مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی+ نکاتی که باید درباره ابطال شناسنامه دانست!

فوت هر شخص، همانند تولد وی باید به ادارات ثبت احوال، اعلام شده و مطابق مقررات قانونی، به ثبت برسد. با اعلام فوت فرد، به ثبت احوال، گواهی تحت عنوان گواهی فوت، صادر شده که در آن، اطلاعاتی همچون، نام و نام خانوادگی متوفی، شماره شناسنامه و علت مرگ وی قید می گردد. اما علاوه بر صدور گواهی فوت، لازم است تا یک اقدام قانونی دیگر نیز پس از فوت متوفی، انجام گیرد. این اقدام، باطل کردن شناسنامه متوفی بوده که دارای مراحل مخصوص به خود است و در صورتی که در موعد مقرر قانونی، انجام نگیرد، مسئول انجام آن را با مجازات جرم عدم ابطال شناسنامه متوفی، مواجه خواهد کرد. با توجه به اهمیت این مساله، در مقاله حاضر، ابتدا، به توضیح جرم عدم ابطال شناسنامه متوفی، پرداخته؛ سپس در ادامه، نکات مربوط به سامانه، مراحل، مدارک، هزینه و مراکز باطل کردن شناسنامه متوفی را ارائه می نماییم.

مطابق قانون ثبت احوال، مصوب سال 1355، فوت هر شخص، همانند تولد وی باید به ادارات سازمان ثبت احوال کشور، اعلام شده و مطابق مقررات قانونی، به ثبت برسد. مهلت اعلام فوت، 10 روز از تاریخ مرگ متوفی بوده و روز فوت و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز، داخل در این مهلت 10 روزه، محاسبه نمی شوند. با اعلام فوت فرد، به ثبت احوال، گواهی تحت عنوان گواهی فوت، صادر شده که در آن، اطلاعاتی همچون، نام و نام خانوادگی متوفی، شماره شناسنامه و علت مرگ وی قید می گردد. به علاوه، شناسنامه وی نیز باطل شده و مهر مخصوص این امر، در شناسنامه او، درج می شود. سوالی که در رابطه با وظیفه اعلام فوت و انجام مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی، مطرح می شود، این مساله بوده که آیا عدم اعلام فوت، همچون عدم اعلام تولد، جرم بوده و اینکه آیا جرمی تحت عنوان جرم عدم ابطال شناسنامه متوفی، در قوانین کشور ما پیش بینی شده است یا خیر؟ در پاسخ به سوال فوق، باید گفت، در قوانین کشور ما، جرمی تحت عنوان جرم عدم ابطال شناسنامه متوفی، پیش بینی نشده، اما به موجب ماده 3 قانون تخلفات، جرائم و مجازاتهای مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه، مصوب 1370 مجمع تشخیص مصلحت نظام، اگر اشخاصی که قانونا، موظف به اعلام واقعه فوت متوفی بوده، از انجام این وظیفه خودداری کنند، به پرداخت جزای نقدی از 50 هزار ریال تا 300 هزار ریال محکوم شده و چنانچه، این عمل، تکرار شود، حداکثر مجازات مذکور، در مورد شخص، اجرا خواهد شد. به موجب قانون ثبت احوال، وظیفه اعلام فوت و انجام مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی، به عهده این اشخاص می باشد: « نزدیک ترین خویشاوند متوفی که در موقع مرگ، حاضر بوده است؛ متصدی یا صاحب مکانی که مرگ در آن، رخ داده است یا نماینده او؛ هر شخصی که در موقع مرگ، حاضر بوده است و ماموران انتظامی یا کدخدا.»

