معرفی کتاب مردم شناسی اقوام و مذاهب کردستان اثر جوزپه کامپانیله

درباره جوزپه کامپانیله

جوزف کامپانیله متولد 1762، نویسنده و مبلغ مسیحی ایتالیایی است. او سفرنامه ی خود را در سال 1818 نوشت و از نخستین اروپاییانی محسوب می شود که مدتی بین کردها زندگی کرده و اطلاعات کاملی از زندگی آن ها بیان می کند. او در سال 1835 درگذشته است. در ادامه به معرفی سفرنامه او خواهیم پرداخت همراه ما باشید.

درباره کتاب مردم شناسی اقوام و مذاهب کردستان

در سال 1818، چاپخانه ی برادران فرناندز، واقع در شهر ناپل، اثری را با عنوان «تاریخ کردستان و فرقه های مذهبی آن» به چاپ رساند. این کتاب، برخلاف عنوانش، بیش از آنکه یک اثر تاریخی محض باشد، بیشتر اثری است توصیفی از کردستان، در آغاز سده ی نوزدهم. نویسنده برخی از وقایع تاریخی را برمی شمارد، مانند ساخت قدیم شهر عمادیه یا ساخت تازه تر سلیمانیه یا گرویدن پرستشگران آفتاب در ماردین به مسلک یعقوبیه؛ اما به نظر می رسد هدف وی بیشتر آشنایی با عادات و رسومی باشد که مشاهده کرده است یا روایت وقایعی که خود نظاره گر بوده یا ذکر نام شخصیت های کمابیش مهمی که با آنان برخورد کرده است. هر آنچه که او در حوزه ی جغرافیا، موقعیت اقتصادی و زندگی اجتماعی و مذهبی روایت می کند، از آن زمان تاکنون چنان تغییری نداشته و در کل صحیح است؛ زیرا جوزپه کامپانیله سرزمین کردستان را که چندین سال و در تمام جهات در آن سیر کرده است، به درستی می شناسد. بنابراین، مشاهدات او از این حیث می تواند تأمل برانگیز باشد که وی از اولین اروپاییانی است که در میان کردها زندگی کرده است. در واقع، غیر از نیبهور که پیش از نویسنده ی کتاب سفری علمی به کردستان داشته است (1766)، سایر مسافرانی که از این منطقه گذر کرده اند، نسبت به وی (نویسنده ی کتاب) تأخّر دارند و اطلاعاتی که آنان ارائه می کنند، هر چند تحسین برانگیز هستند، پراکنده باقی مانده اند و هرگز در قالب مجموعه ای مانند این اثر، گردآوری نشده اند. شاید نکته ی تاسّف بار این باشد که کامپانیله در جاهایی از متن و در توصیف برخی از شخصیت ها و اعمال و مناسک، لحن سختگیرانه و تندی به کار می گیرد. در روزهایی که مبلغین مسیحی برای آشنا کردن مناطق مهم شرق، سیر و سیاحت آغاز کرده بودند، جوزپه کامپانیله (Giuseppe Campanile) سفر به کردستان را به عنوان یکی از مناطق استراتژیک ایران انتخاب کرد. او که به زبان عربی تسلط داشت و برخلاف برخی کشیش ها دست به قلم بود، به جمع آوری اطلاعات درباره ی منطقه ی کردستان، امارت ها و قلمروی آن و عقاید این مردم مشغول شد. کتابِ مردم شناسی اقوام و مذاهب کردستان (Histoire DU Kurdistan) حاصل این سفر استراتژیک است و فصل های آن شامل اطلاعات دقیقی چون موقعیت منطقه، سنت ها و فرقه های شرقی می شود. کامپانیله در این اثر درباره ی گروه های مختلف کرد ازجمله کردهای مسیحی، صحرانشین، عشایر منطقه سخن گفته و بر اهمیت تجاری و سیاسی کردستان تأکید کرده است. سبک نگارش کتاب تجربه محور است و گاهی نویسنده سوگیری ها و دیدگاه های شخصی اش را هم وارد توصیفات خود می کند که سبب شده اثرش تا حدی جهت گیری ایدئولوژیک به خود بگیرد. به عنوان مثال در بخش هایی از کتاب نسبت به روحیات کردها اظهارنظرات یک جانبه ای داشته و به مقایسه ی فرهنگ غرب و شرق به قصد نشان دادن برتری فرهنگ غربی پرداخته است. با این حال کتاب به دلیل اطلاعات جزئی و تیزبینی نویسنده در بیان توصیفات، اثری درخور توجه است. ترجمه ی این اثر با واسطه انجام شده است. ابتدا فردی به نام توماس بوآ کتاب حاضر را به زبان فرانسوی ترجمه کرده و اخیراً حمید مرادی ترجمه ی فرانسوی را به فارسی برگردانده است. از ویژگی های کتاب که می تواند در درک بهتر آن مفید باشد، یادداشت های مترجم فارسی و فرانسوی است که اطلاعاتی فراتر از متن در اختیارتان قرار می دهد. انتشارات افکار جدید عهده دار انتشار آن بوده است.

