مشکلات روحی زنان در بارداری

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، اگر در دوران بارداری یک لحظه احساس هیجان می کنید و لحظه بعد گریه می کنید، یک امر طبیعی است. نوسانات خلقی در دوران بارداری توسط عوامل مختلفی ازجمله تغییرات هورمونی، ناراحتی های جسمی بارداری و عوامل دیگر ایجاد می شوند؛ به همین دلیل ممکن است شما در دوران بارداری دچار فراز و نشیب های عاطفی شوید

یکی از دلایل مهم نوسانات خلقی در حاملگی تغییرات هورمون های استروژن و پروژسترون هستند.

سطح استروژن در 12 هفته اول بارداری بیش از 100 برابر افزایش می یابد. استروژن با “سروتونین” که یک انتقال دهنده عصبی در مغز است ارتباط دارد و داروهای ضدافسردگی برای تقویت آن تجویز می شود. اغلب افراد تصور می کنند سروتونین هورمون خوشحالی است اما سروتونین ارتباط مستقیمی با خوشحالی ندارد بلکه نوسان در این انتقال دهنده می تواند باعث اختلال در تنظیم عواطف شود. چگونگی ارتباط دقیق استروژن و سروتونین با یکدیگر کاملاً مشخص نشده است اما تغییرات سطح استروژن باعث نوسانات خلقی می شود و با اضطراب و تحریک پذیری همراه است. استروژن معمولاً باانرژی و پروژسترون با آرامش بدن همراه هستند.

هورمون پروژسترون هم به خصوص در سه ماه اول بارداری افزایش می یابد. پروژسترون در دوران بارداری تا حدی برای جلوگیری از انقباضات زودرس رحم به عضلات آرامش بیشتری می دهد و نه تنها روی عضلات رحم عمل می کند بلکه بر روی روده نیز تأثیر می گذارد و باعث کند شدن حرکات روده می شود. به همین دلیل زنان در دوران بارداری دچار یبوست می شوند. همچنین افزایش ترشح این هورمون در دوران بارداری، می تواند باعث ایجاد خستگی و اندوه باشد.

اضطراب و تحریک پذیری ناشی از استروژن و خستگی و افسردگی ناشی از پروژسترون در کنار هم باعث تغییر و تحولات خلقی حاملگی می شود.

در این دوره استفراغ و حالت تهوع که در هر ساعت از روز می تواند رخ دهد تا 70 درصد از زنان باردار را تحت تأثیر قرار می دهد. تهوع و گاهی استفراغ می تواند با کوچک ترین احساس گرسنگی یا حتی بوی غذا نیز ایجاد شود و برای زنانی که تهوع شدیدی دارند باعث ایجاد اضطراب شود.

همچنین زنانی که قبلاً سقط جنین داشته اند، ممکن است نگران سقط جنین باشند که این ترس در سه ماهه اول بارداری بیشتر است.

ترس

ترس نیز یک احساس معمول دیگر در طول دوره ی بارداری است. در سه ماهه ی اول ممکن است زن بترسد که دچار سقط جنین شود یا کاری انجام دهد که بر سلامت کودکش تأثیر بگذارد؛ در سه ماهه ی دوم، ممکن است از خودش بپرسد که آیا مادر خوبی خواهد شد یا نه و به خاطر مسئولیت های متعدد مراقبت از نوزاد، دچار وحشت شود.

در بقیه ی دوران بارداری ممکن است زن، نگران درد زیادی باشد که باید موقع وضع حمل تحمل کند یا بترسد که مشکلی در حین زایمانش پیش بیاید.

اضطراب

اضطراب و ترس اغلب رابطه ی تنگاتنگی باهم دارند. به علاوه ترس ناشی از عدم اطمینان که اغلب در حاملگی به وجود می آید، می تواند به افکار اضطرابی منجر شود.

اضطراب، یک احساس عادی است. او توضیح می دهد که در سطح بیولوژیکی، هر دو سیستم اضطراب و ترس در مغز، در طول بارداری فعال می شوند. این تغییرات، این اطمینان را ایجاد می کند که یک زن پس از تولد کودکش، او را ایمن و محفوظ نگه می دارد و به خوبی از او مراقبت می کند.

