میزان مصرف، تاثیرات و مکانیزم اثر آمپول فنوباربیتال 

تشنج حالتی همراه با بیهوشی است که نتیجه یک حمله عصبی ناشی از اختلال در فعالیت الكتریكی مغز است. حملات تشنج ممکن است چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد و بیشتر در افراد با سابقه داشتن بیماری‌های پیش زمینه‌ای مثل صرع رخ می‌دهد. این بیماری مخصوص سن خاصی نبوده و حتی در کودکان هم دیده می‌شود.
اگرچه درمان قطعی برای تشنج وجود ندارد اما خوشبختانه داروهای مختلفی وجود دارد که می‌توان با استفاده از آن‌ها این حملات را تا حد زیادی کاهش و تحت کنترل درآورد. برخی از این داروها باید به صورت مداوم مصرف شوند اما برخی دیگر تنها در مواقع بحرانی برای رفع سریع تشنج تحت نظر پزشک، استفاده می‌شود. آمپول فنوباربیتال یکی از این داروهاست که در ادامه قصد داریم بیشتر به معرفی آن بپردازیم.

درجه تب بالا، یکی از عوامل مهمی است که باعث بروز تشنج می‌شود. به همین دلیل است که پزشکان همواره توصیه می‌کنند تب کودکان باید جدی گرفته شود. اگر بخواهیم دیگر دلایل بروز تشنج را بررسی کنیم می‌توانیم به مواردی مثل کاهش برخی مواد مغذی و معدنی مثل کلسیم، منیزیم یا افت قند خون بدن، عفونت‌های مغزی، ضربه‌های وارده بر سر، مسمومیت دارویی و... اشاره کنیم. 

آمپول فنوباربیتال چیست؟

فنوباربیتال یک داروی آرام‌بخش و ضد تشنج است که برای درمان فوری بعضی از حملات تشنجی حاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. زمان شروع اثر دارو از راه عضلانی تا حدودی نسبت به روش خوراكی (۲۰ الی ۶۰ دقیقه) سریع‌تر بوده و از راه وریدی حدود ۵ دقیقه است.

موارد و مقدار مصرف 

الف) تمام اشكال صرع بجز صرع ابسنس، تشنج‌های ناشی از تب در كودكان. 
بزرگسالان: از راه خوراكی مقدار mg/day100-60 در سه مقدار منقسم یا به صورت مقدار واحد هنگام خواب مصرف می‌شود. و یا مقدار mg300-200 به‌صورت عضلانی یا وریدی مصرف شده و براساس نیاز هر 6 ساعت تكرار می‌شود.
كودكان: mg/kg/day 5-3 یا mg/m2 125 خوراكی، معمولاً در دو دوز منقسم یا به‌صورت تك دوز استفاده می‌شود. یا mg/kg 6-4 وریدی یا عضلانی مصرف شده و سطح خونی دارو پایش می‌شود. 
ب) درمان صرع مداوم (Status epilepticus) 
بزرگسالان: مقدار mg/kg10 با حداكثر سرعت mg/min50 طی 10 تا 15 دقیقه انفوزیون وریدی می‌شود، می‌توان تا مقدار تام mg/kg20 تجویز كرد. این دارو باید با مراقبت كامل و فقط در درمانگاه اورژانس مصرف شود. در صورت نیاز دوز تكرار می‌شود. 
پ) تسكین بخشی 
بزرگسالان: از راه خوراكی، مقدار mg/day120-30 در 3-2 مقدار منقسم مصرف می‌شود. حداكثر دوز روزانه mg400 می‌باشد. 
كودكان: از راه خوراكی، مقدار mg32-8 در روز مصرف می‌شود. 
ت) بی خوابی. 
بزرگسالان: مقدار 200-100 میلی گرم از راه خوراكی یا mg320-100 از راه تزریق عضلانی مصرف می‌شود. 
ث) تسكین بخشی قبل از جراحی. 
بزرگسالان: مقدار 200-100 میلی گرم 90-60 دقیقه قبل از جراحی تزریق عضلانی می‌شود. 
ج) قطع مصرف دارو. 
بزرگسالان: به ازای هر mg200-100 از باربیتورات یا داروی خواب آور غیر باربیتوراتی كه بیمار روزانه مصرف می‌كرده است، مقدار mg30 خوراكی در 3 یا 4 دوز منقسم مصرف می‌شود. اگر بیمار در روز اول علائم قطع مصرف نشان داد، ‌یك دوز سرشار mg200-100 از راه عضلانی داده می‌شود. 
نوزادان: mg/kg/day10-3 خوراكی مصرف می‌شود. دوز مصرفی به تدریج طی یك دوره 2 هفته‌ای كاهش داده می‌شود. 

مكانیسم اثر 

‌اثر ضد تشنج: فنوباربیتال سبب مهار گسترش فعالیت تشنجی تولید شده در كانونهای صرع زا در قشر مغز، تالاموس و سیستمهای لیمبیك از طریق تشدید اثر اسید گاما آمینوبوتیریك (GABA) می‌شود. تحریك پذیری مراكز پیش سیناپسی و پس سیناپسی كاهش یافته، ‌و آستانه تحریك تشنجی افزایش می‌یابد. اثر تسكین بخش: خواب آور: فنوباربیتال به عنوان یك داروی مضعف غیر اختصاصی در سرتاسر CNS با زمان شروع اثر آهسته و مدت فعالیت طولانی عمل می‌كند؛ سیستم فعال كننده مشبك كه برانگیختگی CNS را كنترل می‌كند، به ویژه به این دارو حساس است. فنوباربیتال، تحریك پذیری غشای پیش سیناپسی و پس سیناپسی را از طریق تسهیل عمل GABA كاهش می‌دهد. محل دقیق اثر سلولی و مكانیسم اثر دارو مشخص نیست.