اوژن یونسکو
اوژن یونسکو (fr:Eugène Ionesco) (زاده ۲۶ نوامبر ۱۹۰۹ – درگذشته ۲۸ مارس ۱۹۹۴) نمایش نامه نویس و نویسنده فرانسوی با اصلیت رومانیایی بود. او در سال ۱۹۷۰ به عضویت فرهنگستان فرانسه درآمد. او را بارزترین نماینده تئاتر آوانگارد فرانسه می نامند. بیشتر آثار یونسکو به پارسی ترجمه شده است. مترجمین آثار یونسکو اغلب از نویسندگان و هنرمندان مشهور ایرانی بوده اند. بهمن محصص، جلال آل احمد، داریوش مهرجویی، احمد کامیابی مسک و پری صابری از آن جمله اند. مشهورترین نمایش نامهٔ یونسکو کرگدن ها یا کرگدن است. این نمایشنامه را جلال آل احمد نخستین بار ترجمه کرد. مترجم های متأخرتر پری صابری (برای اجرای حمید سمندریان) و مدیا کاشیگر می باشند. ترجمه ای دیگر از احمد کامیابی مسک، از دوستان یونسکو است که انتشارات دانشگاه تهران در سال ۲۰۰۶ میلادی چاپ کرده است.
معرفی کتاب کرگدن
کتاب کرگدن اثر اوژن یونسکو، یکی از معتبرترین نمایش نامه های قرن بیستم است و سعی می کند در قالب طنزی تلخ، زندگی انسان هایی را روایت کند که در طول زندگی روزمره، اصالت و هویت شان را گم کرده و غرق در تظاهر، فلسفه بافی، لذت و شهوات انسانی می شوند. نمایشنامه کرگدن (Rhinoceros) به سه پرده تقسیم می شود و هر پرده صحنه ای از هجوم کرگدن ها را نشان می دهد. در طول سه پرده ی نمایشنامه همه ساکنین شهر کوچکی در فرانسه به کرگدن تبدیل می شوند و تنها فردی که تسلیم این دگرگونی جمعی نمی شود، شخصیت اصلی داستان «برنژه» است؛ شخصیتی گیج و دستپاچه که در طول نمایشنامه به خاطر تأخیرها و نیز نوشیدن هایش مورد انتقاد قرار می گیرد. کرگدن طنزی تلخ است، تلخی ای که طعم آن تا مدت ها در دهان انسان باقی می ماند؛ تلخی این که هر روز و هر شب شاهد تبدیل شدن یک انسان به کرگدن هستیم و ممکن است یک روز که چشم باز می کنی ببینی دوستی یا کسی که اتفاقا خودش هم اصول بسیاری از انسانیت را به تو یاد داده، برای هر امر غیرانسانی کرگدن شده است. کرگدن شدن نمادی است پیرو تمایلات غریزی، خشونت، حرص و آز. در طول این نمایش نامه بارها به این نکته اشاره می شود که «آدمیزاد بودن برتر از کرگدن بودن است، ولی ما نمی توانیم آن ها را مجبور کنیم. آن ها خودشان باید بخواهند که کرگدن نشوند». اوژن یونسکو (Eugène Ionesco) با آنکه قائل به حفظ ارزش های انسانی بوده اما بر این نکته تاکید داشته که هیچ امری از راه دیکتاتوری و زورگویی میسر نیست. تنها نکتهٔ روشن اثر این است که برانژه می گوید: «اگه هر کدوم از اون کرگدن ها بخوان، دوباره می تونن انسان بشن».
درباره کتاب کرگدن
از نمایشنامه کرگدن با نام نگین تئاتر دنیا در تمام و مهم ترین نمایشنامه قرن بیستم یاد می شود. این اثر را ابتدا «جلال آل احمد» به فارسی برگرداند. و نسخه حاضر با ترجمه سحر داوری منتشر شده است. آثار دیگر اوژن یونسکو هم بیشتر توسط هنرمندان و نویسندگان نامدار ایرانی مثل «داریوش مهرجویی» «جلال آل احمد» و «پری صابری» به فارسی ترجمه شده اند. کرگدن در سه پرده و دو مجلس نوشته شده و داستان در شهر کوچکی در فرانسه روایت می شود. کرگدن شدن ماجرا و به نوعی فاجعه اصلی این نمایشنامه است. یک مسخ شدگی هراسناک که می تواند از تبدیل شدن به سوسک هم منزجرکننده تر باشد. کرگدن ها به شهر حمله می کنند و کرگدن شدن مثل یک بیماری به همه اهالی شهر سرایت می کند.همه جز شخصیت اصلی نمایشنامه، «برنژه»، که از شدت احساساتی بودن مالیخولیایی به نظر می رسد. او مردی بی بندوبار است، عقل گرا نیست بلکه حال گرا است اما هوشی سرشار دارد و از آن بیشتر بیدار و هشیار. اوژن یونسکو در کرگدن اصالت درونی انسان را در تقابل با بی هویتی ای که در جامعه ی مدرن وجود دارد، به چالش کشیده است.
در بخشی از کتاب کرگدن می خوانیم:
وقتی پرده بالا می رود ژان بر تختش خوابیده. چیزی روی خودش کشیده و پشتش به تماشاچی است. سرفه اش را می شنویم. پس از چند لحظه برانژه را می بینیم که ظاهر می شود. از آخرین پله های پلکان بالا می آید در می زند ژان جواب نمی دهد برانژه از نو در می زند.
