معرفی رمان سرشت شر اثر دارل کوئن

پنجشنبه، 18 شهریور 1400 زمان مطالعه 7 دقیقه

سرشت شر با عنوان اصلی The nature of evil کتابی از دارل کوئن، نویسنده آمریکایی است. کوئن در این کتاب که موضوع آن «خیر و شر» است، بیشتر به این می‌پردازد که شر چیست و چه جایگاهی دارد. دارل کوئن با نشان دادن جنبه‌های مختلف شر به خواننده، قصد دارد دید روشن‌تری نسبت به خیر به دست دهد.

درباره کتاب سرشت شر

شر در اشکال و چهره های متنوعی بر ما ظاهر می شود. آرای دو گروه اخلاق گرا و خردگرا هم که همواره در طول تاریخ راه را به انسان های پوینده نشان داده اند، با بحث و جدل های الهیاتی و فلسفی همراه بوده است و احتمالاً این بحث و جدل ها در انواع نقد و بررسی ها در باب شر تداوم خواهد داشت. اما آنچه کتاب سرشت شر را از همۀ آثار فلسفی دربارۀ شر متمایز می سازد، شیوۀ کمتر آموزگارانه و بیشتر همدلانه ای است که خانم دارل کوئن برای انتقال پیامش به کار می برد و در این شیوه هم بسیار موفق بوده است.

خلاصه کتاب سرشت شر

شر چیست؟ جایگاهش کجاست؟ آیا اصلا جایگاهی دارد، یا صفتی است که ما به رفتارهای شرارت بار می دهیم؟ چه تفاوتی هست بین شر و رذیلت؟ و عمدی بودن جرم و گناه ما چه تاثیری بر ماهیت عمل ما می گدارد؟ خانم دارل کوئن با نقد دیدگاه اخلاق گرایان و خردگرایان به طرح این نظریه شگفت انگیز می پردازد که منشا شر بر خلاف آنچه همگان می پندارند خشونت نیست، بلکه رنج ناشی از جهل زیسته است که به پریشانی هایی چون خودشیفتگی، ملال؛ ریاکاری، توهمات خیالبافانه، خیانت، اهریمن سازی از دیگران ، و جزک اندیشی می انجامد.نویسنده ساز و کار این پریشانی ها را در شخصیت پردازی قهرمانان آثاری چون آقای ریپلی با استعداد اثر پاتریشیاهای اسمیت، مفیستوی کلاوس مان، دکتر جکیل و مستر هاید رابرت لوئیس استیونسون، تنگنای هنری جیمز، کمدی الهی دانته، رساله ائوتوفرون افلاطون، و بخش هایی از انجیل باز می نمایاند و با زبانی همدلانه خواننده را به شناخت عمیق ریشه ها و مبانی تکوین شر فرا می خواند.

درباره نویسنده کتاب سرشت شر

دارل كوئن (DARYL KOEHN) استاد اخلاق تجارت، دانشگاه سنت توماس، تگزاس، ایالات متحده است. او مدیر اجرایی مرکز اخلاق تجارت است و رئیس انجمن اخلاق تجارت (رهبری 2002-2003) بود. او نویسنده / ویراستار چندین کتاب از جمله بازنگری در اخلاق فمینیستی است.

دارل كوئن

درباره مترجم کتاب سرشت شر

فاطمه رهادوست، (بهار) (تهران ۱۳۲۵ ش ) بانوی کتابدار، نویسنده و شاعر ایرانی. از دانشگاه ملی (شهید بهشتی) به اخذ درجۀ کارشناسی در زبان و ادبیات انگلیسی نایل آمد (۱۳۴۹). در همان سال کار کتابداری را در کتابخانه های دانشگاهی و تخصصی آغاز کرد. در ۱۳۵۵ در رشتۀ کتابداری، از دانشگاه تهران، مدرک کارشناسی ارشد گرفت و به تدریس و پژوهش در حوزۀ کتابداری پرداخت و به عضویت هیئت علمی درآمد و مدرس و سپس مدیر گروه کتابداری در دانشکدۀ مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شد. او مجری یا ویراستار چندین طرح پژوهشی بوده و در حوزۀ کتابداری صاحب ترجمه و تألیفات است، ازجمله مباحث نظری در کتابداری و اطلاع رسانی و روش های پژوهش در کتابداری و اطلاع رسانی (ترجمه). رهادوست در شعر و ادبیات نیز آثاری دارد و تاکنون پنج مجموعۀ شعر از او منتشر شده است. آن ماری شیمل در آخرین کتابش با عنوان کتابی به نام شادی او را در ردیف پانزده شاعر برگزیدۀ ایران معاصر می شناسد. در بیست وچهارمین دورۀ کتاب سال، حاصل پژوهشی که او سرپرستی می کرد با عنوان اصطلاحنامۀ پزشکی فارسی، کتاب برگزیدۀ سال در بخش کلیات شد. آخرین کتاب او با عنوان فلسفه کتابداری و اطلاع رسانی کتاب برگزیدۀ فصل زمستان ۱۳۸۶ گردید.