سامانه باطل کردن شناسنامه متوفی

در سال های گذشته، که مفهوم دولت الکترونیک در کشور ما مطرح شده، سازمان ثبت احوال کشور نیز سامانه های متعددی، همچون درگاه خدمات الکترونیکی سازمان ثبت احوال کشور را تاسیس و راه اندازی کرده و بسیاری از خدمات خود را به شکل اینترنتی و غیر حضوری، به متقاضیان خود ارائه نموده است. بنابراین، ممکن است این سوال در رابطه با مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی نیز مطرح شود که آیا در حال حاضر، سایتی تحت عنوان سامانه باطل کردن شناسنامه متوفی نیز راه اندازی شده تا متقاضیان بتوانند با مراجعه به آن، برای انجام مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی اقدام کرده و مشمول مجازات های جرم عدم ابطال شناسنامه متوفی نشوند؟ در پاسخ به این سوال که سامانه باطل کردن شناسنامه متوفی چیست، باید گفت، در حال حاضر، سامانه ای تحت عنوان سامانه باطل کردن شناسنامه متوفی، راه اندازی نشده که با مراجعه به آن، افراد متقاضی بتوانند مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی را کاملا به صورت اینترنتی انجام داده، به طوری که نیاز به مراجعه حضوری به ثبت احوال نباشد. با این وجود، متقاضیان اعلام فوت و دریافت گواهی فوت متوفی، می توانند با مراجعه به سامانه درخواست گواهی فوت سازمان ثبت احوال کشور، به آدرس death.sabteahval.ir، برخی از مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی، یعنی دریافت گواهی فوت را به صورت غیر حضوری انجام داده و به این ترتیب، از اعمال ضمانت اجراهای قانونی مربوط به جرم عدم ابطال شناسنامه متوفی، در مورد خود، جلوگیری کنند. اما، در نهایت، برای ابطال شناسنامه متوفی، باید حضورا به یکی از ادارات ثبت احوال مراجعه نمود.

مراحل و نحوه باطل کردن شناسنامه متوفی

وراث متوفی که قصد داشته برای اعلام وفات وی و انجام مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی، اقدام نموده تا مشمول ضمانت اجراهای قانونی جرم عدم ابطال شناسنامه متوفی نشوند، به منظور انجام این امر، باید مراحلی را طی کنند. لذا، در این بخش از مقاله، به توضیح مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی پرداخته که مطابق روند زیر می باشد:

• در مرحله اول از مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی، مرورگر دستگاه خود را باز کرده و عنوان سامانه درخواست گواهی فوت ثبت احوال را در آن جست و جو کنید. در صفحه نتایج ، برروی لینکی که آدرس آن، death.sabteahval.ir می باشد، کلیک نمایید.
• پس از ورود به سامانه، بر روی دکمه(درخواست صدور گواهی فوت) کلیک کرده و مراحل مربوطه را انجام دهید، پس از پرداخت هزینه، به روش اینترنتی، گواهی فوت متوفی، صادر می گردد. لازم به ذکر است، دریافت گواهی فوت به روش مراجعه حضوری نیز امکان پذیر می باشد.
• در مرحله پایانی از مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی، با در دست داشتن گواهی فوت و مدارک لازم، به اداره ثبت احوال مراجعه کرده و برای باطل کردن شناسنامه متوفی اقدام نمایید. به این ترتیب، شما وظیفه قانونی خود، مبنی بر اعلام فوت متوفی را انجام داده و ضمانت اجرهای قانونی مربوط به جرم عدم ابطال شناسنامه متوفی، شامل شما نخواهد شد.

مدارک لازم برای باطل کردن شناسنامه متوفی

افرادی که قصد داشته تا برای اعلام فوت و انجام مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی اقدام کرده تا به این ترتیب، مشمول مجازات جرم عدم ابطال شناسنامه متوفی نشوند، لازم است تا در هنگام مراجعه به ادارات ثبت احوال، مدارکی را به همراه داشته باشند. این مدارک، عبارتند از:

• شناسنامه متوفی
• کارت ملی متوفی
• گواهی پزشک یا بیمارستان یا مسئولین قبرستان محل دفن متوفی
• در صورت عدم امکان ارائه گواهی فوق، معرفی و حضور دو شاهد، همراه با مدرک شناسایی در اداره ثبت احوال
• حکم قطعی فوت فرضی دادگاه، جهت ابطال شناسنامه متوفی غایب مفقودالاثر

نکته ای که باید به آن توجه نمود، این مساله بوده که برای انجام مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی و جلوگیری از مجازات جرم عدم ابطال شناسنامه متوفی، علاوه بر ارائه مدارک، لازم است تا هزینه های مربوط به این امر نیز پرداخت شود. لذا، در بخش بعد، به توضیح هزینه این مساله می پردازیم.

