معمولا مسئله اختلاف فرهنگی در ازدواج، خصوصا در سنین پایین‌تر نادیده گرفته می‌شود. چرا که عشق و هیجان زیاد میان دختر و پسر برای ازدواج معمولا چشم و گوش آنها را نسبت به موضوع اختلاف فرهنگی می‌بندد. در اینجا نقش خانواده‌ها بسیار پر رنگ است. به هرحال لازم است اختلاف فرهنگی در ازدواج به دقت بررسی شود. عدم توجه به این اختلافات یکی از عوامل اصلی شروع مشکلات در زندگی مشترک زوجین خواهد بود. بهتر است قبل از ازدواج هر دو طرف تفاوت‌ها را شناسایی و در مورد آنها بیشتر تأمل کنند
فرهنگ مبحث بسیار پیچیده‌ای است که شرایط مختلفی روی آن تاثیر می‌گذارد. جنبه‌هایی مثل مذهب، زبان، قومیت، تحصیلات، ارزش‌ها، طرز فکر، سطح مادی، وضعیت خانواده، قوانین و سیاست برای تعریف فرهنگ استفاده می‌شوند. در ازدواج برخی تفاوت‌های فرهنگی می‌تواند باعث آسیب دیدن زندگی مشترک شوند. در گذشته به دلیل سنتی بودن جوامع و بعد مسافت، اکثر ازدواج ها درون فرهنگی بود و به مسئله اختلافات فرهنگی توجهی نمی‌شد. اما امروزه به دلیل گسترش تکنولوژی و راحتی سفر کردن، امکان ارتباط افراد از اقوام مختلف و صورت گرفتن ازدواج میان آنها بیشتر کرده. همین مسئله، نقش اختلاف فرهنگی در ازدواج را پر رنگ کرده است.
تفاوت قومیت‌ها می‌تواند در ازدواج تأثیرگذار باشد. به هرحال هر قومیتی، فرهنگ خاص خودشان را دارند و این تفاوت فرهنگ‌ها می‌تواند زمینه ساز مشکلاتی در ازدواج شود. بحث در خوب یا بد بودن فرهنگ‌ها نیست؛ بحث بر تفاوت‌های موجود در قومیت‌های مختلف است و اینکه تأکید هریک بر اصول و ارزش‌ها، آداب، رسوم، سنن، افکار و اندیشه خودشان می‌باشد. با توجه به این تفاوت فرهنگ تطابق اینها قطعا دشوار خواهد بود.
فرهنگ یعنی بایدها و نبایدهایی که تعیین تکلیف می‌کند. از آنجا که در قومیت متفاوت فرهنگ‌ها با هم متفاوت هستند، بایدها و نبایدهای آنها نیز فرق می‌کند. به‌عنوان مثال، بایدها و نبایدها در فرهنگ آذری‌ها بسیار متفاوت‌تر از بایدها و نبایدهای فرهنگ شمالی‌هاست؛ حتی گاهی نباید یکی، باید دیگری است، لذا فاصله‌های فرهنگی زیاد، زندگی زوج را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
اختلافات فرهنگی همیشه مهم هستند اما نکته مهم این است که این اختلافات چقدر هستند و تا چه حد می‌توانند در رابطه مشکل ایجاد کنند. تفاوت فرهنگی به این معنا نیست که شما در دو جای مختلف به دنیا آمد‌اید، بلکه این اختلاف ابعاد بیشتری دارد. این اختلافات در همه ابعاد زندگیتان رخنه می‌کند؛ از عقاید مذهبی گرفته تا مسایل اجتماعی، فکری، سبک روحی – عاطفی‌تان، ارزش‌ها، نحوه پرورش و بزرگ کردن فرزندانتان، سنت‌ها و غیره. البته این به این معنا نیست که یک زوج باید در مورد هرچیزی با هم اتفاق نظر داشته باشند و تجاربشان در زندگی هم مانند هم باشد. اما برای این اختلافات حد و مرزی وجود دارد که اگر از این حد و حدود فراتر برود باعث به وجود آمدن تنش‌های زیادی می‌شود و دیگر داشتن رابطه هماهنگ تا حدودی ناممکن خواهد بود.
هر خانواده با توجه به زمینه‌های فرهنگی و تربیتی خود تاثیر متفاوتی روی فرزندان و در نتیجه چهارچوب شخصیتی آنها می‌گذارد. محیط زندگی، قوم و قبیله، عقاید و باورها، آداب و رسوم و توقعات و انتظارات فرد، از مسائلی است که می‌تواند زندگی مشترک هر عروس و دامادی را با مشکل روبه‌رو کند. ویژگی‌های فرهنگی در تمام مراحل اجرا و برگزاری مراسم ازدواج و آداب و رسوم مربوط به آن تاثیرگذار است؛ اما نقش آن در طول زندگی بیشتر نمایان می‌شود و تفاوت فرهنگی موجود هر روز بیش از پیش باعث درگیری و بحث در مورد مسائل مختلف زندگی می‌شود.