اما تحقیقات نشان داده اند که اضطراب مادر در طول دوره ی بارداری ممکن است بر نوزادش تأثیر بگذارد: یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ دریافت که نوزادان متولدشده از مادرانی که در طول بارداری اضطراب زیادی داشتند، درمقایسه با نوزادان متولدشده از مادران آرام تر، تا ۶ ماهگی پاسخ ایمنی ضعیفی به واکسن ها نشان دادند.

فراموشی

مه ذهنی و انحراف موقت حافظه که می تواند باعث شود زن باردار، کلیدهایش را جا بگذارد یا تلفن همراهش را گم کند، گاهی اوقات به عنوان «مغز بارداری» یا «مغز کودک» توصیف می شود.

همین علائم پس از زایمان با تعابیر «مغز مادر» یا «مامنسیا» به کار می رود.

اگرچه این مسئله، یک شکایت رایج است اما مطالعات مربوط به حافظه و سایر تغییرات شناختی در دوره ی بارداری و اوایل زایمان، نتایج متفاوتی را نشان داده اند. برخی مطالعات می گویند که تفکر فازی و فراموشی قبل و بعد از تولد کودک می تواند نتیجه ی نوسانات هورمونی، به خصوص سطوح بالاتر پروژسترون باشد. محرومیت از خواب یا استرس ناشی از سازگاری با یک گذار مهم زندگی نیز ممکن است تأثیرگذار باشد.

کیمل می گوید علاوه بر این، شواهدی وجود دارد که هیپوکامپ – بخشی از مغز که حافظه در آن قرار دارد – ممکن است در طول بارداری تغییر کند. با وجود تمام چیزهایی که در بدن یک زن باردار اتفاق می افتد و تمام افکاری که از ذهن او می گذرد، منطقی به نظر می رسد که یک زن باردار، برخی از چیزها را به یاد نیاورد. اما سایر دلایل فراموشی می تواند این باشد که یک زن، چیزها را به طور متفاوتی الویت بندی می کند و چند کار را به صورت همزمان انجام می دهد.

گریه کردن

برخی از زنان باردار ممکن است حتی با دیدن آگهی های تلویزیون یا تهوع صبحگاهی، زیر گریه بزنند.

ممکن است زنان در دوره ی بارداری و در اوایل زایمان، راحت تر و بیشتر گریه کنند، چون این تجربه ها شامل ترکیب پیچیده ای از احساسات است. گاهی اوقات با اشک ریختن، این احساسات را بروز می دهیم. نوسانات هورمون ها نیز در گریه های ناگهانی نقش دارند.

اگر زن به دفعات زیاد گریه می کند و آرام نمی شود، ممکن است نشانه ی افسردگی باشد که حدود ۱۰ درصد از زنان را در طول دوره ی بارداری و پس از آن گرفتار می کند.

مسائل مربوط به تصویر بدن

در طول سه ماهه ی دوم و سوم بارداری با بزرگ شدن شکم مادر و بالا رفتن وزنش ممکن است او از بدن و ظاهرش منزجر شود و این مسئله می تواند روی اعتماد به نفس او تأثیر بگذارد.

برخی زنان باردار با شگفتی به بدن شان که به سرعت در حال تغییر است، نگاه می کنند و هیجان زده می شوند. در حالی که بقیه در مورد افزایش وزن و پایین آوردن وزنشان پس از زایمان، نگران هستند.

کیمل می گوید این تغییرات در ظاهر، شکل و جذابیت درک شده ی یک زن ممکن است احساسات پیچیده ای را به وجود بیاورد. برخی از این نگرانی های تصویر بدن می تواند پذیرفتن این واقعیت باشد که یک زن، باردار است و درنتیجه بدن او تغییر می کند.

غریزه ی آماده کردن خانه

کیمل می گوید شواهد در مورد اینکه آیا غریزه ی آماده کردن خانه، یک رویداد واقعی در دوره ی بارداری است یانه، متفاوت است.