هزینه باطل کردن شناسنامه متوفی

در بخش قبل، به توضیح مدارک لازم برای باطل کردن شناسنامه متوفی پرداخته و گفتیم که کارت ملی و شناسنامه متوفی و گواهی پزشک یا بیمارستان یا مسئولین قبرستان محل دفن، از مهم ترین این مدارک می باشند. در این بخش، قصد داریم به توضیح هزینه باطل کردن شناسنامه متوفی، پرداخته و بگوییم در روند انجام مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی و به منظور اجتناب از ضمانت اجراهای قانونی جرم عدم ابطال شناسنامه، متقاضیان باید چه هزینه ای را بپردازند. بر اساس تعرفه اعلامی سازمان ثبت احوال کشور، باطل کردن شناسنامه متوفی، مستلزم پرداخت هزینه ای جداگانه از هزینه دریافت گواهی فوت نبوده و تنها هزینه ای که متقاضیان، ملزم به پرداخت آن هستند، همان هزینه دریافت گواهی فوت، یعنی مبلغ 10 هزار تومان می باشد.

مراکز باطل کردن شناسنامه متوفی

متقاضیان باطل کردن شناسنامه متوفی و دریافت گواهی فوت وی، با در دست داشتن مدارک لازم و پرداخت هزینه مربوطه، می توانند جهت باطل کردن شناسنامه متوفی و جلوگیری از اعمال ضمانت اجراهای قانونی مربوط به جرم عدم ابطال شناسنامه، به یکی از مراکز باطل کردن شناسنامه متوفی، مراجعه نمایند. مراکز باطل کردن شناسنامه متوفی، در واقع، همان ادارت ثبت احوال در سراسر کشور بوده که خدمات مربوط به باطل کردن شناسنامه متوفی را در کمترین زمان ممکن، به متقاضیان، ارائه می نمایند. علاوه بر این مراکز، موسسات حقوقی نیز با دریافت مبلغی، خدمات مربوط به باطل کردن شناسنامه متوفی را برای متقاضیان، انجام می دهند.

اگر شناسنامه مفقود شده باشد، ابطال شناسنامه متوفی چگونه امکان پذیر است؟

بدون شناسنامه هم می شود نسبت به ثبت فوت اقدام کرد. بنابراین اطرافیان متوفی نباید به واسطه فقدان شناسنامه، در ثبت وفات تعلل ورزند. آن ها می توانند بعد از ارائه سایر مدارک شناسایی متوفی و صدور گواهی فوت، از طریق دادگاه امر ابطال شناسنامه را پیگیری کنند. بدین ترتیب که دادگاه به درخواست بستگان متوفی، برای ثبت احوال دستور صادر می کند تا برای متوفی شناسنامه المثنی به همراه اطلاعات فوت ایشان صادر شود.

مهلت قانونی ثبت واقعه وفات چند روز است؟

بهتر است واقعه وفات در ظرف مهلت مقرر، یعنی ۱۰ روز، به اداره ثبت احوال اعلام شود. روز وفات و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز، جزء این مهلت به حساب نمی آید و اگر وفات در هنگام سفر رخ دهد، مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد محاسبه خواهد شد. افرادی که خارج از این مهلت قانونی نسبت به ثبت واقعه فوت اقدام کنند، علاوه بر جریمه های اعلام شده از سوی ثبت احوال، از طرف شورا حل اختلاف نیز مشمول جریمه نقدی می شوند.

اگر بستگان نسبت به باطل کردن شناسنامه متوفی اقدام نکنند، چه مشکلی پیش می آید؟

در قانون برای کوتاهی در اعلام واقعه فوت مجازات قانونی تعیین شده است. به همین دلیل توصیه می شود برای اینکه مسئولیت قانونی متوجه بستگان متوفی نشود، در اولین فرصت ظرف مدت مقرر، فوت را به ثبت احوال اعلام کنند. چرا که ثبت احوال موظف است در صورت ثبت نشدن واقعه فوت از سوی خانواده متوفی، علیه این افراد اعلام جرم کند. معمولا عدم ابطال شناسنامه متوفی، سوءاستفاده از این سند را به همراه خواهد داشت.

مراحل باطل کردن شناسنامه متوفی، به منظور اجتناب از مجازات قانونی جرم عدم ابطال شناسنامه، شامل مراجعه حضوری به ادارات ثبت احوال و ارائه مدارک لازم، جهت باطل کردن شناسنامه می باشد. هزینه انجام این امر نیز مطابق تعرفه سازمان ثبت احوال کشور، مبلغ 10 هزار تومان خواهد بود. امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .

نکات حقوقی درباره مراسم تدفین و خاکسپاری که همه باید بدانند!