قسمتی از کتاب سرشت شر

خردگرایان بر نشانه بودن – و نه عامل بودن این ها – پای می فشارند و رنج های بشری مان را معلول ناتوانی ما در شناخت خویشتن مان می دانند؛ خویشتنی که نمی شناسیمش و به اشتباه به چیز دیگری که نیست نسبتش می دهیم. (کتاب سرشت شر – صفحه ۱۶)

جوامع بشری برای فرونشاندن آشوب های اجتماعی ناشی از خشونت، به ناگزیر افراد پرخاشگر را شناسایی و آنان را منزوی می کنند. این واکنش قابل فهم است، اما سنت خردگرایی تشویق مان می کند بخشی از انرژی هایی را که صرف تنبیه بزهکاران می کنیم، برای توانمندسازی مردم به کار ببریم تا آنان بتوانند خویشتن راستین شان را کشف کنند. به واقع، متفکران خردگرا از یکایک ما می خواهند از خود بپرسیم چرا رفتارهای ما اغلب بیمارگونه و خودآزارنده است و درصدد کشف دلایل این رفتارها باشیم. (کتاب سرشت شر – صفحه ۲۲)

هرگاه به خاطر انجام دادن عملی مورد تحسین قرار می گیریم، با خوشحالی فراوان می پذیریم که اعمال ما کاملا ارادی و درخور تایید و تکریم اند. به باور ارسطو، این دوگانگی در نگرش ما که مسئولیت کارهای بد را به گردن دیگران می اندازیم و مسئولیت کارهای خوب را می پذیریم تنها زمانی اصلاح می شود که برای ما کاملا روشن باشد بر چه اعمالی کنترل داریم و چه اعمالی بیرون از کنترل ماست. (کتاب سرشت شر – صفحه ۵۱)

ریا، خودشیفتگی، احساساتی گری، رمانتیک گرایی و ذهن گرایی، همه، وجود شر هستند و واقعیت دارند. هر تلاشی برای انکار آلودگی مان به شر صرفا موید آن است که با شیطان درون مان متحد شده ایم. (کتاب سرشت شر – صفحه ۱۱۵)

از همان دوران کودکی جامعه به ما می آموزد برخی احساسات و افکارمان را سرکوب کنیم. در نتیجه، همه ما نیمه تاریکی داریم و بخشی از خودمان را ابراز نکرده ایم و بنابراین آن را نمی شناسیم. این احساسات و تصورات سرکوب شده ناپدید نمی شوند و چون به طور مبهم می دانیم که زندگی مان عاری از شور و سرزندگی است، هراس و افسردگی بر وجودمان چیره می شود. (کتاب سرشت شر – صفحه ۱۵۶)

چنان چه ما به جای متهم کردن افراد خاص به پستی و رذالت، ماهیت شر را بکاویم و بشناسیم کمتر رنج خواهیم برد و کمتر به دیگران آسیب خواهیم زد. (کتاب سرشت شر – صفحه ۲۵۷)

انجیل همواره شر و شیطان را یکی می داند. عیسی مسیح شیطان را شکست می دهد و از این راه ما را از دست نیروهای شریر و شیطانی آزاد می سازد. اما او از آن چه اهریمنی یا شیطان است چه برداشت و شناختی دارد؟ به نظر دانته هر وقت همذات پنداری ما با رنج های مان ما را برده شهوات مان می سازد و موجب آلایش ما به نیرنگ می شود، به کام شیطان می افتیم چون با این همذات پنداری، آزادی مان را از دست می دهیم و مثل ماشین به اعمال مکانیکی دست می زنیم. (کتاب سرشت شر – صفحه ۳۱۹)

پیام انجیل ها ساده است. تنها راه پرهیز از عمل شریرانه و شر ناشی از رنج این است که خداوند، همسایگان و خود را موانع سر راه مان نپنداریم. شرِ اهریمنی دو وجه شخصی و غیرشخصی دارد. شخصی است چون همیشه در درون افراد عمل می کند و غیرشخصی است چون گرایش ما به اهریمن ساختن از یکدیگر، در دیدگاه ها و رفتارهایی که از طریق فرهنگ به ما منتقل شده است در ما حفظ و حراست می شود. از این جهت، هر آن چه اهریمنی است، دست از سرِ ما و این دنیا برنمی دارد و مترصد فرصتی است تا ویرانی به بار آورد و این که انجیل ها روح شیطانی را نیرویی عظیم تر از شما و من توصیف و تصویر می کنند گویای پیام راستینی است. (کتاب سرشت شر – صفحه ۳۵۰)

شر پیش از هر چیز تخریب ناآگاهانه خویشتن است. (کتاب سرشت شر – صفحه ۳۸۸)

به قول کانت، حتی کسانی که دست به خودکشی می زنند بر این باورند که این کار برای آن ها بهتر از ادامه دادن به زندگی است. (کتاب سرشت شر – صفحه ۴۰۶)

آزادی واقعی در این نیست که منفعل و بی تصمیم باشیم یا بتوانیم هر کار دل مان خواست بکنیم. به راستی ما تنها به همان اندازه آزادیم که از خِرَدمان برای آگاهی از علل رفتارمان و آنچه به خاطرش می جنگیم استفاده می کنیم. آزادی شناخت این علل و عوامل است و تا وقتی برداشت نادرست ما از خودمان ناخشنودمان می کند فقط با خودآگاهی و خودشناسی آزادی مان را به دست خواهیم آورد. (کتاب سرشت شر – صفحه ۴۶۴)