برزک
یکی از شهرهای شهرستان کاشان در مرکز ایران است. این شهر با جمعیت ۴۵۸۸ نفر (برآورد سال ۱۳۹۵، مرکز آمار ایران) در بخش برزک شهرستان کاشان قرار دارد. شهر برزک دارای بیشترین سهم گل در منطقهٔ کاشان با دارابودن ۷۰٪ گُل منطقه است. همچنین، با داشتن کارخانه های صنعتی و سنتی گلاب گیری سهم قابل توجهی از گل و گلاب منطقهٔ کاشان را دارد.
این شهر زیبا دارای درختان گردو و بادام و همچنین شاه توت است. برزک بیشترین سهم تولید و توزیع شاتوت را در منطقه داراست. این شهر دارای آب وهوایی معتدل در بهار و تابستان است، و در زمستان نیز هوای سردی دارد.
فرهنگ شهر برزک
مردم برزک به زبانی محلی به نام رایجی تلکم داشتند که امروزه فقط بین افراد مسن و قدیمی شنیده می شود. مردمی مسلمان و شیعه مذهب دارد. مراسم شب نیمه ماه رمضان، آیین نخلبرداری در روز عاشورا، مراسم ششم امام حسین(ع) که در فهرست معنوی کشور ثبت شده است و مراسم آش باران و جشنواره شاتوت از مهم ترین آیین های ملی مذهبی این شهر است. شغل اصلی مردم قالی بافی ، کشاورزی، باغداری و گلاب گیری است. مردمی خون گرم و مهمان نواز دارد که همیشه به وقت اردیبهشت و خرداد خود را آماده پذیرایی از مهمانان می کنند.
گلیم بافی ، جوال ، گاله ، پارچه بافی، گلدوزی، نخ ریسی، گیوه بافی و قالی بافی از جمله صنایع دستی این شهر بوده که امروزه رواج زیادی ندارد و فقط قالی بافی از اهمیت و رواج زیادی برخودار است. برای سوغاتی علاوه بر صنایع دستی، می توان خوراکی هایی چون گلاب، شاتوت، گردو و انواع عرقیجات را تهیه کرد.
شهر برزک دارای غذاهای محلی مثل کالجوش، نان پیازی، خورشت نخودآله، اشکنه تخم مرغ، آش سیرابی، دیزی با سیب خشک و اشکنه با سیب زمینی است که نباید خوردنشان را در سفر به این دیار از دست داد.
چگونگی دسترسی به برزک
از شمال و غرب کشور به شهر برزک: اتوبان تهران – قم / اتوبان قم – کاشان. نرسیده به شهر کاشان، به جاده نیاسر-برزک برسید و مسیر را به شهر زیبای برزک ادامه دهید.
از جنوب و شرق کشور به شهر برزک: اتوبان اصفهان – کاشان. بعد از نطنز به کاشان می رسید. مسیر را به سمت کاشان – گلپایگان تغییر دهید و بعد از پشت سرگذاشتن روستای بارونق و مرق، به شهر برزک برسید.
فاصله تهران تا کاشان: 243 کیلومتر – زمان: دو ساعت و 13 دقیقه ( 45 کیلومتر قبل ازکاشان، شهربرزک).
فاصله اصفهان تا کاشان: 217 کیلومتر – زمان: دو ساعت (45 کیلومتر بعد از کاشان، شهربرزک).
معرفی مکان های گردشگری برزک
- تپه تاریخی قلعه (تفرجگاه و همایشگاه تپه تاریخی قلعه)
تپه تاریخی قلعه مربوط به دوره سلجوقیان و قبل از آن میباشد. غار کشف شده در این تپه به همراه وسایلی نظیر تنور گلی، ظروف سفالی و گلی، سرکو و … حکایت از سکونت و زندگی بسیار دور در این محل دارد.
ارتفاع قله این تپه از جاده اصلی و قابل دسترسی مصلی حدود ۲۰ متر میباشد. هنگامی که به بالای تپه صعود مینمایی و به چهار طرف نظاره میکنی سرسبزی و شادابی درختان، دشت و کوههای سر به فلک کشیده و خانه های کاه گلی چشمانتان را نوازش میکند.
تپه تاریخی قلعه در مرکز شهر واقع شده که دارای فضا و نمایی زیبا در هر طرف میباشد.
- غار کشف شده در تپه تاریخی قلعه
قدمت این غار به دوران سلجوقیان باز می گردد و هم اکنون شهرداری با همکاری میراث فرهنگی و گردشگری به دنبال ثبت ملی این اثر تاریخی می باشند.