همان طور که گفته شد، اختلاف فرهنگی در ازدواج می تواند رابطه زن و مرد را با چالش های زیادی روبرو کند. به همین دلیل افرادی که تصمیم دارند با زن یا مردی ازدواج کنند که فرهنگی کاملا متفاوت با آنها دارد باید خودشان را آماده کنند. خانواده های دو طرف یک عامل بسیار مهم در این موضوع است اما موارد دیگری هم وجود دارد که ممکن است بر اختلاف فرهنگی در ازدواج تاثیر بگذارد. در ادامه به چند مورد از این مشکلات پرداخته شده است:
خانواده های زن و مردی که می خواهند با هم ازدواج کنند، معمولا اولین و سخت‌ترین مانع بر سر راه این نوع ازدواج هستند. مخالفت خانواده در موضوع اختلاف فرهنگی در ازدواج ممکن است به خاطر این باشد که نگران آینده فرزندان زنی و مردی هستنند که می خواهند با هم ازدواج کنند. هم چنین ممکن است پدر و مادر دوست نداشته باشند که رفتار فرزندشان به دلیل مواجه شدن با یک فرهنگ دیگر تحت تاثیر قرار بگیرد. به همین دلیل مخالفت زیادی از طرف خانواده های زن و مرد ابراز خواهد شد.
یکی از مسائل مهمی که در اختلاف فرهنگی در ازدواج پیش می آید این است که زن و مرد زبان یا گویش یکسانی نداشته باشند. البته این موضوع فقط به این معنی نیست که زن و شوهر اهل دو کشور متفاوت باشند و یا این که از دو قوم با دو گویش متفاوت باشند. بلکه ممکن است اختلاف فرهنگی مربوط به نوع صحبت کردن باشد.
حقیقتی که وجود دارد این است که زبان مهم ترین عامل ارتباط است. کلمات و یا اصطلاحاتی که در یک خانواده با یک سطح فرهنگی عادی تلقی می شود، ممکن است در خانواده دیگری نامناسب باشد. در چنین شرایطی این اختلاف فرهنگی ممکن است در ازدواج و زندگی مشترک زن و مرد خلل ایجاد کند و باعث شود که افراد از همدیگر برنجند.
یکی از هدف های بسیار بزرگ در هر ازدواج، به دنیا آوردن و تربیت فرزندان است. هر پدر و مادری دوست دارد فرزندش به بهترین شکل ممکن تربیت شود و زندگی خوبی داشته باشد. اگر نوع تربیتی که مدنظر پدر و مادر است متفاوت باشد، فرزندان دچار سردرگمی می شوند و نمی توانند تشخیص بدهند که باید چه کاری انجام دهند.
اختلاف فرهنگی در ازدواج باعث می شود تا تربیت فرزندان دچار دوگانگی شود. پدر و مادری که با هم بر سر مسائل اخلاقی و رفتاری اتفاق نظر ندارند، معمولا فرزندانی تربیت می کنند که رفتارهای چند وجهی دارند. این موضوع به این معنی است که فرزندان نمی دانند رفتار پدرشان درست تر است یا رفتار مادرشان و بنابراین نمی توانند رفتار درستی از خودشان نشان دهند. این فرزندان مستعد اختلال های روانی هستند و ممکن است در آینده مشکلات رفتاری و یا اخلاقی داشته باشند.
فرهنگ مجموعه آداب و رسومی است که افراد مختلف رعایت می کنند. یکی از مشکلاتی که با اختلاف فرهنگی در ازدواج پیش می آید این است که زن و مرد تفاوت های اعتقادی دارند و یا این که از کودکی با آداب و رسوم خاصی بزرگ شده اند. در چنین شرایطی زمانی که زن و مردی تصمیم می گیرند با هم ازدواج کنند، ممکن است انتظارات شان از زندگی مشترک متفاوت باشد. این انتظارات متفاوت ممکن است باعث ایجاد اختلاف شود.
حقیقتی که وجود دارد این است که اگر کسی از دوران کودکی با یک دید خاص و با یک نوع آداب و رسوم خاص بزرگ شده باشد، نمی تواند به آسانی اخلاق و رفتارش را تغییر دهد. به همین علت این اختلاف در فرهنگ زن و مرد زندگی مشترک شان را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث ایجاد اختلاف می شود.
