معرفی رمان در غرب خبری نیست اثر اریش مایا رمارک

سه شنبه، 21 اردیبهشت 1400 زمان مطالعه 10 دقیقه

اریش ماریا رمارک در کتاب در غرب خبری نیست با نگاهی خشک و واقع‌بینانه به کوچکترین لحظات وحشت و بیدادگری، پلیدی و فرومایگی، رقت و ترس و بزرگمنشی، سرگذشت گروهی از سربازان جوان و سرگردان آلمانی را می‌نویسد که در پیچ و خم روزهای جنگ اول جهانی نومیدانه جنگیدند و رنج کشیدند.

درباره کتاب در غرب خبری نیست

اريش ماريا رمارك در طول جنگ جهانی اول در جبهه ی جنگ آلمان جنگید و بعد از یک ماه و نیم مجروح شد و به شهر بازگشت. او در مدت کوتاه حضور خود در خط مقدم جنگ، با دقتی کم نظیر و ادراک بالای حسی توانست به درستی فضای تلخ و ویران گر جنگ را درک کند. او این تجربیات را با قلم صریح، کوبنده و توصیف های جزئی و ظریف در برجسته ترین اثر خود روی کاغذ آورده است.

کتاب در جبهه غرب خبری نیست یکی از بهترین و مهم ترین آثار ضدجنگ در تاریخ ادبیات است. روایتی که جز فصل آخر، از زبان قهرمان داستان و اول شخص روایت می شود.

این کتاب 9 سال پس از پایان جنگ، در 1927 منتشر شد و به سرعت مخاطبان خود را پیدا کرد. محبوبیت کتاب تا حدی گسترده شد که اريش ماريا رمارک را متعجب و سپس منزوی کرد. او در سال انتشار کتاب در این باره گفت: «وقتی که این توفیق بر سرم فرو بارید، به چیزی چون یک بحران مخرب منجر می شد. حس کردم که کارم دیگر تمام است و تا ابد دیگر در هم شکسته شده ام. فکر کردم که از آن به بعد هر چیز دیگری که بنویسم، همیشه نویسنده ی در غرب خبری نیست، باقی خواهم ماند. می دانستم که این کتاب را هرکس دیگری هم ممکن بود نوشته بوده باشد و نوشتنش از جانب من کار فوق العاده ای نبود...»

رمارک چندین سال بعد از چاپ کتاب نیز در مصاحبه ای گفت: «در غرب خبری نیست را نوشتم تا از چیزی که روحم را تیره می ساخت، بگریزم. تمام که شد خود را از زیر بار سنگین این تجارب آزاد و رها حس کردم ولی حالا وحشتی دیگر بر فراز سرم آویخته است؛ نمی توانم از دست توجه عامه به شخص خودم فرار کنم.»

کتاب در غرب خبری نیست به بیش از 55 زبان دنیا ترجمه شد. هرچند این اثر در آلمان، زادگاه رمارک چاپ ممنوع شد و چند صد نسخه از آن به دست نازی ها در آتش سوخت اما به سرعت به یکی از پرفروش ترین کتاب های عصر خود و دوران معاصر تبدیل شد.

بازخوردهای متفاوت به مهم ترین اثر رمارک

کتاب در غرب خبری نیست نقد های مثبت و منفی بسیاری گرفت. عده ای آن را بر اساس تخیل و تصور رمارک دانستند و فضاسازی و درون مایه ی رمان را ساختگی قلمداد کردند. بعضی دیگر کتاب را فاقد ارزش ادبی دانستند و نقل قول هایی مخرب و غرض ورزانه منتشر کردند. «آرنولد زوایک» نویسنده ی پرمخاطب و فعال ضد جنگ آلمانی اثر رمارک را سرهم بندی شده و نوشته ی یک آماتور خوب معرفی کرد.

«اسکار وایلد»، کارگردان مطرح آمریکایی در زمان نگارش کتاب به رمارک گفت: «هیچ کس به خواندن یک کتاب جنگی چرک و زشت با زبانی واقع گرا علاقه ای نخواهد داشت و بهتر است که شغل روزنامه نگاری اش را در ستون گزارش های ورزشی به خطر نیندازد.» اما رمارک با همین زبان و شیوه، نویسندگی را ادامه داد.