تحقیقات نشان داده اند که تغییراتی در مغز زنان باردار اتفاق می افتد. هر چه به پایان بارداری نزدیک می شویم، سیستم پاداش مغز در آماده کردن مقدمات برای رسیدن نوزاد، تقویت می شود. و این مادر شدن را به یک تجربه ی رضایت بخش تبدیل می کند.

همچنین فعالیت های اجتماعی و مقدمات دیگری نیز برای مادر شدن وجود دارد، مانند شرکت در جشن سیسمونی، ایمن کردن خانه برای کودک و تزئین اتاق نوزاد – که همگی می توانند به احساس نیاز شدی به آماده کردن خانه منجر شوند. برخی از زنان ممکن است در طول سه ماهه ی سوم بارداری، میل شدیدی به پخت وپز، تمیزکاری ومرتب کردن خانه پیدا کنند؛ آنها از این طریق از نظر ذهنی برای تغییراتی که نوزاد به همراهش می آورد، آماده می شوند و کنترل بیشتری روی شرایط پیدا می کنند.

افسردگی پس از زایمان

قبلا تصور می شد که زنان باردار به علت سطوح بالای استروژن در برابر افسردگی و سایر بیماری های روانی مصون هستند اما حالا ثابت شده که اینطور نیست. یک زن باردار، درست به اندازه ی زنان دیگر در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارد.

کیمل می گوید دوره ی پس از زایمان، یک دوره ی بسیار حساس و آسیب پذیر برای خانم هاست، به خصوص از نظر ابتلا به افسردگی. خطر ابتلا به افسردگی ممکن است به علت کاهش شدید استروژن و پروژسترون پس از زایمان، افزایش یابد؛ چون یک مادر تازه معمولا خوب غذا نمی خورد و به اندازه ی کافی نمی خوابد.

در چند روز اول پس از زایمان، تا ۸۰ درصد از زنان ممکن است اندوه پس از زایمان را تجربه کنند. علائم آنها ممکن است از غمگین و پریشان بودن تا مشکلات خواب و گریه ی مکرر، متغیر باشد. این علائم معمولا دو هفته پس از زایمان برطرف می شوند.

اما اگر زن، علائم شدیدتری دارد که بیش از ۲ هفته طول کشیده اند، مانند احساس بی حسی یا عدم علاقه به کودک یا فکر می کند که زندگی پوچ و بی ارزش است یا فکر صدمه زدن به کودکش است،کیمل توصیه می کند که به دنبال کمک برود و به پزشک مراجعه کند. اینها همه علائم افسردگی پس از زایمان هستند؛ وضعیتی که به گفته ی مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، هر سال حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از زنان پس از زایمان به آن دچار می شوند.

با توجه به تحقیقی که در سال ۲۰۱۰ انجام شد، مشخص شده است مغزهای زنانی که افسردگی پس از زایمان را تجربه می کنند، با مغز سایر زنان متفاوت است.

محققان دریافتند مناطقی از مغز که با پردازش احساسات مرتبط هستند، در زنان دچار افسردگی پس از زایمان، کمتر از مادرانی که افسردگی نداشتند، فعال بودند.
محققان می گویند این ممکن است توضیح دهد که چرا این مادران معمولا در برقراری رابطه ی عاطفی با نوزادشان مشکل دارند.

کیمل به زنانی که بتازگی مادر شده اند، یادآوری می کند که حتما برای مراقبت از خودشان وقت بگذارند: خواه یک دوش گرفتن کوتاه باشد یا رفتن به پیاده روی.

او می گوید: «آنچه در هنگام مراقبت از بقیه مهم است، آن است که مطمئن شویم یک زن برای مراقبت از خودش وقت می گذارد.»

برای زنانی که قبل یا پس از زایمان دچار افسردگی یا اضطراب می شوند، ترکیبی از درمان های موثر وجود دارد که می توانند به کاهش یا برطرف کردن علائم کمک کنند؛ مانند صحبت درمانی، داروهای بی خطر و گروه های حمایتی.

