مناجات المفتقرین چیست؟
مُناجاتُ الْمُفْتَقرین یا مناجات نیازمندان، از مناجات های پانزده گانه است که از امام سجاد(ع) نقل شده است و انسان را به فقر و نیازمندی خود به خداوند آگاه می کند و این باور و معرفت را در او پدید می آورد که انسان در آنچه دارند و در آنچه که ندارد، سر تا پا نیازمند و محتاج خداست. مناجات المفتقرین از امام سجاد (ع) نقل شده و در الصحیفة الثانیة السجادیة، بحارالانوار و مفاتیح الجنان آمده است. علامه مجلسی زمان قرائت این دعا را روز دوشنبه تعیین کرده است.
متن کامل مناجات المفتقرین
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
إِلٰهِى كَسْرِى لَایَجْبُرُهُ إِلّا لُطْفُكَ وَحَنانُكَ، وَفَقْرِى لَایُغْنِیهِ إِلّا عَطْفُكَ وَ إِحْسَانُكَ، وَرَوْعَتِى لَایُسَكِّنُها إِلّا أَمانُكَ، وَذِلَّتِى لَایُعِزُّها إِلّا سُلْطانُكَ، وَأُمْنِیَّتِى لَایُبَلِّغُنِیها إِلّا فَضْلُكَ، وَخَلَّتِى لَایَسُدُّها إِلّا طَوْلُكَ، وَحَاجَتِى لَا یَقْضِیها غَیْرُكَ، وَكَرْبِى لَایُفَرِّجُهُ سِوَىٰ رَحْمَتِكَ، وَضُرِّى لَایكْشِفُهُ غَیْرُ رَأْفَتِكَ، وَغُلَّتِى لَایُبَرِّدُها إِلّا وَصْلُكَ، وَلَوْعَتِى لَایُطْفِیها إِلّا لِقاؤُكَ، وَشَوْقِى إِلَیْكَ لَایَبُلُّهُ إِلّا النَّظَرُ إِلَىٰ وَجْهِكَ، وَقَرارِى لَایَقِرُّ دُونَ دُنُوِّى مِنْكَ؛ وَلَهْفَتِى لَا یَرُدُّها إِلّا رَوْحُكَ، وَسُقْمِى لَایَشْفِیهِ إِلّا طِبُّكَ، وَغَمِّى لَایُزِیلُهُ إِلّا قُرْبُكَ، وَجُرْحِى لَایُبْرِئُهُ إِلّا صَفْحُكَ، وَرَیْنُ قَلْبِى لَایَجْلُوهُ إِلّا عَفْوُكَ، وَوَسْوَاسُ صَدْرِى لَایُزِیحُهُ إِلّا أَمْرُكَ.
فَیَا مُنْتَهىٰ أَمَلِ الْآمِلِینَ، وَیَا غَایَةَ سُؤْلِ السَّائِلِینَ، وَیَا أَقْصَىٰ طَلِبَةِ الطَّالِبِینَ، وَیَا أَعْلَىٰ رَغْبَةِ الرَّاغِبِینَ، وَیَا وَلِىَّ الصَّالِحِینَ، وَیَا أَمانَ الْخَائِفِینَ، وَیَا مُجِیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّینَ، وَیَا ذُخْرَ الْمُعْدِمِینَ، وَیَا كَنْزَ الْبَائِسِینَ، وَیَا غِیَاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ؛ وَیَا قَاضِىَ حَوَائِجِ الْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِینِ، وَیَا أَكْرَمَ الْأَكْرَمِینَ، وَیَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ،لَكَ تَخَضُّعِى وَسُؤالِى، وَ إِلَیْكَ تَضَرُّعِى وَابْتِهالِى، أَسْأَلُكَ أَنْ تُنِیلَنِى مِنْ رَوْحِ رِضْوانِكَ، وَتُدِیمَ عَلَىَّ نِعَمَ امْتِنانِكَ، وَهَا أَنَا بِبابِ كَرَمِكَ واقِفٌ، وَ لِنَفَحاتِ بِرِّكَ مُتَعَرِّضٌ، وَبِحَبْلِكَ الشَّدِیدِ مُعْتَصِمٌ، وَبِعُرْوَتِكَ الْوُثْقىٰ مُتَمَسِّكٌ.