- برانژه ژان! (از نو در می زند.) ژان! (در آخر پاگرد پلکان باز می شود و پیرمردی ریزه ای با ریش سفید ظاهر می شود.)
- پیرمرد ریزه چه خبر است؟
- برانژه آمده ام آقای ژان را ببینم. ژان، دوستم را.
- پیرمرد ریزه خیال کردم کسی برای من در می زند. آخر من هم اسمم ژان است. پس برای کسی دیگر است.
- صدای زن پیرمرد (از ته اتاق) با ما کار داشتید؟
- پیرمرد ریزه (برمی گردد به طرف زنش، که ما نمی بینیمش.) نه. با آن یکی.
- برانژه (در می زند.) ژان.
- پیرمرد ریزه ندیدم که از خانه دربیاید. دیشب دیدمش. حالش سرجا نبود.
- برانژه می دانم چرا. تقصیر من بود.
- پیرمرد ریزه شاید نمی خواهد باز کند. باز هم در بزنید.
- صدای زن پیرمرد ژان! پرحرفی نکن. ژان.
- برانژه (در می زند.) ژان.
- پیرمرد ریزه (به زنش) آمدم ... خوب. خوب (در را می بندد و می رود.)
- ژان (همچنان خوابیده پشت به جماعت با صدایی کلفت) چه خبر است؟
- برانژه آمده ام تو را ببینم. ژان عزیزم.
- ژان کیه در می زند؟
- برانژه منم. برانژه. مزاحم نیستم؟
- ژان آها. تویی؟ بیا تو.
فهرست مطالب کتاب
- مقدمه ی زیادی
- بازیکنان به ترتیب ورود به صحنه
- پرده ی اول
- پرده ی دوم
- مجلس اول
- مجلس دوم
- پرده ی سوم
تحلیل نمایشنامه کرگدن اثر اوژن یونسکو
تنها کسی که از این مهلکه جان سالم به در می برد، شخصیت اصلی نمایشنامه کرگدن ، برانژه است. برانژه ای که از همان ابتدا، رویه ای متفاوت در شیوه ی زندگی اتخاذ کرده و به خاطر همین رفتار هم دائماً از جانب جامعه بخصوص دوست نزدیکش ژان، مورد مؤاخذه و اتهام قرار می گیرد. برانژه تصویر نمادینی از بشر آرمانی ست که با صداقت و ایمان و اراده بر سر انسانیت خویش می ایستد و با تمام ترس ها، ضد و نقیض ها و شخصیت خاکستریش به نفس زندگی و انسانیت پایبند می ماند. نمایشنامه کرگدن که ادامه دهنده ی مسیر نمایشنامه نویسی ضد تئاتر اوژن یونسکو است، موفق می شود با تأثیر از رمان مسخ کافکا اثری ضد فاشیسم و جنایات هولناک نازیسم بیافریند که پس از گذشت یک قرن هنوز جراحات عمیقش بر روح یونسکو و جهانیان سنگینی می کند و تازه است. تمام مسائل اساسی که در نمایشنامه کرگدن مطرح می شود اعم از پیوستن کورکورانه ی افراد به یک جریان (اغلب سیاسی) و هم رنگ شدن با جماعت، عدم توانائی در برقراری ارتباط با همنوع و از بین رفتن ارزش های اخلاقی و انسانی، از بر یک عامل کلیدی در رأس عوامل فرعی دیگر رخ می دهد که از آن تحت عنوان قدرت یاد می شود. قدرت که نیروئی فزاینده در جهت القای مفاهیم مثبت و کمال گراست، در طول تاریخ گاه به عنوان اسلحه ای مخرب به کار گرفته شده است که نتیجه ی آن کشتار میلیون ها انسان بی گناه و بی دفاع بوده است و گاه در عرصه های علمی وسیله ای برای القای رشد و شکوفائی بشر بوده است. به عقیده ی ماکس وبر قدرت عبارت است فرصتی که در چارچوب رابطه ی اجتماعی به وجود می آید و به فرد امکان می دهد تا قطع نظر از مبنایی که فرصت مذکور بر آن استوار است، اراده اش را حتی علیرغم مقاومت دیگران بر آن ها تحمیل کند. او معتقد است هر نوع رابطه ی حقیقی سلطه نیز مستلزم وجود حداقلی از پذیرش اطاعت از قدرت بر می آید و آن را در مفهوم مشروعیت (Legitimite) می جوید. تجربه نشان می دهد که هیچ نوع سلطه ای، آگاهانه و به اراده ی خود، تقدم خویش را فقط بر انگیزه هایی منحصراً مادی یا عاطفی یا منحصراً عقلانی معطوف به ارزش بنا نمی کند. بر عکس همه ی انواع سلطه ها برآنند که اعتقاد به مشروعیت را در ذهن پیروان خویش برانگیزانند. این مشروعیت می تواند تحمیلی و نمایشی باشد.
شناسنامه کتاب کرگدن
- نویسنده: اوژن یونسکو
- مترجم:جلا آل احمد
- زبان: فارسی
- ناشر چاپی: پر
- تعداد صفحات:184
- موضوع کتاب:نمایشنامه
- نسخه الکتریکی:دارد
- نسخه صوتی : دارد
امیدوارم از محتوای معرفی کتاب نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که کتاب دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش فرهنگ و هنر ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
معرفی کتاب تشنگی و گشنگی اثر اوژن یونسکو
