خلاصه داستان روز بلوا
عماد که یک روحانی خوشنام و چهره تلویزیونی مورد توجه است، ناگهان با اتهام هایی جدی مواجه می شود که خود و خانواده اش را در موقعیت پیچیده ای قرار می دهد و...
نکاتی درباره فیلم روز بلوا
دغدغه بهروز شعیبی در خصوص مسائل مذهبی از همان نقش آفرینی اش در فیلم طلا و مس ساخته همایون اسعدیان قابل درک است. او بعدها، هنگامی که پشت دوربین رفت در سریال پرده نشین به این مهم توجه نشان داد. حال شعیبی در اثر جدیدش یک طلبه را راس درام قرار می دهد و علاوه بر توجه به کنش های بیرونی او، به درونیات کاراکترش نیز بها داده و شخصیت اول اش را در معرض یک امتحان بزرگ قرار می دهد. آن چه در روز بلوا آشکارا قابل دریافت است، توجه سازندگان به الگوی کلاسیک، چه در خلق میزانسن ها و چه در خط روایی است.آن چه در روایت کلاسیک از اهمیت برخوردار است حضور دو نیروی خیر و شر برای پیشبرد درام است که باتوجه به آن، فیلم نامه نویس در روز بلوا، پروتاگونیست و آنتاگونیست را از درون قشر مذهبی می آفریند که این موضوع جسارتی قابل تحسین به حساب می آید. حساب فیلم با دو طیفِ این قشر، یعنی افرادی با ایمان واقعی و افرادی که صرفا با شعار دین دار بودن تنها به فکر منفعت خود هستند، از همان ابتدا روشن است. در روز بلوا دیگر خبری از یک دشمن بیرونی که قصدش نابودی دین و افراد وابسته به آن است، نیست، بلکه با تضادی از درون یک جریان خاص روبه رو هستیم که سازنده به واسطه آن هدف اش نقد مسائل مالی و سیستمی است. نقدی به فساد و لایه های زیرین مربوط به آن و سپس اشاره به سیستماتیک بودن این جریان که ممکن است تا رئوس بالای اداره کشور را دربرگیرد.عماد بدیعی با بازی بابک حمیدیان به عنوان کاراکتر مرکزی روز بلوا، روحانی ای است که رفاه بالایی در زندگی دارد و با شرکت در برنامه های تلویزیونی به شهرت نیز رسیده است. حال در اینجا توجه درام به کانسپتی که قرار است شخصیت عماد را رفته رفته دچار دگرگونی کند، به نویسنده این امکان را می دهد تا با درج یک تلنگر، زندگی عماد را به چالش بکشد. او در یک دوراهی سخت قرار می گیرد که هر یک از مسیرهایش را طی کند، دیگر آن عماد ابتدای قصه نخواهد بود.صحنه اول روز بلوا در تعلیق زایی موفق عمل می کند. دختر جوانی به نام خانم حمیدی (با بازی ساغر قناعت) در مقابل دوربین قرار می گیرد و درباره عماد بدیعی دست به افشاگری می زند. اینکه ماجرای مربوط به او تا چه میزان راست است یا دروغ موضوعی است نامشخص که نویسنده با کاشت اش در همان ابتدا، با هدف بهره گیری از آن در آینده، سود می برد.صحنه اول که نمی توان آن را بخشی از خط اصلی روایت به شمار آورد به سکانسی منتهی می شود که در آن دوربین با شیوه قاب در قاب، حاج بدیعی را در مرکز توجه قرار می دهد. دوربین از او بسیار دور است و عماد در گفت وگوی تلویزیونی به مسئله ای اشاره می کند که خیلی سریع گریبان خودش را می گیرد. در اینجا دوربین به عماد نزدیک نمی شود، چون هنوز قرار نیست ما با مسئله اصلی در خصوص او آشنا شویم. بنابراین با حفظ فاصله از عماد، تنها نسبت او با محیط اطراف و کارهایی که به آن مشغول است را نشان می دهد. از جمله فعالیت در تلویزیون، دانشگاه و خیریه.