بنا به اظهار و نقل قول سینه به سینه بزرگان شهر این غار که در سکونت گاه اولیه برزک (تپه قلعه) میباشد دارای سه مسیر اصلی بوده و هم اکنون شهرداری به جهت انجام تحقیقات بیشتر مشغول آزادسازی معبرهای مسدود شده این غار در اثر ریزشهای سالیان متوالی میباشد.
از آثار برجای مانده در این غار میتوان به کانال های کوچک حفاری شده در دل سنگ جهت دفن یا نگهداری استخوان های گذشتگان خود، ظروف سفالی و گلی برجای مانده و وجود سقف های زیبای این غار اشاره کرد.
انتظار می رود با مرمت و بازسازی کامل این غار و بازگشایی آن در آینده به روی گردشگران، صنعت گردشگری و توریسم برزک در کنار دیگر آثار تاریخی و مناظر طبیعی و بکر متحول شود.
- تفرجگاه چشمه احمدآباد
این چشمه در نقطه شمال شرقی برزک و در حریم رودخانه فصلی برزک واقع است و دارای چندین چشمه جوشان میباشد و در قسمت بالا دست آن دیواره سدی است که بر اثر رسوب طی سالیان متوالی پر شده و هم اکنون با رویش درختان بید و درختچه های گز در بستر این سد منظره زیبایی را ایجاد کرده است.
این تفرجگاه که در ۱۰۰ متری خیابان اصلی واقع است هر ساله گردشگران زیادی را به سمت خود جذب میکند.
به دلیل وجود کوه در حاشیه جنوب شرقی تفرجگاه، گردشگران علاقه مند به کوهنوردی نیز در کنار استفاده از مناظر بکر و طبیعی این تفرجگاه از ورزش کوه نوردی نیز بهره می برند.
- جاده تفریحی توریستی سعدآباد
این جاده از زیباترین جاده های طبیعی و بکر شهرستان کاشان می باشد جاده تفریحی و توریستی سعدآباد که از مرکز شهر آغاز می شود.
در امتداد رودخانه اصلی شهر که در قسمت شمال شرقی شهر واقع است به طول چهار کیلومتر همراه با بدیع ترین صحنه های طبیعی ادامه داشته و پس از گذشت از کنار تفرجگاه ها، کوه ها، آبشارها و آب های همیشه خروشان به مسیر اصلی جاده برزک ـ کاشان ختم می شود. چشمه ساران موجود در کنار جاده و آب های همیشه خروشان آنها در کنار طبیعت همیشه سبز اطراف آن جلوهای زیبا و وصف ناشدنی را ایجاد نموده است.
- آسیاب آبی سعدآباد و تفرجگاه جنب آن
در قسمت جنوبی جاده سعدآباد، آسیاب آبی با قدمتی حدود ۲۰۰ ساله به چشم میخورد. این آسیاب آبی دارای تنورهای میباشد که آب از بالا داخل آن ریخته و فشار آب این تنوره، سنگهای آسیاب به وزن ۵۰۰ کیلوگرم را به حرکت در می‌آورد و گندم را که در بین دو سنگ قرار میگیرد خرد و آرد میکند.
شهرداری اقدام به مرمت و بازسازی و احیاء این آسیاب نموده و تفرجگاهی در جنب آن در حال ایجاد است. این تفرجگاه مورد استقبال بسیار زیاد گردشگران قرا گرفته است.
این اثر در تاریخ ۲۴ / ۸ / ۸۵ به شماره ۱۶۲۱۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
- حمام دوره صفویه
یکی دیگر از میراث های فرهنگی شهر برزک، حمامی است که مربوط به دوره صفویه میباشد.
این بنای کهن توسط فردی بنام سید حسن کاشانی ساخته شده است. برای گود برداری این حمام ۱۰ متر زمین را کنده و این کار یک سال طول کشیده و بعد از هفت سال ساخت حمام به پایان رسیده است.
در ساخت این حمام از ستون های سنگی تراشیده شده یک پارچه استفاده شده و برای برپا کردن ستونها و محکم کاری پایه ها از سرب و مخلوطی بنام ساروج که به صورت سنتی درست میشده استفاده کرده اند. حمام دارای دو خزینه، دو حوضچه بنام استک و دو تخته سنگ برای نماز خواندن است. برای سوخت حمام از نفت سیاه استفاده میکنند.
لازم بذکر است که سیل عظیم سال ۳۵ در برزک به حمام آسیبی وارد نکرد.