در دوران نامزدی نگاهی صادقانه به این مسایل بیندازید و امید بر این است که در این دوران به توافق‌هایی برسید که چگونه سوابق و پیشینه فرهنگی‌تان را در هم بیامیزید که هر دو از توافق حاصل شده رضایت داشته باشید.نظرات و دیدگاه خود و همسر آینده‌تان را بررسی کنید و ببینید که تفاوت‌ها در چه حدی است؟
ببینید که شما و یا او حاضر به پذیرش دیدگاه طرف مقابل هستید یا خیر؟ البته پذیرش به معنی آن نیست که عقیده خود را نادیده بگیرید، به ویژه عقایدی که هویت تان را نشانه می‌رود. تغییرات جزیی می‌تواند کمک کننده باشد و البته لازم است ایشان هم چنین دیدگاهی داشته باشند.
شما تا چه حد تمایل دارید به دیدگاه‌های همدیگر احترام بگذارید؟مواردی را که با هم به توافق نمی‌رسید، چک کنید و ببینید تا چه حد برایتان اهمیت دارد؟ می‌توانید از خواسته‌تان چشم بپوشید و تابع نظر و ارزش‌های او شوید، بدون آن که متحمل رنجی طولانی در زندگیتان شوید؟
با اینکه خیلی سخت است راجع به چیزهایی که ناراحتتان می‌کند صحبت کنید، شهامت این را پیدا کنید که درباره آنها با نامزدتان صحبت کنید و چنانچه بعد از صحبت کردن متوجه شدید که نمی‌توانید از پس این همه تفاوت فرهنگی بربیایید و باهم به توافق برسید، چه بهتر که همین حالا متوجه آن بشوید نه بعد از ازدواج و به دنیا آوردن چند فرزند.
اگر هنگام ازدواج با خانواده‌ای با قومیت متفاوت مواجه هستید و والدین شما با این ازدواج موافق نیستند تحقیق بیشتر را مدنظر قرار دهید. در این راستا می‌توانید از کسانی که حرفشان در والدین شما تأثیر دارد استفاده کنید و آنها را «واسطه» قرار دهید و نظرات خود را به آنها انتقال دهید. توجه داشته باشید اشکال تراشی‌های بزرگترها در این باره، از سر دلسوزی است.
از راهکارهای زیر می‌توان برای مدیریت تفاوت‌های موجود در ازدواج‌های بین فرهنگی استفاده نمود:
«ما» ایجاد کنید، روابطی دوستانه بر اساس مشترکات فرهنگی و اهداف مشترک با همسر خود برقرار و با تعهد به یکدیگر امور را با همدیگر پیش ببرید.
تفاوت‌ها را چهارچوب‌بندی نمایید، با احترام به تفاوت‌ها، آنها را جشن گرفته و یادگیری آنها را ارزش بدانید.
احساسات خود نسبت به یکدیگر را حفظ نمایید.
روابط خانوادگی خود را مرزبندی نموده و به خانواده و جامعه خود فرصت پذیرش همسرتان را بدهید.
زوج‌ها می‌بایست در مورد سطح توقعات خود در خصوص انجام کارهای منزل که در بعضی از فرهنگ‌ها بر عهده زن خانواده می‌باشد با یکدیگر صحبت و گفتگو نمایند، تا مشخص گردد که در هر یک از این امور، مسئولیت هر یک چه چیزهایی است.
شوخ‌طبعی در مورد تفاوت‌های فرهنگی و ایجاد موقعیت‌های خنده‌دار به صورت بالقوه موجب خاموش شدن آتش شرایط استرس‌زا می‌شود.
روی شباهت‌ها و نقاط مشترک یکدیگر در روابط تاکید نمایید و شباهت‌های اعتقادی، ارزش‌ها و رسم و رسومات را به رسمیت بشناسید.
از ارزش‌ها در فرهنگ طرف مقابل قدردانی کرده و به نقاط قوت آنها احترام بگذارید.
اینکه دختر و پسر با تعیین معیارهای اشتباه در ازدواج، تفاوت‌های فرهنگی را نبینند یا به آن اهمیت ندهند امری طبیعی است. اما گاهی اوقات خانواده‌ها نیز از برخی موضوعات جزئی غفلت می‌کنند که آسیب‌های شدیدی می‌تواند به ازدواج وارد کند. بنابراین لازم است فردی بی طرف، به عنوان کسی که ترسی از قضاوت شدن یا تعارفی با هیچ طرف ندارد از بیرون این افراد را مورد بررسی قرار دهد و نکات نادیده گرفته شده را به آنها گوش زد کند. مشاوره پیش از ازدواج امری بسیار مهم است که حتما باید توسط خانواده‌ها جدی گرفته شود. این نکته هم قابل ذکر است که مشاور فقط حقایق را به شما نشان می‌دهد و در نهایت تصمیم با خودتان است.