اما اولین صحنه ای که به نوعی مقدمه چینی برای خلق دو سرِ خیر و شر داستان محسوب می شود، اولین مواجهه امیری (داریوش ارجمند) با عماد است. قاب پرکنتراستی که سویه تاریک اش بیشتر، امیری را دربرگرفته و عماد با قرارگرفتن در سمت چپ کادر، به نوعی محصورِ اعمالِ شخصی، چون امیری است. با ورود میثم به کادر با لباس سفید و پیش کشیدن ماجراهایی که ایمان به وجود آورده، این صحنه را می توان یک میزانسن صحیح در جهت معرفی شخصیت ها به شمار آورد که از لحاظ روایی نیز قلاب فیلم نامه به حساب می آید.در ادامه از جمله صحنه هایی که فیلم ساز به واسطه آن قصد دارد تا حاج بدیعی را غرق در ثروت و غافل از رخدادهای پیرامون اش تصویر کند، صحنه خرید گوشی گران قیمت و خوشحالی عماد است. صحنه ای که متضادش بلافاصله و در سکانس بعدی رخ می دهد و آقای بیگدلی (مسعود دلخواه) در خرابه هایی که کودکان در حال بازی در آن جا هستند به سراغ عماد رفته و او را برای بازجویی به اداره می برد. از اینجا به بعد است که فرم فیلم در خدمت لانگ شات های مکرر قرار می گیرد و فیلم ساز روایت کلاسیک اش را با اتکا به نماهای دور و میزانسن های شک و تردید پیش می برد.وقتی حاج بدیعی در اتاق آقای بیگدلی حضور پیدا می کند نیز، باز دوربین با فاصله و از پشت پنجره های کوچکِ اتاق، او را در قاب می گیرد. این فاصله دوربین بدان جهت که عماد از اتفاقات رخ داده نیز بی خبر است قابل توجیه است. رنگ های سفید و سرد اتاق بازجویی همراه با نور درخشانی که پس زمینه تصویر را احاطه کرده، هم بر تردید صحنه می افزاید و هم معصومیت عماد دربرابر گناه رخ داده را به چالش می کشد.طریقه میزانسن دادن شعیبی در صحنه ای که بازجویی آقای بیگدلی از عماد شروع می شود کاملا در خدمت یک کارگردانی کلاسیک است. حاج بدیعی در نمای مدیوم لانگ و در سمت چپ کادر جای گرفته و در نقطه مقابل او، بیگدلی سمت راست کادر و نمای مربوط به او نیز مانند عماد است. اطلاعاتی که بیگدلی در اختیار عماد قرار می دهد به چهار قسم قابل تقسیم است.سه قسم این اطلاعات را عماد تا حدی درباره اش آگاهی دارد، بنابراین وقتی قرار است واکنش عماد دربرابر این سوالات نشان داده شود، هر بار به نمای نزدیک تری از او کات می خورد. این مسئله موجب می شود که تحت فشار بودن عماد به شکلی دراماتیزه، خود را نشان دهد. اما قِسم چهارم این اطلاعات که درباره اخراج کارگران توسط ایمان است، برای اولین بار به عماد تفهیم می شود، بنابراین واکنش عماد را در نمای مدیوم لانگ می بینیم. این، شالوده ی میزانسنِ کلاسیکِ سازمان یافته از سوی شعیبی است که در بخش های مختلف فیلم تکرار می شود.