در غرب خبری نیست در اولین ماه انتشار نسخه ی انگلیسی به چاپ هشتم رسید و منتقدان خارجی نقدهای زیادی بر کتاب نوشتند. «هربرت رید» منتقد ادبی و فیلسوف انگلیسی در ستایش کتاب رمارک نوشت: «اثری است در واقع نمایی و اندوه و رقت نهفته در آن، هولناک و تقریباً تحمل ناپذیر. اثری که هم چون کتاب مقدس، سرزمین آلمان را درنوردیده و باید سراسر جهان را درنوردد، زیرا که این نخستین بازگویی اقناع کننده از بزرگ ترین رویداد عصر ما در ادبیات است، برخوردار از ساختمانی فوق العاده»

روزنامه ی تایمز لندن در غرب خبری نیست را اثری قوی و تاثیرگذار خواند و ذکر کرد: «این اثری است نبوغ آمیز که از حد و مرز ملیتی خاص در می گذرد. لحظه هایی در کتاب هست در سطحی آن چنان والا که آن را در ردیف شاهکارهای بزرگان ادبیات قرار می دهد»

با این همه، کتاب همواره موافقان و مخالفان خود را داشته است. نقدهای منفی کتاب تنها از جانب حزب راست و محافظه کار سیاسی نوشته نشدند و بعضی افراد در حزب های چپ گرا هم اثر رمارک را مخرب معرفی کردند؛ چرا که معتقد بودند رمارک نظام حاکم را نقد نکرده و بی تفاوت به مسائل اجتماعی، فقط مسائل و دغدغه های سربازان جنگی را شرح داده است.

رمان ضد جنگ رمارک به روایت تصویر

سال 1930 «لوئیس مایلستون» اقتباسی موفق از رمان رمارک را کارگردانی کرد و «لو آیرس» و «لوئیس وولهایم» در آن نقش آفرینی کردند. فیلم در غرب خبری نیست (All Quiet on the Western Front) توجه مخاطبان و منتقدین را به خود جلب کرد و موفق شد جایزه ی بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را از آکادمی اسکار دریافت کند. طرفداران حزب ناسیونالیسم در نخستین نمایش فیلم در برلین، فضای سالن سینما را آشفته کردند و جلوی نمایش آن را گرفتند. درنهایت دولت آلمان اکران فیلم را متوقف و این اثر سینمایی را در تضاد با جایگاه ملت آلمان معرفی کرد.

«دلبرت مان» کارگردان آمریکایی و برنده ی اسکار، اقتباس دیگری از کتاب در غرب خبری نیست را در قالب فیلم تلویزیونی ساخت. این فیلم در سال 1979 ساخته شد و «ریچارد توماس»، «ارنست بورگناین» و «دونالد پلسنز» در نقش های اصلی آن ایفای نقش کردند. فیلم در غرب خبری نیست با نام اصلیAll Quiet on the Western Front توانست جایزه ی بهترین فیلم تلویزیونی در فستیوال سالانه ی گلدن گلوب را از آن خود کند.

ترجمه فارسی و نشر کتاب در غرب خبری نیست در ایران

اولین ترجمه از مهم ترین اثر اریش ماریا رمارک در سال 1309 با قلم «هادی سیاح سپانلو» به فارسی برگردانده شد. انتشارات «ابن سینا» ناشر این نسخه است. انتشارات «فرانکلین» در سال 1346 نسخه ی دیگری با ترجمه ی «سیروس تاجبخش» چاپ کرد. این ترجمه از سوی نشر «امیرکبیر» تجدید چاپ شد. انتشارات «ناهید» نیز در سال 1384 این برگردان فارسی را منتشر کرد. «رضا جولایی» در سال 1385 کتاب را با عنوان «در جبهه غرب خبری نیست» از نسخه ی انگلیسی به فارسی ترجمه کرد. همچنین انتشارات «صدای معاصر» در سال 1392 ترجمه ی دیگری از کتاب در غرب خبری نیست را به قلم «پرویز شهدی» وارد بازار نشر ایران کرد.

خلاصه داستان کتاب در غرب خبری نیست

اﯾﻦ داﺳﺘﺎن از زﺑﺎن ﮐﻤﺎل، ﻓﺮزﻧﺪ ﺳﯽ ﺳﺎﻟﻪ ی ﺧﺎﻧﺪان ﺑﺎ اﺻﻞ و ﻧﺴﺐ ﺑﺎﺳﻤﺎﭼﯽ رواﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد. کمال در ابتدای رمان با دختری اشراف زاده به نام سیبل نامزد کرده است. کتاب قصه ی ﮐﻤﺎل را در ﻓﺮاز و ﻧﺸﯿﺐ ﻫﺎي رواﺑﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ و ﻋﺎﻃﻔﯽاش دﻧﺒﺎل ﻣﯽکند.

ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻣﻼﻗﺎت اورﻫﺎن ﭘﺎﻣﻮك و ﮐﻤﺎل ﺑﺎﺳﻤﺎﭼﯽ در ﮐﺎﻓﻪاي واﻗﻊ در ﻣﺤﻠﻪ ﺑﯿﻮﮔﻠﻮ، اﺳﺘﺎﻧﺒﻮل اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺎد، ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮐﻤﺎل ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر ﺷﺮح زﻧﺪﮔﯽاش را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻼﺻﻪ ﺑﺮاي ﭘﺎﻣﻮك ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﯽﮐﻨﺪ. اﻣﺎ دوﺳﺘﯽ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه و ﺷﺨﺼﯿﺖ اﺻﻠﯽ داﺳﺘﺎن زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺤﮑﻢ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﺎﻣﻮك ﻣﺼﻤﻢ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ اﯾﻦ اﺛﺮ ﻣﯽشود، ﻃﻮري ﮐﻪ پاموک عصرهای زیادی را ﮐﻨﺎر ﺗﺨﺖ ﮐﻤﺎل ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﯽﭘﺮداﺧﺖ.

اورﻫﺎن ﭘﺎﻣﻮك ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﮐﻤﺎل در ساختن ﻣﻮزه ﻣﻌﺼﻮﻣﯿﺖ ﮐﻤﮏ ﮐﺮد. ﮐﻤﺎل ﺑﺎﺳﻤﺎﭼﯽ، ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﯽ ﻋﺸﻖ ﻫﻤﯿﺸﮕﯽاش، ﻓﻮزون، را ﭘﺲ از ﻣﺮگ او ﺧﺮﯾﺪاري ﮐﺮد، و آن را ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﻮزه اي دﯾﺪﻧﯽ و ﺳﺮﺷﺎر از ﯾﺎدﮔﺎري ﻫﺎي ﻋﺸﻘﺶ ﮐﺮد. ﮐﻤﺎل ﺑﺎ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ درآوردن اﺷﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ روزي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻓﻮزون ﻟﻤﺲ شده اند، اﻣﯿﺪوار ﺑﻮد ﺧﻠﻮص ﻋﺸﻘﺶ را ﺑﻪ همه ی خوانندگان و بازدیدکنندگان موزه ﻧﺸﺎن دﻫﺪ.

درباره نویسنده کتاب در غرب خبری نیست

اریش ماریا رمارک (زادهٔ ۲۲ ژوئن ۱۸۹۸-درگذشتهٔ ۲۵ سپتامبر ۱۹۷۰) نویسنده مشهور آلمانی بود که عمده شهرتش به خاطر رمان ضد جنگ (در جبهه غرب خبری نیست) می شناسند. رمارک بین سال های ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۹، خانه ای در سوییس بنا کرد و بر آن بود که حتی موقتی در آن زندگی کند، لکن رژیم نازی کتاب های او را که ضد جنگ نوشته شده بود، در آلمان توقیف و تابعیت او را لغو کرد.

قسمتی از کتاب در غرب خبری نیست

آن روز، روح هیچ یک از ما خبردار نبود که به چه راهی قدم می گذاریم. فقیر و بیچاره ها از بقیه داناتر بودند. آن ها خوب می دانستند که جنگ جز بدبختی عاقبت دیگری ندارد و مزه ی بدبختی را هم که حسابی چشیده بودند، اما پولدارها سرشان به کار و کیف خودشان گرم بود. راستش همین پولدارها اگر کمی فکر می کردند، می فهمیدند که جنگ روی زندگی آن ها بیشتر اثر می گذارد. کات چینسکی عقیده داشت که بی خبری این عده نتیجه ی تربیت آن هاست که ابله بارشان آورده است، بگذریم.

در مرکز پادگان، به مدت ده هفته تعلیمات نظامی دیدیم. چه ده هفته ای که بیش از ده سال مدرسه رفتن بر ما اثر گذاشت. کم کم متوجه شدیم که یک دکمه ی براق نظامی، اهمیتش از چهار کتاب فلسفه ی شوپنهاور بیشتر است. اول حیرت کردیم، بعد خونمان به جوش آمد و بالاخره خونسرد و لاقید شدیم و فهمیدیم که دور، دور واکس پوتین است، نه تفکر و اندیشه، دور نظم و دیسیپلین است، نه هوش و ابتکار و دور تمرین و مشق است، نه آزادی. ما با شور و شوق فراوان سرباز شده بودیم، اما آن ها تیشه را برداشتند و تا توانستند به ریشه ی این اشتیاق زدند. بعد از سه هفته برای ما روشن شد که اختیار و قدرتِ پستچی ای که لباس یراق دار گروهبانی به تن دارد، از اختیارات و قدرت پدر و مادر و معلم و همه ی عالم عریض و طویل تمدن و عقل، از دوره افلاطون گرفته تا عصر گوته، بیشتر است.

شناسنامه کتاب در غرب خبری نیست