راه هایی برای کنترل تغییرات خلق و خو

تغییر شدید احساس و خلق وخو در این دوران کاملاً طبیعی است، بنابراین تلاش کنید تا در شرایط سخت و احساسی، ثبات شخصیت خود را حفظ و به موارد زیر عمل کنید:
مسائل را آسان بگیرید

با وسواس برای انجام تمام کارها، پیش از تولد نوزاد مقابله کنید. افکار وسواس گونه را کنار بگذارید؛ افکاری مثل رنگ آمیزی و طرح های اتاق کودک، مشخص کردن دقیق جای تمام وسایل در کمدها یا نگرانی از کارهای باقی ماندۀ قبل از مرخصی زایمان. خودتان را پیش از هر کاری در اولویت قرار دهید. پیش از اینکه بتوانید از فرزند خود مراقبت کنید باید بتوانید از خودتان مراقبت کنید.
ارتباط خود را با همسرتان بیشتر کنید

احساس خود را راحت و واضح با همسرتان در میان بگذارید. به او اطمینان دهید که هنوز او را بسیار دوست دارید. این اطمینان ها باعث می شود همسرتان از بدخلقی های شما دلخور نشود. با یکدیگر زمان بیشتری را بگذرانید و رابطۀ خود را محکم تر کنید، حتی در صورت امکان با یکدیگر به سفر بروید. تقویت رابطه، پیش از تولد فرزندتان باعث می شود پس از تولد او، همسرتان حمایت بیشتری از شما کند. همچنین رابطۀ خود را با دوستان و خانواده بیشتر کنید تا در دوران بارداری و پس از تولد فرزندتان، آنها حامی شما باشند.
سعی کنید به شما خوش بگذرد

همراه همسرتان، دوستان یا به تنهایی کاری را انجام دهید که از آن لذت می برید. از لذت های سادۀ زندگی مثل پیاده روی، ماساژ گرفتن، رفتن به خرید، نوشتن یادداشت های روزانه، رفتن به تئاتر، کنسرت یا سینما استقبال کنید.
با یک نفر درددل کنید

دربارۀ نگرانی هایتان در مورد آینده با دوستان صمیمی خود صحبت کنید. حتی صحبت کردن دربارۀ نگرانی و مشکلات می تواند به از بین رفتن آنها یا پیدا کردن حداقل یک راه حل کمک کند. سعی کنید با همسرتان راحت و دور از کشمکش صحبت کنید؛ درحالی که احساس خود را نشان می دهید، به او نیز اجازۀ ابراز احساس هایش را بدهید.
استرس خود را کنترل کنید

به جای جمع کردن مشکلات روی هم، راهی برای برطرف کردن آنها بیابید. به اندازۀ کافی بخوابید، تغذیۀ مناسب داشته باشید، ورزش و تفریح کنید. عوامل استرس زا را در زندگی خود پیدا کنید و تا آنجا که در توان شماست تغییرشان دهید. کارهای غیرضروری را از برنامۀ روزانه کم کنید. اگر با وجود تمام این کارها هنوز هم دچار اضطراب هستید، با شرکت در کلاس های یوگای بارداری، مدیتیشن یا مشاوره با یک متخصص بر این مشکل غلبه کنید.

وظایف همسر در دروان بارداری

1- در هنگام ناراحتیهای زن مانند تهوع، کمردرد و تکرر ادرار همدردی کند و در صورت بروز علائم خطر با پزشک تماس بگیرد.

2- زن را در رفتن به مطب همراهی کند و با پزشک او آشنا شود.

3- دستورات پزشک را درباره تغذیه و مصرف داروی زن را کنترل و در مواقع لازم به او یادآوری کند.

4- تلفن پزشک، بیمارستان و آمبولانس را یادداشت کرده و در کنار تلفن منزل بگذارد.

5- با زن درباره پیشرفت حاملگی و نوزادی که قرار است به دنیا بیاید با خوشرویی صحبت کند و تلاش کند نگرانیهای او را از بین ببرد.

6- در زمان وضع حمل زن را همراهی کند، او را بیمارستان برساند و مدارک لازم را امضا کند.

7- بعد از زایمان در انجام کارهای مربوط به نوزاد و کارهای خانه به زن کمک کند