مجددا فاصله دوربین از حاج بدیعی در نماهایی که او پیش عمویش می رود و ازطریق عمو اطلاعات بیشتری درباره ایمان به مخاطب داده می شود و سپس نماهای از پشت سر عماد که قصد دارد ناآگاهی او را نشان دهد و باز دوربینی که گفت وگوی سپیده و عماد را از پشت در و با فاصله در قاب می گیرد، همگی در راستای همان میزانسن تردید، هویتی منسجم پیدا می کنند. این تردید به واسطه یکی از مهم ترین صحنه های سریال تقویت می شود و آن مواجهه عماد و میثم در بازداشتگاه است. در این صحنه میثم در درخشان ترین حالت نوری ممکن در قاب گرفته می شود و برایند صحنه پیشاپیش این حقیقت را می رساند که او بازیچه ی دست افراد اصلی بوده است. پایان این سکانس نیز همان گره اصلی سریال بوده و با زمان سه روزه ای که بیگدلی برای عماد تعیین می کند، رقم می خورد.پس از مهلت زمانی ای که بیگدلی به حاج بدیعی می دهد، فیلم ازطریق یک افکت فاصله گذار، درونیات عماد را ازطریق کلاس درس به تصویر می کشد. با عمادی مواجه ایم که به خاطر هجوم مسائل گوناگون، افکارش شلوغ است و از طرفی در فضای مجازی نیز دست به تخریب او زده اند و مجددا دوربینی که او را با فاصله تصویر می کند.عماد باید هر طور که است ایمان را پیدا کند اما زمانی که شاگردش ابراهیمی با او درباره یک هکر صحبت می کند مشخص نمی شود که چرا عماد باتوجه به مهلت سه روزه ای که در اختیار دارد می گوید: «فعلا عجله ای نیست!» بااین حال پس از اینکه عماد از تمام اطرافیان از جمله دایی میثم ناامید می شود، به خاطر حفظ آبرویش تصمیم می گیرد به سراغ ایمان برود و نقطه عطف اول فیلم نامه در پایان قسمت اول سریال رقم می خورد.زمانی که عماد با کنش مندی وارد میدان می شود و به دنبال برادرش ایمان (با بازی محسن کیایی) می گردد، درواقع به دنبال حقیقت ماجرا نیز است. او باید از این موضوع آگاه شود که بالاخره گناهکار اصلی در این رخداد چه کسی است. در این روندِ حق جویانه، درست در نقطه میانی فیلم نامه، زمانی که عماد به حقیقت پول شویی و به بازی گرفته شدن اش توسط پدرزن و برادرش پی می برد با سکانس قابل تأملی مواجه ایم که در آن عماد برای نمازخواندن روی کارتن های انباری اقدام می کند. در این میزانسن، پشت او پنجره هایی موجود است که روزنامه هایی به آن چسبانده شده و همین امر باعث انعکاس نورهای درخشان به فضای داخلی می شود و این ترکیب بندی با قراردادن سوژه در مرکز کادر و تشکیکی که او برای نماز خواندن از خود نشان می دهد، دوباره آن حس تردید مورد توجه کارگردان را این بار همراه با حس گناه و استیصال، به شکلی دراماتیزه در فرم، خلق می کند.فیلم در دو صحنه دیگر نیز با محوریت قرار دادن نماز، حس های متفاوتی را می آفریند. یکی صحنه ای است که در آن عماد به خانه می رود و همسرش وجیهه (لیلا زارع) را هنگام نمازخواندن می بیند. بی شک این نماز بدان جهت که تکلیف خانه مشخص نیست برای عماد شکل درستی ندارد. بنابراین او برای چند لحظه و با شکی که دارد به وجیهه نگاه می کند و سپس او را ترک می کند. صحنه ی دیگر نیز مربوط به نماز جماعتی است که پشت سر عماد برگزار می شود. این بار عماد درباره اینکه آیا لیاقت دارد مردم پشت سرش نماز بخوانند به یک دوگانگی می رسد و درگیری مذهبی - انسانی پرسوناژ را در اینجا باز با یک مکث می بینیم که دوربین او را در مدیوم شات می گیرد و پس از مکث چند ثانیه ای اش برای گفتن الله اکبر و شروع نماز، تردید بزرگتری خلق می شود.