمان و مراکز اسلامی.
- ارائه ابزارهای مناسب برای ارتقاء و پاسخگوئی علمی به نیازهای کشورهای اسلامی.
مأموریت و چشم انداز پایگاه isc
طبق گفته سایت isc برنامه راهبردی این پایگاه با توجه به وجود اشتراک و برخی صفات و ویژگی های خلاقانه آن نسبت به سایر پایگاه های علمی دنیا تدوین گشته است و با توجه به مخاطبان اصلی پایگاه که اغلب افرادی از جوامع علمی کشورهای اسلامی هستند، برنامه راهبردی یا همان ماموریت پایگاه به شکل زیر گزارش شده است:
“پایگاه استنادی علوم جهان اسلام به عنوان یک مرکز معتبر بین المللی، برای پشتیبانی از سیاست گذاری های کلان پژوهشی و آموزشی کشورهای اسلامی از طریق تهیه، پردازش و روزآمدسازی اطلاعات پژوهشی با بهره مندی از نیروی انسانی متخصص، متعهد و کارآمد و به کارگیری فناوری های پیشرفته و منطبق با استانداردهای جهانی برای سنجش فعالیت های علمی و پژوهشی کشورهای جهان اسلام برای کمک به ارتقاء سطح علمی این کشورها فعالیت می کند.”
چشم انداز پایگاه استنادی علوم جهان اسلام یا isc در افق 1404 طبق مطالب درج شده در سایت اصلی، “دستیابی به مرجعیت سنجش و ارزیابی توسعه علمی و عملکرد پژوهشی کشورهای جهان اسلام و برخورداری از جایگاهی معتبر و همتراز با مراکز استنادی و رتبه بندی بین المللی” است.
وظایف و کارکردهای پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام از بدو تأسیس در پی بهبود نظام استنادی کشورهای اسلامی بوده است. از جمله وظایف این نهاد عبارتند از:
تجزیه و تحلیل مجلات علمی کشورهای اسلامی
این تجزیه و تحلیل بر اساس معیارهای علم سنجی معتبر صورت می گیرد.
پوشش زبانی تمامی کشورهای اسلامی
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام هم اکنون زبان های فرانسه، عربی، انگلیسی و فارسی را پوشش می دهد. همچنین زبان های ترکی، مالزیایی و اندونزیایی نیز در دستور کار مقامات پایگاه استنادی علوم جهان اسلام قرار دارند.
ارائه فهرست نشریات معتبر
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام به بررسی و تصویب نشریاتی می پردازد که با عنوان ISC شناخته می شوند و در سال های اخیر از اقبال خوبی بین دانشگاهیان برخوردار شده اند. هم اکنون ۱۱۶۹ مجله فارسی، ۹۷۵ مجله انگلیسی و ۶۰۰ مجله عربی در فهرست نشریات معتبر موسسه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام قرار گرفته اند.
نمایه سازی مقالات
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام درصدد است که یک بانک اطلاعاتی قوی در زمینه مجلات جهان اسلام گردآوری نموده و امکان دسترسی به مقالات کامل را فراهم آورد. هم اکنون این موسسه ۶۳۵۰۰ رکورد از مقاله های علمی را در بر می گیرد.
توجه جدی به علوم انسانی
یکی از وظایفی که برای این موسسه مقرر شده است تشویق و جهت دهی به پژوهشی های علوم انسانی است. همچنین در یکی از بندهای سیاست های پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ایجاد فرصت و تقویت روح نوآوری در علوم انسانی ذکر شده است.
معرفی دانشمندان برتر
معرفی پرتألیف ترین و پراستنادترین دانشمندان جهان اسلام نیز جزو و ظایف این موسسه است.
اعتبار مجلات ISC
هم اکنون لیست مجلات ISC در میان دانشگاهیان ایران بسیار مقبول واقع شده است. دانشجویان در برخی موارد دغدغه این موضوع را دارند که ممکن است مقالات ISC آن ها در مصاحبه دکتری یا جذب هیئت علمی موثر واقع نشود در حالی که اینچنین نیست و اساتید دانشگاه ها این مقالات را دارای اعتبار می دانند.
همایش های معتبر از دیدگاه isc
سالانه همایش های متعددی در سرتاسر دنیا از جمله کشور عزیزمان ایران به وقوع می پیوندد. در ایران این همایش ها و مقالاتی که برای آنها ارسال می شود تنها در صورتی دارای اعتبار است که به تایید پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و یا همان isc رسیده باشد. Isc برای تایید این همایش ها و کنفرانس ها شرایط ویژه ای دارد. در صورت واجد بودن شرایط و تایید شدن یک کنفرانس توسط isc، نام کنفرانس در سایت isc قرار خواهد گرفت.
لیست ژورنالهای isc
همان طور که قبلاً اشاره شد، isc علاوه بر بررسی و رتبه بندی دانشگاه های ایران و سایر کشورهای جهان اسلامی، به بررسی و اعتبار سنجی کنفرانس ها و ژورنال های علمی این کشورها می پردازد. ژورنال ها نیز همانند کنفرانس ها، پس از تایید شدن از سمت پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، در لیست ژورنالهای isc قرار می گیرند.
مراحل توسعه
ISC در چندین مرحله به توسعه خود ادامه می دهد:
- در مرحله اول مجلات فارسی در نظام های و فراورده های چندگانه ISC از سال ۱۳۷۸ تا کنون (۱۳۸۷) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
- در مرحله دوم مجلات عربی کشورهای اسلامی از سال ۲۰۰۵ تا کنون (۲۰۰۸) در فراورده های مختلف نظام ISC درون دهی و مورد پردازش قرار گرفته اند.
- در مرحله سوم مجلات انگلیسی ایران و سایر کشورهای اسلامی از سال ۲۰۰۵ تا کنون (۲۰۰۸) مورد پردازش و تحلیل قرار گرفته و نتایج از طریق فراورده های مختلف قابل دسترس جامعه علمی می باشد.
- در مرحله چهارم زبانهای ترکی، اندونزیایی، مالزیایی، فرانسوی و … در دستور کار ISC قرار دارد.
کلام آخر
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام به عنوان منبع و مجله ای معتبر برای مقالات اسلامی به شمار میرود و جایگاه ویژه ای بین مسلمانان در اقصی نقاط جهان پیدا کرده است. افراد می توانند با چاپ مقالات خود در همچین مجله هایی و از اعتبار بالایی برخوردار باشند.
معرفی کامل پایگاه علمی نورمگز + فیلم