إِلٰهِى ارْحَمْ عَبْدَكَ الذَّلِیلَ، ذَا اللِّسَانِ الْكَلِیلِ، وَالْعَمَلِ الْقَلِیلِ، وَامْنُنْ عَلَیْهِ بِطَوْلِكَ الْجَزِیلِ، وَاكْنُفْهُ تَحْتَ ظِلِّكَ الظَّلِیلِ، یَا كَرِیمُ یَا جَمِیلُ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
ترجمه مناجات المفتقرین
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی اش دائمی است؛
خدایا، شکستگی ام را جز لطف و محبتت جبران نکند و تهیدستی ام را بی نیازی نرساند جز مهر و احسانت و هراسم را جز امان تو آرام ننماید و خواری ام را جز توانایی ات به عزّت مبدل نکند و مرا جز فضلت به آرزویم نرساند و شکاف فقرم را جز احسان تو پر نکند و حاجتم را کسی جز تو بر نیاورد و غم زدگی ام را جز رحمتت رفع ننماید و بدحالی ام را جز مهرت نگشاید.
و سوز سینه ام را جز وصل تو خنک نکند و آتش درونم را جز دیدارت خاموش نگرداند و بر حرارت شوقم به تو جز نظر به جمالت آب نریزد و آرامشم بدون نزدیک شدن به حضرتت برقرار نشود؛ و حسرتم را جز نسیم رحمتت برنگرداند و بیماری ام را جز درمانت شفا ندهد و غمم را جز مقام تقرب رفع نسازد و زخمم را جز چشم پوشی ات التیام ندهد و الودگی دلم را جز گذشت تو نزداید و وسواس سینه ام را جز فرمانت از بین نبرد، ای پایان آرزوی آرزومندان،
ای نهایت خواهش خواهندگان، ای دورترین مطلوب جویندگان، ای والاترین تمایل راغبان، ای سرپرست شایستگان، ای امان ترسیدگان، ای مستجاب کننده دعای بیچارگان، ای ذخیره ناداران، ای گنج بینوایان، ای فریادرس دادخواهان؛ ای برآورنده حوائج فقیران و بر خاک نشستگان، ای کریم ترین کریمان، ای مهربان ترین مهربانان، تواضع و خواهشم به پیشگاه توست و زاری و ناله ام بسوی تو، از تو می خواهم مرا به نسیم خرسندی ات برسانی و نعمت های نیکویت را بر من تداوم بخشی، من اکنون بر در خانه کرمت ایستاده ام و در معرض نسیم های بخشش ات قرار دارم و به رشته محکمت چنگ زده ام و به دست دست آویز استوارت دست آویختم،
خدایا بر بنده خوارت که زبانش گنگ و عملش کم است رحم کن و با احسان پیوسته و برجسته ات بر وی منّت گذار و وی را زیر سایه بلندت حمایت فرما، ای گرامی، ای زیبا، ای مهربان ترین مهربانان.
مضامین مناجات المفتقرین
- برطرف شدن کمبودهای زندگی انسان، تنها با لطف و مهر الهی است.
- دیگران نیز خودمان فقیرند و ناتوان در برطرف کردن فقر و تهیدستی انسان.
- خداوند مقصود و مطلوب جویندگان و ولی صالحان و شایستگان.
- تنها راه حل مشکلات انسان، توجه به خداوند و چنگ زدن به ریسمان الهی و انجام دستورات او.
- عبادت و اعمال نیک انسان، ناشی از توفیق الهی است.
- اعتراف به ذلت و خواری خود و ناچیز دانستن عبادات خویش