بل از این نماز جماعت که مربوط به فصل پایانی سریال می شود، تحول شخصیتی عماد در سکانسی که او به کارتن خواب های زیر پل می پیوندد و با آتشِ آن ها خود را گرم می کند به زبان سینما و در قالب فرم اثر معنی می شود. در این صحنه بدون اینکه دیالوگی بین کاراکترها رد و بدل شود، دوربین به عقب پن کرده و ما عماد را در طبقه ای جدید می بینیم که اینک عضوی از آن هاست. او اینک سوار بر ماشین مدل بالای خود نیست و از پشت شیشه های ماشین با نگاهی از بالا به پایین به دیگران نمی نگرد. او دیگر فقط متعلق به شمال شهر نیست بلکه کیلومترها از آن محیط اشرافی با ظاهر مذهبی اش فاصله گرفته و در حال حاضر به کف خیابان رسیده است و این یعنی تبدیل تحولات درونی شخصیت به شکل بیرونی آن، به زبان سینما.روز بلوا با اینکه در کلیت فیلم نامه و میزانسن به درستی قدم برمی دارد و درون مایه اصلی اش را به خوبی منتقل می کند اما می توان در چند مورد به ضعف های فیلم نامه اشاره کرد. از جمله اینکه چطور می شود روحانی جوان و باهوشی مثل عماد که تا این همه ازطریق تلویزیون مشهور شده است و باتوجه به جایگاه اجتماعی بسیار معتبری که دارد، از مصائبی که ممکن است برایش روی دهد بی اطلاع باشد؟ شاید اگر او یک روحانی جوان و گمنام بود می شد باور کرد که او پای مدارک و اسناد فاسد را امضا بزند اما در حال حاضر فیلم نامه فاقد اطلاعات دقیقی است که به واسطه آن چرایی این موضوع را توجیه کند.روی هم رفته شعیبی در روز بلوا سعی کرده است دغدغه ذهنی اش را در قالب میزانس هایی که عمدتا حسی از تشکیک را منتقل می کنند به منصه ظهور برساند. سریال، قشر مذهبی سرمایه دار را مورد هدف قرار می دهد که برای پنهان کردن دزدی ها و پول شویی هایشان، هزینه های فراوانی را صرف اموری هم چون خیریه می کنند. درگیری فیلم و فیلم ساز نیز دقیقاً با همین قشر پارادوکسیکال است، جماعتی که تنها در ظاهر از شعائر دین تبعیت می کنند و از آن به منظور رسیدن به منفعت های شخصی خود بهره می جویند.
کارگردان فیلم روز بلوا
بهروز شعیبی کار خود را به عنوان بازیگر آغاز کرد و در آثاری همچون « آژانس شیشه ای » و سریال « بازگشت پرستوها » به ایفای نقش پرداخت. شعیبی در ادامه اگرچه مسیر بازیگری را ادامه داد، اما تصمیم گرفت تا به پشت دوربین هم رفته و تجربیاتی در زمینه فیلمسازی کسب کند. وی سالها به عنوان دستیار کارگردان و برنامه ریز در آثاری همچون « توکیو بدون توقف » و « خوابگاه دختران » فعالیت کرد و تجربیات ارزشمندی را بدست آورد. « دهلیز » اولین فیلم بلند سینمایی بهروز شبیعی محسوب می شود که مورد توجه بسیاری قرار گرفت و اثر بعدی اش « سیانور » نیز با تحسین مخاطبین همراه شد. « دارکوب » سومین ساخته سینمایی او محسوب می شود.
بازیگران فیلم روز بلوا
بابک حمیدیان، لیلا زارع، محمد علیمحمدی، مسعود دلخواه، زکیه بهبهانی، ساغر قناعت، پاشا جمالی و داریوش ارجمند
ساير عوامل فیلم روز بلوا
- کارگردان: بهروز شعیبی
- تهیه کننده: محمدرضا تخت کشیان
- نویسنده: مهران کاشانی
- مدیر فیلمبرداری: امین جعفری
- تدوین: فرامرز هوتهم
مشخصات فیلم روز بلوا
- ژانر :درام
- زبان : فارسی
- امتیاز IMDb: امتیاز 0 از 10
معرفی فیلم تقاطع