در بخشی از کتاب مردم شناسی اقوام و مذاهب کردستان می خوانیم

به فاصلۀ چهارساعتی قلعۀ شوش، باز هم از سوی شرق، شهر اَکرا قرار گرفته است که نه تنها روستاهای فراوانی در حوزۀ خود دارد، بلکه مقّر قبایل مختلفی نیز هست؛ از جمله قبیلۀ زیباری که از قدرتمندترین و جنگجوترین قبایل محسوب می شود. این ناحیه هم به وسیلۀ برادر یا پسری از پاشای عِمادیه اداره می شود. اکرا، شهر تجارت و معاملات است و با بازرگانان موصل، کرکوک، اربیل و دیگر شهرهای مجاور دادوستد دارد. آنان به همراه خود، حبوبات، جو، سبزیجات، پنبه و منسوجات به آنجا می آورند و روغن، کره، برنج، پشم، موم، عسل، گردو، کشمش، مرکبات مختلف خشک شده یا تازه و قاشق های چوبی را که هنرمندانه ساخته شده اند، با خود می برند. شهر کثیف و مرطوب است؛ زیرا چشمه های زیادی آن را سیراب می کنند و با کوه هایی مرتفع محصور شده است. این کوه ها بسیار حاصلخیزند؛ به همین دلیل نه تنها بزهای وحشی، گوزن ها، خرهای وحشی، خرس ها، ببر ها و خرگوش ها را، بلکه مرغکان مهاجر با پرهای دلفریب را نیز به آنجا می کشاند. بیرون از شهر، باغ های بزرگ مرکبات و سبزیجات به چشم می خورند؛ اما منظم نیستند و به حال خود ر ها شده اند. در اینجا گوجه هایی را دیدم که می روییدند، بدون اینکه برداشت شوند. مردم در خصوص این گوجه ها آگاهی ندارند و نمی دانند با آن ها چه کار کنند. محصول ویژۀ این سرزمین، عسل جمع آوری شده روی درخت زیتون است که آن را در ساقه های نی نگه می دارند. طعم و مزۀ آن از بهترین هاست. در این ناحیه اکثر حرفه ها دیده می شوند . همچنین کارگاه صابون پزی و رنگرزی نیلگون. شهر را قلعه ای مستحکم و طبیعی محصور کرده که بر قلۀ کوهی ایجاد شده است. میر به همراه خانواده اش در آنجا ساکن و محکمه نیز در این محل دایر است. در میان آنجا قلعه آبِ خیلی سبکی جریان دارد. شهر حدوداً چهارهزار نفر جمعیت دارد که در این بین شصت مسیحی و تقریباً دویست یهودی زندگی می کنند.

فهرست مطالب کتاب

• دیگریِ کُرد از نگاه مبلغ مسیحی
• یادداشت مترجم ایرانی
• مقدمه مترجم فرانسوی
• فصل اوّل: توصیف کردستان، موقعیت، وسعت و حکومت
• فصل دوم: امارات کردستان و قلمرو آنان
• فصل سوم: عقاید کردها در خصوص دین خود
• فصل چهارم: ساکنان کردستان
• فصل پنجم: کردهای صحرانشین
• فصل ششم: کردهای مسیحی
• فصل هفتم: مسلمانان بادیه نشین
• فصل هشتم: دیگر فرقه های شرقی
• فصل نهم: اهمیت نظامی، سیاسی و تجاری کردستان
• پیوست: ترانه کردی
• نمایه

شناسنامه کتاب مردم شناسی اقوام و مذاهب کردستان: سفرنامه پدر جوزپه کامپانیله از کردستان قرن نوزدهم

• نویسنده: جوزپه کامپانیله
• مترجم: حمید مرادی
• زبان: فارسی
• ناشر چاپی: نشر افکار
• تعداد صفحات: 170
• موضوع کتاب: سفرنامه
• نسخه الکترونیکی:دارد
• نسخه صوتی : ندارد

بنابراین اگر به خواندن سفرنامه های شرقی، آن هم در بستر قرن نوزدهم علاقه مندید و اگر مایلید با فرهنگ یکی از مناطق مهم کشورتان از منظر یک مبلغ مسیحی آشنا شوید، کتاب مناسبی را انتخاب کرده اید. می توانید حس ماجراجویی و لذت سفر در تاریخ را با خواندن این اثر اقناع کنید. امیدوارم از محتوای معرفی کتاب نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که کتاب دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید و برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش فرهنگ و هنر ساعدنیوز مراجعه نمایید. همچنین شما نیز بهترین کتابی که تا حال مطالعه کرده اید، برای ما معرفی نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.

معرفی کتاب یک سال در میان ایرانیان اثر ادوارد براون