فرجام خواهی یکی از طرق فوق العاده شکایت از آرا می باشد دعوایی که مورد اعتراض فرجام خواهی قرار میگیرد در دیوان عالی کشور که بالاترین مرجع رسیدگی به دعاوی است، بررسی میگردد، در این مرجع رای مورد نظر را که از دادگاه بدوی یا تجدید نظر صادر شده است از لحاظ اینکه با موازین شرعی و مقررات قانونی مطابقت دارد یا ندارد مورد بررسی قرار می دهند.
شاید اصطلاح فرجام خواهی از حکمی که دادگاه صادر کرده است را شنیده باشید . فرجام خواهی یکی از مهم ترین روش هایی است که می توان با استفاده از آن ، به برخی از آراء دادگاه ها اعتراض نمود که مرجع رسیدگی به این نوع اعتراض ، دیوان عالی کشور است و احکام مربوط به فرجام خواهی در قانون آیین دادرسی مدنی و کیفری مورد توجه قرار گرفته است. با این حال ماده 336 قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص رسیدگی فرجامی قابل توجه است که بر اساس آن فرجام خواهی " عبارت است از تشخیص انطباق یا عدم انطباق رای مورد درخواست فرجامی با موازین شرعی و مقررات قانونی. لازم به ذکر است که دیوان عالی کشور رایی که از آن فرجام خواهی شده است را یا تایید و یا رد می کند و در صورتی که رای صادر شده از دادگاه را رد نماید، چون صلاحیت رسیدگی مجدد به آن دعوا را ندارد، پرونده را برای صدور رای به مرجع پایین تر می فرستد تا رسیدگی ماهوی دوباره انجام شود.
در قانون آیین دادرسی مدنی ، مهلت فرجام خواهی مورد پیش بینی قرار گرفته است. بر اساس ماده 397 این قانون ، مهلت درخواست فرجام خواهی برای اشخاص ساکن ایران بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج دو ماه می باشد. نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد ، این است که مهلت بیست روز یا دو ماهه مذکور مانند سایر مواعد قانونی اعمال می شوند . بنابراین در شرایطی ممکن است که در عمل حتی بیشتر از این زمان نیز به طول انجامد .
بر اساس ماده 398 قانون آیین دادرسی مدنی ، ابتدای مهلت فرجام خواهی به قرار زیر است :
برای احکام و قرارهای قابل فرجام خواهی از دادگاه تجدید نظر استان ، از روز ابلاغ . بنابراین ، در صورتی که رأی فرجام خواسته از دادگاه تجدیدنظر استان صادر شده باشد ، مهلت فرجام خواهی از تاریخ ابلاغ رأی آغاز می شود .
برای احکام و قرار های قابل تجدید نظر دادگاه بدوی که نسبت به آن تجدیدنظر خواهی نشده ، از تاریخ انقضای مهلت تجدید نظر . بنابراین ، در صورتی که رأی فرجام خواسته از دادگاه نخستین صادر شده باشد ، مهلت فرجام خواهی از تاریخ پایان یافتن مهلت تجدید نظر خواهی آغاز می شود .
اصل کلی که وجود دارد این است که در حقیقت آراء صادره قطعی هستند و قابل فرجام خواهی نمیباشند مگر در مواردی که قانون ،آراء را قابل فرجام بداند. آراء قابل فرجام به صراحت در قانون مشخص شده اند و قانون گذار این آرا را در مواد 367 و368 قانون آیین دادرسی مدنی، احصا نموده است. برخی از آراء قابل فرجام ، بین دادگاه بدوی (ابتدایی) و تجدیدنظر یکی می باشد که به بررسی هرکدام پرداخته میشود. چنانچه آرایی (اعم از حکم یا قرار) از دادگاه بدوی (ابتدایی) صادر شود و نسبت به این آرا ،تجدیدنظر خواهی صورت نگیرد، در موارد احصایی مشخص شده در قانون ،امکان فرجام خواهی از این آرا وجود دارد.که به بررسی هرکدام پرداخته میشود .احکام مزبور عبارتند از:
اصل نکاح (دادخواستی که به جهت ثابت نمودن رابطه زوجیت یا باطل بودن رابطه زوجیت مطرح میگردد.)
فسخ نکاح (منقضی کردن نکاح به صورت یکطرفه در مواردی که قانون مدنی مجاز اعلام نموده است،همچون عیوب زوجین، فریب در ازدواج.)
طلاق (دادخواستی که به جهت طلاق ویا گواهی عدم امکان سازش داده میشود.)
نسب (به دادخواستی که جهت اثبات نسب یا نفی ولد(انکار فرزند)داده میشود دعوای نسب گفته میشود.)
حجر (فردی که دارای قوه تمییز نباشد به عبارتی دیگر فردی که بالغ وعاقل ورشید نباشد را محجور مینامند .)
وقف
ثلث (هر فردی چنانچه بخواهد برای بعد ازفوت خود وصیت کند تنهامجاز است که تا یک سوم اموال خود را مورد وصیت قرار دهد،به چنین دعوایی تحت عنوان دعوای ثلث رسیدگی میشود.)
حبس (دادخواستی که جهت حق انتفاع(حق استفاده از مال)داده میشود) .
تولیت (متولی بودن مال وقفی)، چنین دعوایی،دعوای تولیت گفته میشود.)
دعوایی که خواسته آن بیشتر از بیست ملیون ریال باشد.
بنابراین یکی از مهم ترین مراحل اعتراض به حکم صادر شده از دادگاه ها ، فرجام خواهی است که احکام و شرایط مربوط به آن در قانون مشخص شده است . با این وجود ، فرجام خواهی از حکم تنها در بازه زمانی تعیین شده در قانون مجاز است و خارج از این مهلت ، امکان پذیر نخواهد بود. امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب مرتبط دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