امامزاده سراج الدین ابن موسی بن جعفر (ع)
زیارت امامزاده سراج الدین ابن موسی ابن جعفر با قدمتی ۵۰۰ ساله مربوط به دوران صفویه میباشد و ساخت بنای اصلی این امامزاده را هنرمندان آن دوران به عهده داشته اند.
بنای این امامزاده که بزرگترین امامزاده این شهر می باشد شامل دو بخش می باشد، بخش اصلی که هسته اولیه آن را تشکیل می دهد فضای دور مقبره امامزاده است که یک بنای هشت ضلعی با ضریح در مرکز آن همراه با گنبد خشتی که از درون (زیر آن) آئینه کاری شده است.
در فضای بیرونی امامزاده قبرستان شهر وجود دارد که سنگهای قبر بسیار قدیمی گویای قدمت بالای این قبرستان است.
- موزه مردم شناسی برزک
قدمت این خانه که به موزه مردم شناسی برزک تبدیل شده است در دوره زندیه و با توجه به معماری سنتی محل ساخته شده که پس از خرید این بنا و تملک آن توسط شهرداری شهر برزک، تغییر کاربری یافته و به موزه مردم شناسی این شهر تبدیل شده است.
موزه مردم شناسی، در دو طبقه با حیاطی طویل و باریک و با شیبی ملایم از شمال به جنوب شکل گرفته است این بنا در بافت قدیمی شهر، ازجمله ویژگی های دیگر این بنای تاریخی به شمار میرود.
گردشگران در این موزه شاهد دستگاههای بافندگی قدیمی همچون دستگاه گلیم بافی، دستگاه چادرشب بافی، دستگاه قالی بافی، درب چوبی مسجد جامع و بیش از ۴۵۰ اثر باقی ماند و قدیمی از گذشتگان هستند.
- آب انبار سردل
این آب انبار در دوران پهلوی با سبک معماری سنتی محل ساخته شده است. بنای این آب انبار به سفارش ساکنین محل جهت استفاده عمومی توسط شیخ میرزا جلال مصطفوی و کربلائی حسینعلی که معماران برزکی بوده اند ساخته شده و چون در محله سردُل (شهید رجایی) ساخته شده به همین نام معروف گشته است.
این آب انبار در محوطه کوچک شیب داری در محله سردُل (شهید رجایی) ساخته شده است و دارای ورودی و سقف راهروی است که با طاق ضربی پوشانیده شده، گنبد و نورگیری که بالای محوطه آب انبار قرار میگیرد و بادگیر آن آجری است.
- خانه های قدیمی کاردان و موسوی
خانه تاریخی کاردان در دوره زندیه بنا گردیده و یکی از قدیمی ترین خانه های تاریخی شهر برزک به شمار می رود معمار آن استاد کربلایی عبداله عظیمی معروف به معمار عظیم بوده است.
این خانه که از زمان ساخت تا کنون در مالکیت خاندان کاردان بوده به همین نام در بین اهالی شهر تاریخی برزک معروف گشته است. این بنای تاریخی که در بافت قدیم شهر استقرار یافته دارای کاربری مسکونی است و هم اکنون نیز از آن استفاده میشود.
خانه تاریخی موسوی نیز که در همسایگی خانه تاریخی کاردان قرار دارد یکی از قدیمی ترین خانه های تاریخی این شهر است که در دوره زندیه و با الهام از معماری سنتی محلی ساخته شده و چون متعلق به خاندان موسوی بوده به همین نام نیز شهرت یافته است و در میان اهالی این شهر به نام منزل امام جمعه شهر برزک معروف گشته است.
- بافت قدیم برزک
بافت قدیم برزک در محله مصلا واقع شده است، این بافت که دارای ساختمانهای دارای خشت و گل با تیرهای چوبی بوده و بیشتر دارای کوچه های تنگ معروف به کوچه های آشتی کنان میباشد.
این بافت که در حاشیه تپه تاریخی قلعه و به صورت پلکانی گسترش یافته دارای چشم انداز بسیار جالبی است.
فضا سازی منازل این بافت به طوری طراحی گردیده است که تمامی منازل توسط درها و پنجره های چوبی به فضای باز ارتباط دارد. درهای چوبی در درگاههایی با تاقهای هلالی و گرد و سکوهایی که جایگاه استراحت و نشستن می باشد به طرزی زیبا از عوامل جوی حفظ گردیده و از نمایی زیبا و دلفریب برخوردار می باشد که هر گردشگر را به سوی خود جذب می نماید.
معرفی روستای زیبا و دیدنی کشه در نطنز اصفهان
